Cá cóc

Để tìm hiểu thêm các ý nghĩa khác, vui lòng xem bài Cá cóc (định hướng)

Cá cóc hoặc cá cóc sông, trong tiếng Thái gọi là ปลาตะโกก, tiếng Khmer là ឆ្កោក /ckaok/ (Danh pháp khoa học: Cyclocheilichthys enoplos) là một loài cá thuộc họ Cá chép Cyprinidae. Loài cá này đặc hữu của lưu vực sông Mekong, cùng với cá tra dầu, cá hô, cá vồ cờ, và cá bông lau. Ở Việt Nam, cá thường sống ở những nơi sâu, như dưới cầu, bến phà, hoặc gốc cây ngầm, đặc biệt là sông Tiền và sông Hậu, theo các thợ câu tại Vĩnh Long và Bến Tre. Đây là loại cá đặc sản, hiếm có ở sông Tiền.

Đặc điểm nổi bật

Cá có hình dạng tương tự như cá chép với lớp vảy màu trắng và vây màu đỏ, trọng lượng có thể lên tới 5 kg. Thỉnh thoảng, có cá thể nặng hơn 10 kg. Hiện nay, cá có cỡ 7 – 8 kg đã trở nên hiếm, thường thấy cá khoảng 2 – 3,5 kg. Thịt cá ngọt và thơm, có nhiều xương hình chữ Y. Bộ vảy của cá cóc rất quý, với những gai nhọn trên lưng như răng cưa. Do đó, khi bị đánh bắt, cá có thể quẫy mạnh và làm rách lưới để thoát thân. Cá cóc nghệ có màu da vàng lấp lánh và thịt có màu vàng nhạt, ngọt thơm gấp đôi so với cá cóc trắng.

Trong mùa khô, số lượng cá trưởng thành thường cao hơn so với mùa mưa. Khi nước lớn, các đàn cá tụ tập tại những vùng nước sâu, chảy xiết để tìm kiếm thức ăn, đặc biệt là tại khu vực bến phà Mỹ Thuận cũ ở xã Hòa Hưng. Sau mùa lũ hàng năm, cá cóc thường di chuyển ngược dòng lên thượng nguồn sông Mê Công để sinh sản, trong khi cá con lại xuôi dòng về sông Tiền và sông Hậu để trưởng thành và tìm kiếm thức ăn. Cá cóc được chế biến thành nhiều món ăn đặc trưng của vùng Nam bộ như cá cóc kho nước dừa, cá cóc nấu canh chua, và cá cóc chưng tương. Do sự khan hiếm, giá cá cóc hiện tại ở chợ khá cao.

Ghi chú

• Thông tin về Cyclocheilichthys enoplos trên Wikispecies
• Cá cóc - loài cá có số phận đặc biệt?
• Khôi phục loài cá cóc
• Đặc sản cá cóc tại sông Tiền và sông Hậu