Buổi chiều mùa xuân bao gồm tóm tắt nội dung chính, phân tích dàn ý, cấu trúc, giá trị nội dung, giá trị nghệ thuật cùng hoàn cảnh sáng tác, lịch sử sáng tác và tiểu sử tác giả, quan điểm và sự nghiệp sáng tác văn học giúp học sinh hiểu rõ hơn môn văn lớp 11
Tác giả đặc biệt
Tác giả văn bản Anh Thơ
1. Lý lịch - Cuộc đời
- Anh Thơ (1921 - 2005).
- Vương Kiều Ân, còn được biết đến với bút danh là Tuyết Anh .
- Sinh ra tại tỉnh Hải Dương, trong một gia đình nhỏ thuộc trí thức, với nguồn gốc từ truyền thống Nho học.
- Dù không hoàn thành việc học ở cấp tiểu học nhưng đã tự mình tìm đọc và say mê văn chương từ khi còn rất trẻ.
- Lớn lên trong một môi trường gia đình khá cứng nhắc và truyền thống, Anh Thơ đã tìm thấy sự giải thoát và khẳng định bản thân qua thơ ca, như nhiều thanh niên cùng thời.
- Trong năm 1945, tích cực tham gia vào cuộc cách mạng kháng chiến và góp phần xây dựng đất nước thông qua việc sáng tác thơ ca, đồng thời làm vai trò Uỷ viên trong Ban Chấp hành của Hội Nhà văn Việt Nam
2. Sự nghiệp sáng tác
a. Tác phẩm chính
- Các tác phẩm nổi bật như tiểu thuyết 'Răng đen' và tập thơ 'Bức tranh quê'
- Sau cuộc cách mạng tháng Tám: 'Những câu chuyện từ Vũ Lăng', 'Theo dấu bước chim câu', 'Đảo ngọc', 'Hoa dứa trắng', 'Quê của chồng.'
b. Phong cách nghệ thuật
- Thơ của Anh Thơ thường tập trung vào việc miêu tả những cảnh vật đời thường quen thuộc như bờ tre, chiếc đò, bến sông, với những nét vẽ chân thực và tinh tế, mang trong đó một chút tình cảm của quê hương và một chút buồn bã của thơ mới.
Các tác phẩm
Tác phẩm Buổi chiều mùa xuân
1. Tổng quan
a. Nguyên gốc - Lý do ra đời
- Trích từ tập thơ đầu tay 'Bức tranh quê' của Anh Thơ.
b. Cấu trúc: 3 phần chính
- Phần 1: Hình ảnh chiều xuân trên một bên đường vắng vẻ.
- Phần 2: Bức tranh chiều xuân trên con đường ven đê.
- Phần 3: Bức tranh chiều xuân trên cánh đồng mênh mông.
2. Phân tích chi tiết
a. Bức tranh chiều xuân
- Bức tranh miêu tả một làng quê yên bình, bình dị, êm đềm với những hình ảnh quen thuộc, đẹp mắt: cảnh mưa bụi, chiếc đò trên dòng sông, quán tranh, hoa xoan, đồng lúa, con đê, tiếng đàn sáo, hình ảnh trâu bò...
- Bức tranh yên bình, dịu dàng, sảng khoái, gợi lên một chút nỗi buồn:
+ Các đối tượng được mô tả trong trạng thái nhẹ nhàng, tĩnh lặng: mưa nhỏ rơi nhè nhẹ, tiếng đàn sáo nhẹ nhàng, cánh bướm bay bổng, trâu bò bình yên.
+ Không gian yên tĩnh, lắng đọng: quán cà phê im lặng, ruộng lúa ướt mưa, trâu bò đứng tĩnh lặng ngắm mưa…
+ Màu sắc tươi sáng, đầy sức sống: hoa xoan tím, âm thanh của đàn sáo, sắc màu rực rỡ của cánh bướm, màu xanh tươi của ruộng lúa, sắc đỏ tươi của chiếc yếm.
+ Bức tranh có nhiều điểm nhấn đặc biệt: mưa rơi êm đềm, trâu bò bình yên trong cảnh mưa; cô gái mặc chiếc yếm đỏ bất ngờ khi thấy đàn cò con.
→ Bức tranh đặc biệt bởi tác giả đã thành công trong việc tái hiện linh hồn của làng quê Bắc Bộ vào mùa xuân với những đặc điểm độc đáo không thể nhầm lẫn.
b. Bầu không khí và cuộc sống ở nông thôn trong bài thơ
- Không khí của thơ mộng, êm đềm, yên bình được thể hiện qua:
+ Hình ảnh giản dị, hài hòa, tĩnh lặng trong bức tranh chân thực về cuộc sống của làng quê yên bình.
+ Sử dụng từ ngữ sinh động, hấp dẫn: vận dụng khéo léo kỹ thuật nhân hóa (con đò lười biếng, quán cà phê im lặng…), cách diễn đạt độc đáo (trâu bò cúi gặp mưa, cỏ non phủ đầy màu xanh)…
+ Bút pháp tập trung vào việc mô tả sự chuyển động và tĩnh lặng: sự bất ngờ của cô gái khi đàn cò đột ngột bay ra.
- Cuộc sống diễn ra nhẹ nhàng, êm đềm, chậm rãi, thể hiện qua:
+ Sử dụng từ ngữ sâu sắc để miêu tả trạng thái bình yên, dịu dàng của đối tượng.
+ Thiên nhiên và con người được mô tả trong nhịp sống chậm rãi, thong thả.
c. Ý nghĩa của nội dung
- Vẻ đẹp giản dị của mùa xuân ở làng quê Bắc Bộ.
- Tình yêu sâu sắc đối với quê hương, đất nước.
d. Giá trị nghệ thuật
- Sử dụng ngôn từ phong phú, đa dạng, với nhiều từ ngữ sinh động.
- Kỹ thuật mô tả tạo nên sự cân đối giữa sự chuyển động và sự yên bình.