Cá ngừ đại dương | |
---|---|
Cá ngừ (từ trên xuống): albacore, vây xanh Đại Tây Dương, vằn, vây vàng, mắt to | |
Phân loại khoa học | |
Giới (regnum) | Animalia |
Ngành (phylum) | Chordata |
Lớp (class) | Actinopterygii |
Bộ (ordo) | Perciformes |
Họ (familia) | Scombridae |
Chi (
| Thunnus South, 1845 |
Cá ngừ đại dương (còn được gọi là cá bò gù) là một loại cá lớn thuộc họ Cá bạc má (Scombridae), chủ yếu thuộc chi Thunnus, sống ở vùng biển ấm, cách bờ khoảng 185 km trở ra. Tại Việt Nam, tên gọi Cá ngừ đại dương thường chỉ cá ngừ mắt to và cá ngừ vây vàng. Cá ngừ đại dương là loại hải sản đặc sản với hương vị thơm ngon, đặc biệt là mắt cá ngừ rất bổ dưỡng, được chế biến thành nhiều món ăn hấp dẫn và là nguồn hàng xuất khẩu có giá trị.
Phân loại
Có khoảng 48 loài cá ngừ đại dương, trong đó có 9 loài thuộc chi Thunnus:
- Thunnus alalunga (Bonnaterre, 1788): Cá ngừ vây dài, dài khoảng 105 cm (41 inches)
- Thunnus albacares (Bonnaterre, 1788): Cá ngừ vây vàng
- Thunnus atlanticus (Lesson, 1831): Cá ngừ vây đen
- Thunnus lineaus (Temminck & Schlegel, 1844)
- Thunnus karasicus (Lesson, 1831)
- Thunnus maccoyii (Castelnau, 1872)
- Thunnus obesus (Lowe, 1839): Cá ngừ mắt to
- Thunnus orientalis (Temminck & Schlegel, 1844): Cá ngừ vây xanh Thái Bình Dương
- Thunnus thynnus (Linnaeus, 1758): Cá ngừ vây xanh Đại Tây Dương
- Thunnus tonggol (Bleeker, 1851): Cá ngừ bò
Một số loài thuộc các chi khác trong họ Scombridae cũng được gọi là 'cá ngừ đại dương':
- Allothunnus fallai (Serventy, 1948)
- Auxis rochei (Risso, 1810): Cá ngừ ồ
- Auxis tongolis (Bonnaterre, 1788)
- Auxis thazard (Lacepede, 1800): Cá ngừ chù
- Euthynnus affinis (Cantor, 1849): Cá ngừ chấm
- Euthynnus alletteratus (Rafinesque, 1810)
- Euthynnus lineatus (Kishinouye, 1920)
- Gymnosarda unicolor (Rüppell, 1836)
- Katsuwonus pelamis (Linnaeus, 1758): Cá ngừ vằn
Khai thác
Nghề đánh bắt cá ngừ đại dương tại Việt Nam bắt đầu từ năm 1994 nhờ vào phương pháp câu được phát triển bởi ngư dân Phú Yên. Sau đó, nghề này đã mở rộng và trở thành thế mạnh của ngư dân ở các tỉnh duyên hải Nam Trung Bộ như Quảng Ngãi, Bình Định, Phú Yên, Khánh Hòa... Bình quân hàng năm, ngư dân Bình Định thu hoạch khoảng 10.000 tấn cá ngừ đại dương (CNĐD), chiếm hơn 50% tổng sản lượng khai thác của cả nước.
Ngoài việc được chế biến thành cá hộp xuất khẩu, các phần phụ phẩm của cá ngừ còn được sử dụng để sản xuất bột cá ngừ, phục vụ cho việc chế biến thức ăn chăn nuôi.