Cá ngạnh

Cá ngạnh (tên khoa học: Cranoglanis bouderius), còn được biết đến với tên gọi cá bò ở một số khu vực, thuộc họ Cá lăng. Loài cá này nổi bật với thân và đầu dẹt, da nhẵn, hai đôi râu, và đặc biệt là ba ngạnh sắc bén trên đầu. Những con cá ngạnh lớn có thể gây ra vết thương nghiêm trọng nếu không cẩn thận khi cầm, với ngạnh cá có thể đâm vào tay gây chảy máu và sưng.

Cá ngạnh phân bố chủ yếu ở Trung Quốc và Việt Nam. Ở Việt Nam, chúng xuất hiện rộng rãi ở các vùng đồng bằng và trung lưu của các con sông lớn miền Bắc như Hà Nội (sông Hồng, sông Đà), Hưng Yên, Nam Định, Thanh Hóa (sông Mã), và Nghệ An (sông Lam, vùng Con Cuông).

Giá trị kinh tế

Cá ngạnh được ưa chuộng nhờ thịt ngon và thơm. Chúng là loài ăn tạp, thường sống ở đáy nước, điều này làm cho việc nuôi trồng cá ngạnh trong lồng bè trở nên khó khăn hơn so với các loài cá nước ngọt khác. Do phải đánh bắt tự nhiên từ những con sông lớn, giá của cá ngạnh thường cao hơn so với cá nước ngọt nuôi thương phẩm. Hơn nữa, cá ngạnh không bị ô nhiễm bởi kháng sinh hay mùi cám công nghiệp, vì vậy đây là thực phẩm được những người sành ăn đặc biệt yêu thích.

Cách săn bắt cá ngạnh

Từ tháng 5 đến tháng 8, khi mùa hè và mùa mưa đến, cá ngạnh vào mùa sinh sản với nhiều trứng. Trong thời gian này, người dân thường xuyên câu cá ngạnh ở các con sông. Cá ngạnh có thể bị dụ bằng nhiều loại mồi nhỏ như côn trùng, tép, giun, gián đất, hoặc thậm chí chuối chín. Người câu cá nên chọn những khu vực có cây cối um tùm hoặc những đoạn sông có cống rãnh, nơi cá ngạnh thường tập trung kiếm ăn. Nếu bắt được một con cá ngạnh lớn, đàn cá ngạnh nhỏ sẽ bơi tán loạn do mất đi con đầu đàn. Trong những vùng có tình trạng đánh cá bằng xung điện, cá ngạnh thường trở nên nhát hơn và chỉ hoạt động vào ban đêm. Mùa đông, cá ngạnh thường trốn trong bùn lầy hoặc hang sâu, không thích hợp để câu.

Lợi ích của thịt cá ngạnh

Thịt cá ngạnh có vị ngọt, tính bình, có tác dụng bổ trung, ích khí và lợi thủy. Với thành phần chính bao gồm chất béo, protein, muối vô cơ, carbohydrate cùng nhiều amino acid khác, thịt cá ngạnh rất có lợi cho người già có khí huyết yếu, tì vị không ổn định, ăn không ngon, và tiểu tiện gặp vấn đề.

Để bồi bổ sức khỏe cho người già, có thể nấu hoặc hấp cá ngạnh. Để chữa khí huyết yếu và cơ thể suy nhược, có thể dùng một con cá ngạnh sông làm sạch, thêm hoàng kỳ, đẳng sâm, táo tàu với lượng bằng nhau vào nồi hấp. Khi ăn, loại bỏ bã thuốc và chỉ ăn phần thịt cá.

Ghi chú

• Thông tin về Cranoglanis bouderius trên Wikispecies
• Tài liệu về Cranoglanis bouderius trên Wikimedia Commons
• Froese Rainer và Daniel Pauly (biên soạn) (2011). Cranoglanis bouderius trên FishBase. Phiên bản tháng 12 năm 2011.