Cá Mập - Nhân vật phản diện 'không muốn nhưng phải' đáng thương của ngành điện ảnh

Hollywood cần dừng 'quỷ hóa' loài sinh vật vĩ đại này của đại dương ngay lập tức!

Bao giờ bạn đã tự hỏi tại sao mọi người luôn sợ hãi khi nói đến cá mập mà không phải các loài cá khác? Có phải vì đa số những gì chúng ta thấy trên màn ảnh, trên báo đài, cá mập luôn là thứ đáng sợ?

Ý thức về cá mập là một sinh vật nguy hiểm đã thấm sâu vào tiềm thức của loài người. Từ những bộ phim hoạt hình dành cho trẻ em đến những tác phẩm kinh dị của Hollywood, cá mập luôn là nhân vật phản diện. Hãy nghĩ xem, ngay cả đứa trẻ 2-3 tuổi xem một video về đại dương, chỉ cần nhìn thấy hình ảnh cá mập lướt qua là chúng đã nhận ra đó là nguy cơ cho các nhân vật khác. Hay trong các bộ phim Mỹ, cá mập luôn gắn liền với máu tanh.

Các bộ phim thường mô tả cá mập với góc nhìn tiêu cực. Cá mập xuất hiện ở bãi biển này, tấn công người ở bãi biển kia. Nhưng thực tế, cá mập không phải là quỷ dữ như hầu hết những bộ phim mô tả.

Tuy vậy, quan điểm tiêu cực về loài sinh vật tuyệt vời này vẫn tồn tại. Bộ phim Jaws (Hàm Cá Mập) của đạo diễn Steven Spielberg, sản xuất năm 1975, là một ví dụ điển hình.

Jaws được coi là một trong những bộ phim xuất sắc nhất từng được thực hiện, mở ra khái niệm bom tấn mùa hè và là một bước ngoặt trong lịch sử điện ảnh. Tuy nhiên, điều này không phải là tin vui đối với loài cá hùng vĩ này. Sau thành công của Jaws, cùng với sự hạn chế về kiến thức về các loài động vật trong những năm 70, quan điểm cá mập là kẻ thù của con người đã tăng mạnh và chúng bị săn bắn một cách vô lý.

Theo phân tích của tiến sĩ Le Busque, chuyên về nghiên cứu và phân tích dữ liệu về cá mập, có 109 bộ phim về cá mập được phát hành từ năm 1958 đến năm 2019. Ông nói rằng 96% trong số đó mô tả một cách rõ ràng các con cá mập có khả năng đe dọa con người. Trong số 4% còn lại, ba bộ phim chỉ ra một cách ý tứ về mối đe dọa tiềm ẩn từ cá mập đối với con người. Và chỉ có một bộ phim duy nhất không có cảnh cá mập đe dọa con người, đó là Finding Dory. Tuy nhiên, cá mập trong Finding Dory lại là cá mập voi, loài nổi tiếng là những gã khổng lồ hiền lành của đại dương.

Sự thành công của Jaws đã kích thích một làn sóng phim về cá mập trong Hollywood. Từ đó, chúng ta đã chứng kiến sự bùng nổ của nhiều bộ phim như The Meg, 47 Meters Down, The Shallows, Deep Blue Sea, Open Water... Hầu hết đều vẽ cá mập như là sinh vật đáng sợ và thèm máu. Với sự phát triển của các bộ phim kinh dị, phiêu lưu và sinh tồn, quan điểm tiêu cực về cá mập cũng được lan truyền rộng rãi, khiến nhiều người vẫn khiếp sợ chúng. Những tác phẩm này thường mô tả cá mập như một kẻ đáng sợ và hung ác, luôn tấn công con người và thông điệp cuối cùng luôn là cần tiêu diệt chúng để ngăn chặn các vụ tấn công trong tương lai. Tuy nhiên, thực tế lại không như vậy.

Phải công nhận rằng, truyền thông và đặc biệt là Hollywood, đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành quan điểm của công chúng về cuộc gặp gỡ giữa con người và cá mập. Và điều này ảnh hưởng đến cách mọi người nhìn nhận về việc bảo tồn cá mập. Dù ngành công nghiệp điện ảnh Hollywood chủ yếu mang tính giải trí, tuy nhiên tác động của nó đến nhận thức về cá mập là không nhỏ.

Theo thống kê, từ khi Jaws ra mắt vào năm 1975, quần thể cá mập đã giảm đáng kể. Sau thành công của Jaws, sự hoảng loạn về cá mập bắt đầu lan rộng. Vào thời điểm đó, Cơ quan Quản lý Khí quyển và Đại dương Quốc gia của Mỹ tuyên bố cá mập là loài gây hại và cho phép ngư dân săn bắt và giết chúng. Mặc dù sau này con người đã nhận ra hậu quả của việc này, nhưng hệ sinh thái biển đã bị thiệt hại nặng nề.

Đây là một ví dụ cụ thể về cách phim ảnh ảnh hưởng đến tư duy con người. Đáng mừng là hiện nay chúng ta thông minh hơn và tiếp nhận kiến thức nhiều hơn, ít bị ảnh hưởng hơn từ phim ảnh. Tuy nhiên, hậu quả tiêu cực đã xảy ra và không thể hoàn nguyên.

Ngay cả khi có các biện pháp bảo tồn, loài cá này vẫn đứng trước nguy cơ tuyệt chủng. Trong nửa thập kỷ qua, quần thể cá mập và cá đuối đã giảm 71%. Hơn 100 triệu con cá mập bị giết mỗi năm và hơn 30% tổng số loài cá mập và cá đuối đang đứng trước nguy cơ tuyệt chủng. Hầu hết chúng bị săn bắt chỉ để thu được vi cá - một món ăn không có giá trị dinh dưỡng và thậm chí có hại cho con người.

Hiện nay, khi nói đến các cuộc gặp gỡ với cá mập, người ta thường nghĩ đến những điều tiêu cực. Cá mập thường xuất hiện trên phương tiện truyền thông, tạo ra ấn tượng rằng khả năng gặp phải chúng khá cao. Tuy nhiên, thực tế lại khác.

Trên thế giới, các cuộc tấn công của cá mập rất hiếm, và năm 2020 chỉ có 13 trường hợp tử vong liên quan đến cá mập, trong đó có 10 trường hợp là do nhầm lẫn. Khả năng gặp phải cá mập thấp hơn so với nhiều nguy cơ khác như bị sét đánh hay tai nạn khác.

Theo các nhà khoa học biển, cá mập không săn người để sống. Thực tế, chúng không ưa thích con người làm thức ăn vì cơ thể chúng không cung cấp đủ dưỡng chất. Các vụ cắn người thường xảy ra do nhầm lẫn về người mồi.

Các bộ phim thường vẽ cá mập như kẻ đáng sợ, nhưng thực tế đa số các cuộc tấn công đều bắt đầu từ con người xâm phạm môi trường sống của chúng. Nếu không có sự can thiệp của con người, các cuộc tấn công của cá mập sẽ ít hơn nhiều.

Cá mập sống ở lãnh thổ của chúng và đảm bảo cho sự cân bằng của hệ sinh thái. Các loài cá mập khổng lồ mà Hollywood thường vẽ ra thực ra rất hiếm, và chúng ít tiếp xúc với con người. Vòng đời của chúng dài và chúng tăng kích cỡ chậm, không giống như những gì thường thấy trong phim.

Tiếc rằng, tất cả cái kết cho nhân vật phản diện này đều giống nhau, hoặc là tan thành từng mảnh, hoặc là chết vì bị độc. Con người thường xem cá mập như một quái vật, nhưng thực tế lại là con người giết cá mập nhiều hơn bất kể điều gì khác.

Cho dù vô tình hay cố ý, Hollywood, trong các bộ phim, không chỉ viễn tưởng mà còn tư liệu, đều truyền đạt thông tin không chính xác về loài cá này, vẽ chúng như quái vật ngu ngốc và tham lam, thay vì là loài vật thông minh và nhạy cảm của tự nhiên.

Nếu cá mập tuyệt chủng, chúng ta sẽ phải đối mặt với một thảm họa sinh học khủng khiếp. Tuy nhiên, nhận thức về cá mập vẫn chưa tích cực, dù con người đã bắt đầu bảo vệ chúng. Bộ phim sắp tới là 'Vòng Vây Cá Mập' có thể lại đặt cá mập vào vai phản diện bất đắc dĩ.

Sau khi đọc bài này, mọi người hãy chờ xem lần này ai đúng ai sai, liệu cá mập tấn công con người hay con người khiêu khích cá mập trước. Người ta ước gì cá mập luôn đáng yêu như Baby Shark Do Do Do Do chứ!

Ảnh: Internet