Buzz
'Người hát dân ca' - một tác phẩm sơn dầu của Nguyễn Phan Chánh - lần đầu xuất hiện trên sàn đấu giá sau gần một thế kỷ.
Sotheby's - tổ chức sự kiện - đã thông báo rằng bức tranh sẽ là điểm nhấn trong phiên đấu giá Arts d'Asie tại Paris vào ngày 14/6. Bức tranh Người hát dân ca được vẽ hai ca nương ngồi đối diện nhau, đội nón quai thao, cầm quạt, mặc áo nâu và quần lĩnh, đi chân đất. Bức tranh sơn dầu có kích thước lớn, với tông màu nâu trầm đặc trưng của Nguyễn Phan Chánh, dự kiến sẽ được bán với giá từ 600.000-900.000 euro (tương đương 16,5 tỷ-24,7 tỷ đồng).
Tác phẩm hoàn thành vào năm 1930 - thời kỳ sáng tác đỉnh cao của danh họa. Ban đầu, bức tranh chỉ được biết đến thông qua các hồ sơ lưu trữ, một số triển lãm tại Hà Nội vào năm 1930 và Paris vào năm 1931. Sau đó, một cặp vợ chồng bác sĩ ở Pháp đã mua sưu tập và truyền cho các thế hệ sau này. Gần đây, bức tranh được phát hiện tại nhà của một người cháu ở vùng nông thôn Pháp. Sotheby's đánh giá rằng đây là một trong những tác phẩm quan trọng nhất của Nguyễn Phan Chánh từng được bán ra thị trường.
Ace Lê - người tổ chức nhiều sự kiện hội họa Đông Dương - nhận xét rằng tác phẩm thể hiện tài năng của danh họa khi kế thừa phương pháp tạo hình hàn lâm phương Tây, kết hợp với họa pháp tranh lụa phương Đông. Họa sĩ vẽ một triện đỏ hai chữ Hồng Nam (phía Nam núi Hồng Lĩnh), viết một bài thơ bằng tiếng Hán và ký tên 'Nguyễn Phan Chánh 1930' bằng chữ quốc ngữ.
'Nguyễn Phan Chánh đã chọn một con đường riêng với chủ đề về người lao động, làng quê mang tinh thần nông thôn miền Bắc, khác biệt với phong cách lãng mạn của các danh họa đồng thời như bộ tứ Phổ-Thứ-Lựu-Đàm. Tôi hy vọng rằng sau gần một thế kỷ xa cách, kiệt tác này sẽ được đưa về quê hương', Ace Lê nói.
Nhà văn, nhà thu thập nghệ thuật Lý Đợi cho rằng tác phẩm không thể đạt mức giá 900.000 euro như Sotheby's đề xuất, vì Nguyễn Phan Chánh thành công hơn ở lĩnh vực tranh lụa. Ông từng theo đuổi sơn dầu khi học tại trường Mỹ thuật Đông Dương, nhưng sau năm 1930, ông gần như hoàn toàn chuyển sang lụa. 'Ông đổi mới trong tranh lụa, tạo ra những cấu trúc, hình thức mới lạ, kể những câu chuyện về Việt Nam một cách sáng tạo về thị giác, thẩm mỹ. Trong sơn dầu, nghệ sĩ không thể làm được điều tương tự', ông nói.
Nguyễn Phan Chánh (1892-1984) sinh ra ở Hà Tĩnh, là một trong những họa sĩ đặc trưng của trường phái hội họa Đông Dương, là người tiên phong trong nghệ thuật tranh lụa của Việt Nam. Ông bắt đầu vẽ tranh khi 33 tuổi khi trở thành học viên đầu tiên của trường Mỹ thuật Đông Dương. Năm 1929, Nguyễn Phan Chánh có tác phẩm được trưng bày tại sự kiện Triển lãm Nghệ thuật Thuộc địa (Salon de l'art colonial), Paris, đánh dấu một bước ngoặt quan trọng trong sự nghiệp của ông.
Sau Cách mạng tháng 8, Nguyễn Phan Chánh trở thành Ủy viên Thường vụ Hội Văn hóa Cứu quốc của tỉnh. Năm 1955, ông làm giảng viên môn hội họa tại trường Đại học Mỹ thuật trong một vài năm, có nhiều tác phẩm về đề tài kháng chiến chống Mỹ.
Nguyễn Phan Chánh đã để lại hơn 170 bức tranh, trong đó có những tác phẩm nổi tiếng như Chơi ô ăn quan, Tiên Dung và Chử Đồng Tử, Sau giờ trực chiến. Những cô thợ may là tác phẩm duy nhất của họa sĩ đạt mốc giá trị triệu USD, được bán với giá 1,39 triệu USD (tương đương 35 tỷ đồng) trên sàn Christie’s vào tháng 12 năm 2020.
Mai Nhật
