Buzz
Nếu cà phê trứng là biểu tượng không thể tách rời ở Hà Nội, thì cà phê vợt lại là biểu tượng của sự bền vững và đẹp đẽ trong văn hóa cafe Sài Gòn xưa. Cà phê vợt là một nét đặc trưng, một chặng hành trình hấp dẫn của lịch sử Sài Thành, được tạo nên bởi bàn tay tài năng và sự sáng tạo của những người làm cà phê.
Khám phá cà phê vợt
Mặc dù có ít ghi chép cụ thể về lịch sử, nhiều người tin rằng cà phê vợt, hay còn gọi là cà phê kho, cà phê bít tất, đã nhập cảnh vào Việt Nam vào thế kỷ 20. Cách pha này xuất phát từ cộng đồng người Hoa sinh sống ở Sài Gòn và dần dần trở nên phổ biến với người dân địa phương.
Trong thời kỳ đó, cà phê phin được coi là đồ uống quen thuộc của giới trung lưu, nhưng cà phê vợt mới là lựa chọn ưu tiên cho tầng lớp lao động. Sự đơn giản, nhanh chóng và giá cả phải chăng đã làm cho danh tiếng của cà phê vợt lan tỏa khắp nơi.
Đúng như tên gọi của nó, công cụ chính để làm và chiết xuất cà phê là chiếc vợt vải lớn – hoạt động giống như tấm lọc của nhiều dụng cụ pha cà phê hiện đại ngày nay. Sau khi lọc, người Sài Gòn xưa thường giữ cà phê trong ấm đất (cùng loại dùng để nấu thuốc lá) để bảo quản hương vị và nhiệt độ tốt hơn.
Mặc dù thời gian đã đưa đến nhiều phương pháp pha cà phê hiện đại và đẹp mắt, nhưng nhiều người Sài Gòn vẫn trung thành với cà phê vợt. Đối với họ, nét cũ kỹ thấm đẫm vẻ đẹp văn hóa Sài Thành những năm 90 tái hiện vẻ quyến rũ đặc biệt – một cái gì đó chỉ có ở những quán cà phê vợt lâu đời, nằm gọn trong góc phố nhỏ.
Trong quá trình pha cà phê vợt, người pha sẽ ngâm cà phê trong nước nóng trong thời gian dài, sau đó lọc cà phê qua vợt nhiều lần. Điều này tạo ra hương vị khác biệt so với cà phê phin. Một hương thơm đặc trưng kết hợp với chút đậm đà khó diễn đạt bằng lời.
Cuối cùng, quá trình pha cà phê vợt đòi hỏi sự kiên nhẫn và tinh tế hơn rất nhiều so với hầu hết các phương pháp pha cà phê khác (sẽ được mô tả ở phần dưới). Do đó, người uống cũng hiểu rõ giá trị của công sức từ người pha, cùng với giá trị văn hóa và hương vị của một tách cà phê vợt ngon đúng chuẩn.
Phương pháp pha cà phê vợt
Nguyên liệu sử dụng
Dụng cụ cần chuẩn bị
Quy trình chiết xuất
Bước 1: Đun sôi nước & làm ấm ấm
Sử dụng than hoặc củi để đun sôi nước (nhiệt độ lý tưởng: 95 – 98°C) và làm nóng các dụng cụ để chuẩn bị cho việc pha cà phê.
Bước 2: Chuẩn bị cà phê & vợt
Xay cà phê đủ nhỏ và nhuyễn, sau đó cho vào lòng vợt. Dù chưa có thông tin chính xác quy ước cho mức xay của cà phê vợt, nhưng dựa vào hình ảnh ghi lại, có thể thấy kích cỡ bột xay khá nhỏ và mịn, gần giống mức xay cho Espresso. Để đạt hương vị đúng ý, bạn có thể tự theo dõi đánh giá hoặc học hỏi từ những người có kinh nghiệm đi trước.
Luôn giữ vợt lọc khô, sạch sẽ, không ám mùi lạ trước khi tiến hành chiết xuất cà phê để hương vị trở nên cân bằng nhất.
Bước 3: Chiết xuất cà phê vợt lần 1
Đặt vợt chứa cà phê lên miệng ấm, từ từ rót nước sôi vào lòng vợt. Hãy thao tác chậm rãi, tỉ mỉ, đều tay để lưu lượng nước chảy hài hòa. Dùng đũa hoặc thìa khuấy đều, nhẹ trên bề mặt cà phê để chiết xuất hiệu quả hơn.
Bước 4: Chiết xuất cà phê vợt lần thứ 2
Sử dụng nước cốt cà phê từ lần chiết xuất trước để tiếp tục rót qua vợt cho lần 2. Vẫn giữ tốc độ rót chậm và đều. Sau khi hoàn tất, đợi khoảng 5 phút để cà phê lọc và chiết xuất hết.
Bước 5: Thưởng thức thành quả
Nên ấm cốc trước khi rót cà phê để giữ nhiệt và hương vị tốt hơn. Thêm đường hoặc sữa theo khẩu vị cá nhân. Đó là một thành quả tuyệt vời!
Tips để pha cà phê vợt ngon
Chọn cà phê nguyên chất
Tùy thuộc vào loại hạt cà phê, hương vị có thể thay đổi, nhưng luôn đảm bảo sử dụng nguyên liệu sạch, không pha trộn với hương liệu hay tạp chất.
Sử dụng nước sạch và tinh khiết
Đảm bảo nước sạch và tinh khiết là quan trọng cho mọi công thức cà phê, đặc biệt là cà phê vợt. Hãy chắc chắn nước bạn sử dụng đã được lọc sạch, không có mùi và vị lạ.
Bảo quản vợt vải sạch sẽ
Không giống như giấy lọc dùng một lần, vợt là phụ kiện tái sử dụng nhiều lần. Do đó, việc giữ vệ sinh cho vợt rất quan trọng và cần được thực hiện cẩn thận sau mỗi lần sử dụng.
Làm sạch dụng cụ vợt lọc cà phê đều đặn
Hạn chế việc giặt vợt bằng xà phòng mạnh để tránh mùi hóa chất. Nếu sử dụng ít, bạn chỉ cần đun nóng vợt trong nước sôi và phơi khô ở nơi thoáng mát, sạch sẽ để tránh ẩm mốc có thể gây hại sức khỏe.
Đạt sự cân bằng trong tỷ lệ cà phê
Các quán cafe thường pha cà phê theo cữ lớn để phục vụ nhiều khách. Trong khi pha cà phê cá nhân, bạn cần tự tính toán và thử nghiệm để chọn tỷ lệ cà phê/nước phù hợp, tránh tình trạng chiết xuất quá mức hoặc thiếu sót.
Được chia sẻ bởi: Tú Đặng
Khám phá văn hóa cà phê vợt: Di sản đẹp và lâu dài của người Sài Gòn xưa
