Buzz
Khi nghĩ đến cá voi, nhiều người hình dung ngay những loài khổng lồ như cá voi xanh hay cá voi sát thủ. Nhưng tại vùng biển gần bờ New Zealand, có một loài nhỏ bé hơn nhiều, đó là cá heo Hector (Cephalorhynchus hectori). Loài cá heo này chỉ dài từ 1,2 đến 1,5 mét khi trưởng thành, nhỏ hơn so với kích thước trung bình của con người.
Cá heo Hector nổi bật với kích thước nhỏ gọn của chúng. Chúng có thân hình nhỏ nhắn, không có mỏ rõ ràng, và cơ thể màu xám, trắng, đen với vây lưng đen, phẳng và tròn, thường được so sánh với tai của chuột Mickey nổi tiếng. Một phân loài của cá heo Hector là cá heo Māui (Cephalorhynchus hectori maui), có những đặc điểm tương tự nhưng với mõm dài và rộng hơn và hộp sọ lớn hơn một chút, dễ dàng phân biệt khi quan sát kỹ.
Cá heo Hector (Cephalorhynchus hectori) là một trong những loài cá heo nhỏ nhất và hiếm hoi nhất trên thế giới. Chúng sống chủ yếu ở vùng biển ven bờ New Zealand, nổi bật với vẻ ngoài đáng yêu và sự thông minh.
Cả cá heo Hector và cá heo Māui đều sống ở các vùng nước nông ngoài khơi bờ biển New Zealand, nhưng chúng phân bố ở các khu vực khác nhau. Cá heo Māui chỉ sống gần bờ biển phía tây của Đảo Bắc, trong khi cá heo Hector sinh sống quanh Đảo Nam và được chia thành ba quần thể khác nhau. Môi trường nước nông này là nơi lý tưởng cho chúng và cung cấp nguồn thức ăn phong phú.
Cá heo Hector là một trong những loài cá heo nhỏ nhất, với chiều dài cơ thể trưởng thành chỉ từ 1,2 đến 1,5 mét. Chúng có màu xám đen ở lưng, bụng trắng và các vây có màu đen hoặc xám đậm. Đặc điểm dễ nhận diện là các đốm đen nhỏ rải rác trên cơ thể.
Cá heo Hector rất hòa đồng và không kén chọn bạn đồng hành. Chúng thường xuyên thay đổi đàn, với số lượng từ hai đến 20 con. Khi gặp nhau, cá heo Hector thể hiện các màn nhảy múa và vỗ đuôi ấn tượng. Chúng sử dụng định vị bằng tiếng vang để tìm thức ăn, bao gồm động vật chân đầu (như mực), động vật giáp xác, và các loại cá như cá tuyết đỏ, cá bơn, và cá tráp.
Đôi mắt lớn và đen của cá heo Hector giúp chúng nhìn rõ dưới nước. Mỏ của chúng ngắn và tròn, tạo sự khác biệt với nhiều loài cá heo khác có mỏ dài và nhọn.
Tên gọi cá heo Hector được đặt theo tên của Sir James Hector, một nhà khoa học sống ở New Zealand vào thế kỷ 19. Ông là người đầu tiên đặt tên cho loài cá heo này vào năm 1873. Ban đầu, loài cá heo này được gọi là Electra clancula, nhưng tên này sau đó đã được thay đổi khi phát hiện ra rằng nó đã được sử dụng cho một loài cá heo khác trước đó.
Cá heo Hector là loài động vật xã hội, sống và di chuyển theo nhóm nhỏ. Chúng giao tiếp với nhau qua âm thanh và cử chỉ. Loài cá heo này là biểu tượng của sự đa dạng sinh học biển ở New Zealand. Bảo vệ cá heo Hector không chỉ là trách nhiệm của New Zealand mà còn là nghĩa vụ toàn cầu.
Cá heo Hector hiện đang được liệt vào danh sách loài có nguy cơ tuyệt chủng trong Sách đỏ của IUCN, trong khi tình trạng của phân loài Māui còn nghiêm trọng hơn. Ước tính chỉ còn khoảng 54 cá thể cá heo Māui trong tự nhiên mỗi năm. Các mối đe dọa chính đối với cả hai phân loài bao gồm hoạt động của con người như đánh bắt cá, khai thác mỏ, va chạm với thuyền, cùng với các bệnh như toxoplasma.
Yếu tố như tuổi thọ ngắn, tỷ lệ sinh sản thấp và thời gian trưởng thành lâu làm giảm khả năng phục hồi trước các mối đe dọa. Tuy nhiên, có những dấu hiệu tích cực cho tương lai của cá heo Māui. Một nghiên cứu gần đây cho thấy độ tuổi trung bình của quần thể đang giảm, điều này có thể giúp tăng khả năng sinh sản và hỗ trợ sự phát triển của quần thể.
Sự phát triển đô thị, ô nhiễm môi trường và đánh bắt cá quá mức đã làm giảm nghiêm trọng môi trường sống của cá heo Hector. Nhiều cá thể cá heo Hector bị chết do va chạm với tàu thuyền, đặc biệt ở các khu vực giao thông thủy đông đúc. Thêm vào đó, cá heo Hector thường xuyên mắc vào lưới đánh cá và chết đuối.
Dù có kích thước nhỏ, cá heo Hector vẫn đóng vai trò quan trọng trong hệ sinh thái biển của New Zealand. Với những đặc điểm ngoại hình dễ nhận biết và thói quen sống thú vị, loài cá heo này đã thu hút sự quan tâm của nhiều người yêu thiên nhiên và các nhà bảo tồn. Để bảo đảm sự tồn tại của cá heo Hector và phân loài Māui, cần có biện pháp bảo vệ và quản lý nghiêm ngặt hơn. Sự chú ý và hành động kịp thời sẽ giúp bảo vệ loài cá heo này khỏi nguy cơ tuyệt chủng và duy trì vai trò của chúng trong biển cả New Zealand.
