Cá ngừ vân dưa

Cá ngừ vân dưa (Danh pháp khoa học: Sarda orientalis) hay còn gọi là Katsuo trong tiếng Nhật Bản là một loài cá biển trong họ Cá thu ngừ có ở vùng biển Ấn Độ-Thái Bình Dương, ở Ấn Độ, Phillippin, Tây Nam Ôxtraylia, Đông châu Phi, Nhật Bản, Hawai và Việt Nam. Đây là một trong những loài cá ngừ có giá trị kinh tế và được đánh bắt nhiều.

Tên thường gọi tiếng Việt là Cá Ngừ Phương đông. Tên địa phương Cá ngừ vân mướp, Cá ngừ vân bông, Cá ngừ vân dưa Tên thường gọi tiếng Anh: Striped tuna, Bonito tuna, Bonito, Belted Bonito, Oriental Bonito, Skipjack. Tên gọi tiếng Nhật Hagatsuo, Ha-gatsuo. Tên gọi tiếng Tây Ban Nha Bonito mono Tên gọi tiếng Ý Bonito. Tên gọi tiếng Hàn Quốc Chul-sam-ch'i.

Đặc điểm

Cá có thân hình thoi, dài, lát cắt ngang thân gần tròn, dọc theo lườn bụng có 3-5 sọc đen to gần song song với nhau. Đường bên uốn xuống sau vây lưng số 2. Đầu nhọn, miệng hơi xiên, hai vây lưng sát nhau. Hàm trên và hàm dưới có nhiều răng mảnh. Riêng hàm dưới có 4 răng cửa nhọn và lớn nhất. Xương lá mía không có răng khẩu cái và lưới không có răng.

Vây lưng đầu tiên có các tia vây trước cao, sau thấp dần tạo thành hình dạng lõm tròn. Thân không có vẩy trừ phần áo ngực. Phần áo ngực có vảy lớn hơn, lưng màu xanh sâu, bụng màu bạc trắng. Miệng rộng, hàm dưới kéo dài đến rìa sau của mắt, các cạnh vây lưng, bụng, áo ngực có màu bạc trắng. Cá ngừ vân dưa là loài cá nhỏ hình thành thành đàn với mật độ lớn ở vùng biển, đôi khi gần bờ để tìm kiếm thức ăn, thường đi cùng với cá ngừ và cá ngừ chù. Kích thước khai thác từ 450 - 750mm.

Giá trị

Đây là mục tiêu chính của nghề lưới, ngoài ra còn một số công cụ ngư nghiệp khai thác loài cá này như: lưới vây, câu vàng, câu giật, câu kéo. Mùa vụ khai thác cá ngừ vân dưa là quanh năm. Vùng biển cá ngừ vân dưa của nghề lưới thay đổi theo mùa rất rõ rệt, trong mùa gió Tây Nam cá ngừ vân dưa tập trung ở các vùng ven biển từ Bình Định đến Khánh Hòa, có những lần đánh bắt cá ngừ vân dưa chiếm đến 70%. Cá này cũng là nguồn thực phẩm chính ở Sri Lanka, nơi nó được khói và chế biến để làm món súp hoặc cà ri.

Ở Nhật Bản, chúng được đánh bắt rộng rãi ở vùng Shizuoka, trước đây bằng câu, nhưng ngày nay lưới cũng được sử dụng rộng rãi. Ăn sống là món ăn được ưa chuộng từ loài cá này, sashimi có hoặc không có da, thường được chấm bằng xô tương có tỏi băm nhỏ, hoặc wasabi, một ít nước chanh hoặc xô. Nó cũng được sử dụng làm món nigiri phía trên có gừng tươi xay, tỏi băm nhỏ, Tương tự như tataki hay cá ngừ nướng nhẹ trong món sushi nigiri.