Cà dừa

Cà dừa (còn được gọi là Cà bát, Cà tròn, Cà dĩa) là một loài thực vật thuộc họ Cà, chi S. melongena var. esculentum. Nó có quả thường được dùng làm thực phẩm và có mối quan hệ gần gũi với cà chua, khoai tây, cà tím và cà pháo. Cây cà dừa là cây thân thảo với quả lớn, có thể to bằng cái bát ăn cơm, hoa có màu tía.

Cách sử dụng

Quả cà dừa, phần ăn được của cây, có thể được chế biến theo nhiều cách. Bạn có thể thái thành miếng, bao bột và chiên giòn, hoặc cắt miếng và ngâm nước muối để giảm bớt vị chát và tránh bị đen. Ngoài việc ăn sống với mắm cái hoặc mắm tôm, cà dừa thường được dùng để nấu canh như rau.

Cà dừa trong di sản văn hóa Việt Nam

Cà dừa đã trở thành một phần không thể thiếu trong ẩm thực Việt Nam từ lâu, góp mặt trong nhiều món ăn và biểu tượng văn hóa. Hoa cà dừa với sắc tím đặc trưng cũng được gọi là tím hoa cà.

• Thành ngữ:

'Một quả cà dừa quý như ba thang thuốc.'

'Tương cà dừa là gia vị không thể thiếu.'

• Ca dao:

'Khi anh rời quê, đừng quên nơi đó.

Nhớ món canh rau muống, nhớ cà dừa dầm tương'

'Dẫn em đi dạo vườn cà

Cà non chấm mắm, cà già làm dưa'

'Công anh làm rể Chương Đài

Ăn hết mười hai vại cà trong năm

Khi nào anh khát, hãy dẫn ra giếng'

Kẻo anh chết khát với cà nhà em.'

• Thơ ca:

'Muốn thưởng thức rau sắng chùa Hương

Thì ngại tốn tiền đò, ngại con đường xa

Ta ở lại nhà, mình đi vắng

Cái dưa khú, cái cà thâm.'

('Rau sắng chùa Hương' - Tản Đà)

Do ảnh hưởng của bài thơ trên, độc giả 'Đỗ Tang nữ' đã viết một bài thơ khác và gửi kèm với gói rau sắng. Nội dung như sau:

'Kính gửi rau sắng chùa Hương

Tiền đò ít tốn, con đường bớt xa

Khi không đi, gửi lại nhà

Thay cho dưa khú, cà thâm.'

'Ta đi và nhớ những núi rừng

Nhớ dòng sông vỗ bờ, ruộng đồng xanh tươi

Nhớ khoai ngô, bát cơm rau muống

Cùng với quả cà dừa giòn rụm.'

(Bài thơ Hắc Hải - Nguyễn Đình Thi)

'Quê hương tôi ngập tràn hoa cà và hoa cải

Cùng với cô Tiên trong quả thị vàng.'

(Quê hương - Phan Thành Minh)