Cá bống tượng

Cá bống tượng (Tên khoa học: Oxyeleotris marmorata) là một loài cá nước ngọt sống chủ yếu ở lưu vực sông Mê Kông và sông Chao Praya, cũng như các con sông ở khu vực biên giới Malaysia, Singapore, Đông Dương, Philippines và Indonesia. Loài cá này có giá trị kinh tế cao.

Loài cá này có thể được tìm thấy tự nhiên ở Việt Nam, Thái Lan, Malaysia, Brunei, Lào, Sumatra và Campuchia. Tại miền Nam Việt Nam, cá thường xuất hiện ở sông Cửu Long, sông Đồng Nai và sông Vàm Cỏ. Đồng bằng sông Cửu Long với khí hậu nóng ẩm quanh năm là môi trường lý tưởng cho cá bống tượng phát triển, ngoài ra cá cũng được nuôi ở Quảng Nam.

Đặc điểm sinh học

Cá bống tượng là loài cá nước ngọt lớn nhất trong họ cá bống, có thân hình thoi tròn. Cá có hàm răng sắc nhọn đặc trưng của các loài cá ăn thịt. Màu sắc cơ thể chủ yếu là đen với những vằn nâu điểm xuyết, đầu cá to hơn thân. Một đặc điểm nổi bật dễ nhận diện là dưới đuôi có hình chữ V màu đen.

Khi cá bống tượng có vảy bụng và lưng đều được lật ngửa, các vây còn nguyên, cá có nhiều nhớt, màu lưng hơi xám, da bóng, mang phồng to và các vây mở rộng tối đa, với trọng lượng trung bình khoảng 50 - 100g. Dù giống như những loài cá bống khác khi còn nhỏ, nhưng khi trưởng thành, chúng có thể đạt trọng lượng vài kg. Cá bống tượng có sức khỏe tốt, thịt dày và ngon, khi chế biến có màu trắng tinh như thịt gà, độ dai và vị ngọt.

Tập tính

Cá bống tượng sống theo bầy trong các con sông, kênh, rạch, ao, đìa, hoặc hồ chứa. Chúng thường xuất hiện theo cặp và hiếm khi đơn độc. Cá trưởng thành sinh sản ở những nơi có dòng nước chảy. Chúng có thể sống ở vùng nước nhiễm phèn với độ pH = 5,5 và độ mặn không vượt quá 13%. Hàm lượng oxy hòa tan phải trên 1 mg/lít. Nhiệt độ lý tưởng cho chúng là từ 26 - 32oC, tuy nhiên, cá cũng có thể chịu đựng nhiệt độ từ 15 - 41oC và độ muối lên đến 15‰. Cá cần lượng oxy hòa tan trên 3 mg/l và có thể sống ở môi trường thiếu oxy nhờ có cơ quan hô hấp phụ. Khi hàm lượng oxy trong ao thấp, cá thường phồng mang và nổi đầu lên mặt nước.

Trong môi trường tự nhiên, cá bống tượng phân bố rộng rãi ở các thủy vực như sông rạch, mương ao, và ruộng. Chúng thích sống ở những vùng nước không bị nhiễm phèn. Cá thường sinh sống ở đáy, ban ngày thường vùi mình dưới bùn hoặc trong các hang hốc. Khi gặp nguy hiểm, cá có thể lẩn sâu vào bùn đến 1m và sống ở đó hàng chục giờ. Cá cũng ưa thích ẩn náu ở những nơi có cây cỏ ven bờ và hang hốc.

Cá bống tượng có thói quen sống ở tầng đáy trong môi trường nước yên tĩnh, nơi có cỏ cây thủy sinh làm nơi ẩn nấp. Chúng có thể sống gần mặt nước ở mé bờ và ăn mồi sống tự nhiên. Ban ngày, cá thường ít hoạt động và vùi mình dưới bùn, nhưng vào ban đêm, chúng hoạt động tích cực và có thể hoạt động cả ngày khi điều kiện thuận lợi.

Cá bống tượng là loài cá săn mồi điển hình, ưa thích các loại động vật như cá, tép, cua, ốc... tươi sống và có kích thước phù hợp với miệng cá. Khi nuôi trong ao hoặc bè, cá cũng có thể ăn thêm các loại hạt và thức ăn chế biến sẵn. Dù là loài cá ăn thịt, cá bống tượng không chủ động rượt đuổi con mồi mà thường nằm đợi để tấn công. Cá thường ăn nhiều hơn vào ban đêm và khi nước lớn, còn vào ban ngày và khi nước ròng, chúng ăn ít hơn. Đây là loài cá dễ nuôi.

Chú thích

• Tham khảo thông tin về Oxyeleotris marmorata tại Wikispecies