Bức tranh tự nhiên trong đoạn trích Cảnh ngày xuân

Đề bài: Em hãy phân tích Bức tranh thiên nhiên trong đoạn trích Cảnh ngày xuân

Bức tranh thiên nhiên trong đoạn trích Cảnh ngày xuân

 I. Dàn ý Bức tranh thiên nhiên trong đoạn trích Cảnh ngày xuân (Chuẩn)

1. Khám phá

- Giới thiệu về Truyện Kiều và phong cách văn của Nguyễn Du.
- Giới thiệu đoạn trích 'Cảnh ngày xuân' cùng với bức tranh thiên nhiên.

- Đặt bối cảnh cho đoạn trích: Xuất hiện ngay sau sự mô tả về vẻ đẹp của chị em Kiều.
- Bốn câu đầu tiên: Bức tranh thiên nhiên buổi sáng:
+ Mở đầu với hình ảnh chim én: biểu tượng của mùa xuân
+ 'đưa thoi': tạo ra bức tranh sôi động với hình ảnh cánh én đang trải qua màn chao lượn...(Tiếp theo)

>> Xem chi tiết Dàn ý Bức tranh thiên nhiên trong đoạn trích Cảnh ngày xuân tại đây.
 

II. Bài văn mẫu Bức tranh thiên nhiên trong đoạn trích Cảnh ngày xuân (Chuẩn)

Khi nhắc đến bút pháp sử dụng trong Truyện Kiều của Nguyễn Du, thường nghe nhiều về bút pháp miêu tả nội tâm xuất sắc mà ông đã thể hiện trong mỗi nhân vật. Nhưng khi đọc đoạn trích 'Cảnh ngày xuân', không khỏi phải thán phục nghệ thuật miêu tả cảnh thiên nhiên sống động, tươi đẹp, trong sáng mà ông đã dùng để vẽ bức tranh xuân. Bức tranh thiên nhiên mùa xuân quả thực tuyệt vời dưới ngòi bút tài hoa của Nguyễn Du.

Đoạn trích 'Cảnh ngày xuân' ở phần đầu Truyện Kiều, tiếp theo sau miêu tả vẻ đẹp của chị em Thúy Kiều, tập trung vào bức tranh thiên nhiên ngày xuân trong tiết Thanh minh khi chị em Kiều đi du xuân.

Ngay từ những dòng thơ đầu tiên, chúng ta đã cảm nhận được một sự tươi đẹp, thanh bình, yên ả đến lạ trong từng câu chữ:

'Ngày xuân con én đưa thoi
Thiều quang chín chục đã ngoài sáu mươi
Cỏ non xanh tận chân trờiCành lê trắng điểm một vài bông hoa'

Nguyễn Du đã tạo nên bức tranh thiên nhiên sống động với ngôn từ đẹp. Với vài nét bút, ông mở ra bầu trời xuân với hoa, cỏ, chim chóc rợp khắp.

Câu thơ mở đầu mô tả không gian và thời gian đang trôi cùng sự chuyển động của sự vật. Đàn én chao lượn trên bầu trời xuân, trong khoảnh khắc tươi đẹp, từng đàn én nhộn nhịp, rộn rã, như đang dệt nên khung cảnh xuân.

'Ngày xuân con én đưa thoi'

Chỉ với một nét vẽ, Nguyễn Du đã gợi lên bức tranh thiên nhiên ngày xuân rực rỡ, đông đúc với đàn én lượn trên trời. Én, loài chim của mùa xuân, báo hiệu sự ấm áp và vui tươi.

Hình ảnh cánh én là biểu tượng của sự chảy trôi của thời gian. Ngày xuân đẹp, tươi sáng nhưng vội đi như cánh én chao liệng trên bầu trời. Nguyễn Du đã nói:

'Thiều quang chín chục đã ngoài sáu mươi'

Mùa xuân 'chín chục' ngày, giờ đã 'ngoài sáu mươi'. Thời gian trôi đi nhanh, ánh sáng của mùa xuân rơi vào câu thơ, nhấn mạnh sự chảy trôi của thời gian. Mùa xuân tươi vui, ấm áp đang qua đi, nhưng mỗi cánh én vẫn chao lượn trên trời. Nguyễn Du với tâm huyết đồng điệu như thế để chúng ta cảm nhận sự chuyển động và tiếc nuối về thời gian.

'Xuân đang tới nghĩa là xuân đang qua
Xuân còn non nghĩa là xuân sẽ già
Và xuân hết nghĩa là tôi cũng mất'

Bằng những từ ngữ mượt mà, Nguyễn Du vẽ lên bức tranh tươi tắn của thiên nhiên xuân sớm. Không gian mùa xuân mở ra dưới bàn tay tài hoa của ông. Trong câu thơ tiếp theo, Nguyễn Du tạo ra một triền cỏ non xanh mát:

'Cỏ non xanh tận chân trời
Cành lê trắng điểm một vài bông hoa'

Dưới đám én chao lượn trên cao, mặt đất rộn ràng với đám cỏ non xanh mát. 'Cỏ non xanh tận chân trời' mô tả khắp ngọn cỏ non lan tỏa đến chân trời, tạo nên không gian rộng lớn, bát ngát của mùa xuân. Một từ 'tận' gợi lên sự bát ngát, mênh mông, kéo dài vô tận của không gian mùa xuân. Trên mảnh cỏ xanh tươi, những bông hoa lê trắng muốt là điểm nhấn tuyệt vời. 'Cành lê trắng điểm một vài bông hoa' mô tả sự sống động, hòa quyện của hai màu xanh và trắng trên nền cỏ mùa xuân.

Những bông hoa lê trắng nhỏ xinh trên cành lê làm tô điểm thêm vẻ thanh khiết, trẻ trung cho không gian xuân. Nguyễn Du thông qua từ ngữ tinh tế để gợi lên hình ảnh thanh khiết, nhẹ nhàng của những bông hoa trắng trên nền cỏ xanh, tạo nên một bức tranh màu xuân tươi sáng.

Với bút pháp ước lệ cổ điển và chấm phá, Nguyễn Du tài tình vẽ nên bức tranh xuân tươi đẹp, nhẹ nhàng và trẻ trung.

Trong 'Cảnh ngày xuân', Nguyễn Du khéo léo mô tả bức tranh lễ hội sôi động, người xe đan xen với cảnh vật. Ông mở đầu bằng câu thơ thông báo:

'Thanh minh trong tiết tháng ba
Lễ là tảo mộ hội là đạp thanh'

Thanh minh là dịp lễ tết truyền thống, nơi mọi người cùng nhau viếng mộ, tảo mộ và thưởng thức cảnh đẹp xuân. Nguyễn Du diễn đạt không gian ngày xuân trong tiết Thanh minh qua tám câu thơ liên tiếp, khi mọi người sắm sửa tảo mộ và hòa mình vào không khí ngày xuân.

Đám đông nô nức kéo nhau đi, một số tảo mộ, một số chọn giải trí. Tài tử, giai nhân rộn rã sắm sửa để tham gia lễ hội ngày xuân. Không khí phấn khởi, nhộn nhịp, tràn đầy vui tươi. Trong sự hối hả, những tờ tiền vàng bay phất trong gió.

Nguyễn Du vẽ nên bức tranh tảo mộ quê hương sống động, với sự vui tươi của lớp con cháu và hơi buồn của những người đã khuất.

Nguyễn Du miêu tả bức tranh thiên nhiên cảnh chiều tà sau lễ hội, chị em Thúy Kiều trở về. Bóng tà nghiêng về tây, chị em dạo bước qua ngọn tiểu khê, nhìn ngắm phong cảnh thanh thanh. Dòng nước uốn quanh, cầu nho nhỏ cuối ghềnh bắc ngang.

'Tà tà bóng ngả về tây
Chị em thơ thẩn dang tay ra về
Bước dần theo ngọn tiểu khê
Lần xem phong cảnh có bề thanh thanh
Nao nao dòng nước uốn quanh
Dịp cầu nho nhỏ cuối ghềnh bắc ngang'

Tiệc nào cũng có lúc tan, sau những phút giây náo nức hội hè, chị em Thúy Kiều trở về nhà. Hai chị em thơ thẩn bước từng bước chân theo con suối nhỏ, nhìn cảnh vật bên đường, dồn bước trở về nhà.

Sử dụng từ láy như 'thơ thẩn, thanh thanh, nao nao, nho nhỏ', Nguyễn Du gợi lên cảnh vật mơ hồ, buồn bâng của con người. 'Thanh thanh': nhẹ nhàng, thanh thoát mang chút màu xanh trầm trầm, 'nao nao' diễn tả con nước quanh co, thể hiện tâm trạng con người, tạo cảm giác bâng khuâng, lưu luyến.

Bằng bút pháp tài hoa, Nguyễn Du vẽ nên bức tranh thiên nhiên mùa xuân trong tiết Thanh minh. Đoạn trích được kết cấu hợp lý, sử dụng nghệ thuật linh hoạt, nhuần nhuyễn như tả cảnh ngụ tình, chấm phá, lấy điểm tả diện. Mô phỏng một bức tranh mùa xuân nhưng lồng ghép biểu cảm, tự sự và dự cảm của tác giả về số phận con người.

Kết thúc đoạn trích, người đọc trầm trồ trước bức tranh thiên nhiên ngày xuân được vẽ bằng thơ của Nguyễn Du. Đoạn trích này khẳng định tài năng và bút pháp của đại thi hào, làm nổi bật Truyện Kiều như một tác phẩm đặc sắc trong nền thi ca Việt Nam.

"""HẾT"""--

Ngoài bài Bức tranh thiên nhiên trong đoạn trích Cảnh ngày xuân, khi thảo luận về Cảnh ngày xuân, hãy xem thêm: Bức họa mùa xuân qua 4 câu thơ đầu bài Cảnh ngày xuân, Phân tích cảnh chị em Thuý Kiều du xuân trở về trong đoạn Cảnh ngày xuân, và Phân tích sáu câu thơ cuối trong đoạn trích Cảnh ngày xuân. Đồng thời, chia sẻ cảm nhận của bạn về đoạn trích Cảnh ngày xuân.