Buzz
Hôm trước mình đã giới thiệu với mọi người về những món ăn đặc sản của Huế như: Bún bò, Bún hến, Bún nghệ..vvv. Ngoài ra, còn có món Bún đậu mắm tôm không phải là đặc sản ở Huế nhưng được người Huế rất ưa thích. Nhưng mình chưa chia sẻ với mọi người về nguyên liệu chính không thể thiếu trong các món ăn này, đó chính là Bún. Người Huế thích ăn bún, ăn lúc nào cũng được. Từ đó, nghề làm Bún phát triển rộng khắp, phường xã nào cũng có một vài lò bún, đủ cung cấp cho các hàng quán trên địa bàn. Sáng tinh mơ, người chủ lò cỡi xe máy đi phân phối tận nơi, hôm sau mới thu tiền bán ngày trước, cuộc sống tương đối ổn định…Đây cũng chính là nghề mưu sinh chính của gia đình mình, nuôi lớn biết bao thế hệ trên mảnh đất, ngôi làng thân thương này tất nhiên là trong đó có mình rồi.
Nghề tay trái, lòng không phai
Nghề làm bún thủ công không cần nhiều vốn liếng, dễ học việc, nguyên vật liệu thô sơ như cái máy xay bột, cối chày, soong nồi, củi đun… Nhưng muốn đắt hàng thì phải có bí quyết làm sao cho con bún dẻo mà giòn, không chua mà thơm. Nghề bún sử dụng máy móc thay sức người, phải đầu tư 60-80 triệu, nhưng bún không ngon bằng cách làm thủ công. Vì vậy, nếu muốn thưởng thức bún ngon nhất, bạn nên tìm đến thị xã Hương Trà cách Huế khoảng 10 km về phía bắc, nơi có thứ bún Vân Cù chính hiệu.
Làng bún Vân Cù nằm bên bờ con sông Bồ, hiện nay thuộc xã Hương Toàn, thị xã Hương Trà, tỉnh Thừa Thiên Huế. Trong làng có khoảng 360 hộ dân, đến 300 hộ làm nghề làm bún, mỗi hộ sản xuất trung bình 1 tạ bún mỗi ngày.
Khám phá nguồn gốc của nghề làm bún trong làng
Những người già ở quê tôi luôn tự hào về nghề làm bún truyền thống, họ thường kể cho con cháu nghe câu chuyện về người sáng lập nên nghề làm bún như sau: Khi những người từ Đàng Ngoài theo chân chúa Tiên (Nguyễn Hoàng) vào nam lập nghiệp, có một nhóm người đến sống quanh những Tháp Chàm cổ đổ nát, gọi là làng Cổ Tháp (nay thuộc huyện Phong Điền). Trong số họ, có một thiếu nữ thùy mị được nhiều chàng trai thầm yêu trộm nhớ. Dân làng kiếm sống bằng nghề nông, cô ấy xay gạo chế biến thành bún để bán khắp nơi. Thấy cuộc sống của cô gái thoải mái hơn, nhiều người ganh ghét, và trong vùng bị mất mùa liên tiếp ba năm, kẻ xấu tung tin mất mùa là do thần linh phạt vì cô gái đã đem “hạt ngọc” của Trời mà nghiền nát ra làm bún. Sau đó làng đã đuổi cô ấy đi.
Trong chuyến đi vô định này, cô gái đến Vân Cù, được dân làng tiếp đón, từ đó đất lành nơi đây phát triển nghề làm bún hơn xưa. Người học nghề ngày càng nhiều, tiếp nối truyền thống qua thế hệ... Sau khi kết hôn, dân làng Vân Cù khắp nơi, nghề làm bún được phổ biến rộng rãi ở Huế. Nhưng vì sao bún ở nơi khác không ngon bằng? Người ta giải thích: bún Vân Cù ngon nhờ nước sông Bồ chảy qua làng quanh năm trong xanh, ngọt lịm. Cảnh vật cũng là nguồn cảm hứng cho nghề làm bún, không chỉ là nguồn nước!
Bún bò Huế ngon phần lớn nhờ chất lượng bún. Thực vậy! Bún Vân Cù chế biến ra làm sao cũng ngon. Không cần phức tạp, bún Vân Cù khi chấm với nước mắm cá nục, cá cơm hoặc mắm nêm vẫn thơm ngon dù bụng đã no. Chỉ cần một dĩa bún Vân Cù bình thường cũng đủ khiến bất kỳ ai cũng say mê, thế mà luôn được hết sạch mỗi khi mùa gặt đến. Ở nơi khác, bún Vân Cù được bán từng thúng, từng rổ. Mỗi bà muốn ăn chỉ cần mua bún tươi, bún cuộn (một gói bún cuốn lại bằng tay như một nắm thóc), loại bún này bán bằng cách nhặt bằng tay như nhặt xôi, chấm vào nước dùng, nước mắm gừng ớt, vừa ăn vừa rước rỉa vì cay đắng. Ngoài ra còn bán bún mẹt, bún sợi theo kí lô, mỗi kí bây giờ cũng chỉ khoảng chưa đến 10k - một giá thực sự quá rẻ cho công sức mà người dân đã bỏ ra. Ở làng, người bán chủ yếu tập trung vào số lượng, với hy vọng có thể kiếm được nhiều lời hơn thông qua việc bán buôn và bán lẻ.
Đặc điểm nhận biết Bún tươi
Để chọn được bún ngon, chỉ cần nhìn vào màu sắc. Bún càng trắng và trong càng tốt, vì nó không được pha nhiều bột lọc (tinh bột sắn), dễ tiêu hóa và không gây cảm giác ớn khi ăn. Sợi bún Vân Cù thường to hơn và màu trắng ngà, khiến bạn muốn đứt rời từng khúc chỉ bằng chiếc đũa. Mùi thơm của nó giống như hương gạo mới xay. Đặc biệt, bún Vân Cù có thể để lâu hơn 1 ngày mà vẫn giữ được hương vị dẻo thơm, vì quá trình chế biến rất kỹ càng và hoàn toàn từ gạo không chứa chất bảo quản hoặc phẩm màu. Bún này thích hợp với nước cá ngừ, chả cá, đậu phụ và nấm (nếu là món chay), hoặc có thể sử dụng cho các món bún bò hoặc bún giò (nấu riêng).
Quy trình sản xuất bún tươi
Nguồn: Ảnh từ internet
Phân loại bún theo hình thức bên ngoài
1.Bún rối:
Bún rối là loại bún khi được nấu chín, được vớt ra khỏi nồi nước tráng, không có hình thức khối lớn mà lộn xộn trong thúng. Thích hợp cho nhiều món ăn, đặc biệt là các món bún nước.
2. Bún vắt:
Bún vắt hay bún lá: các sợi bún được vắt thành từng dây mảnh, dài khoảng 30-40cm và có đường kính 4-5mm. Khi ăn, bún này thường được cắt thành đoạn ngắn. Phù hợp cho một số món bún dạng chấm như bún đậu mắm tôm, bún chả.
3. Bún nắm:
Bún nắm là các sợi bún được nắm thành từng bánh nhỏ, dẹp. Loại bún này ít phổ biến hơn hai loại bún kia.
Bây giờ ở Huế, bún làng Vân Cù đã trở thành một loại 'đặc sản' dân dã. Nếu bạn là người thích thưởng thức ẩm thực, hãy ghé vào chợ Tứ Hạ, Đông Ba... có thể tìm được bún làng Vân Cù thật sự ngon và rẻ. Hoặc nếu bạn là du khách từ xa, hãy ghé thăm làng để trải nghiệm và thưởng thức món bún tươi này tại các lò bún. Không cần phải sang trọng, chỉ cần một chén nước mắm ớt cũng đủ làm hài lòng thực khách.
Cảm ơn mọi người đã xem bài viết. Mời ghé thăm và thưởng thức 😃. Nếu ở gần một làng nghề truyền thống, hãy chia sẻ với mọi người nhé!
