Cá vàng đầu rồng

Cá vàng Oranda đầu rồng hay còn được gọi là Cá vàng Oranda là một loại cá vàng được nhân giống để làm cá cảnh. Trong số đó, có giống cá đầu đỏ (Redcap Oranda) được yêu thích nhất. Chúng được đặt tên theo hình dạng u bướu trên đầu và màu sắc cơ thể của chúng. Đây là một giống cá cảnh phổ biến ở Việt Nam và nhiều nước châu Á, thường thấy trong các bể cá để bàn và bể cá mini. Oranda là một trong những giống cá vàng nổi tiếng nhất toàn cầu nhờ vào kích thước lớn, đầu bướu, vây và màu sắc đa dạng. Chúng ăn các loại thức ăn như cám viên, trùn chỉ, giun, cơm,...

Xuất xứ

Oranda được cho là kết quả lai giữa cá vàng Lan Thọ-Ranchu và cá vàng đuôi quạt hay cá vàng Lưu kim. Matsui đã tiến hành lai tạo nhiều lứa, đặc biệt là kết hợp ranchu/lan thọ với lưu kim nhật để tạo ra giống cá vàng Oranda. Matsui sau đó cho rằng cá vàng Oranda là một biến thể tự nhiên từ dòng Lưu kim nhật hay cá vàng đuôi quạt, gây ra sự hình thành u bướu trên đầu như hiện nay. Các lứa lai Ranchu/lan thọ với Lưu kim nhật của Matsui cho ra cá có thân ngắn và đầu nhiều bướu giống như cá Lan thọ nhưng lại có vây lưng. Vây lưng của cá lai bị đẩy ra phía sau và không cân đối. Đây là hình ảnh của một con cá lai, không phải là dạng cá vàng Oranda đạt tiêu chuẩn.

Đặc điểm nổi bật

Cá vàng Oranda có thân hình tròn, với đuôi kép và bướu trên đỉnh đầu. Thân phải rộng hơn 2/3 chiều dài tổng thể. Giống như cá vàng mắt lồi, cá vàng Oranda có nhiều dạng thân và vây khác nhau. Tất cả các cá vàng Oranda đều có kích thước lớn. Chúng có thể đạt từ 20 đến 25 cm với bộ vây dài gần 10 cm. Có những loại cá vàng Oranda gọi là 'Jumbo', có thể to đến 45 cm, với thân hình tương đối dài. Cá vàng Oranda có ba loại vảy: ánh kim, bán kim và phi kim. Vảy ánh kim bao gồm tất cả các dạng đơn và nhị sắc có mặt ở cá vàng. Vảy bán kim gồm nhị sắc, tam sắc, đỏ đơn sắc và vải hoa (có hoặc không có đốm). Vảy phi kim có màu tím, nhị sắc và tam sắc.

Đuôi của cá vàng Oranda phải là dạng đuôi kép, dài từ 3/4 đến 3/2 chiều dài thân và các phần đuôi tách biệt trên 90%. Các thùy đuôi cần hơi nhọn. Vây lưng có kích thước từ 1/3 đến 5/8 độ rộng thân. Vây ngực và vây bụng phải có kích thước trung bình, hình tròn và tương ứng với đuôi. Vây hậu môn có hai thùy, hình dạng tương ứng với đuôi, vây ngực và vây bụng. Vây lưng dường như nối liền với đuôi. Vây của cá vàng Oranda có thể từ dạng vây mỏng (còn gọi là đuôi ribbon, đuôi nĩa hay đuôi kép cơ bản) đến dạng vây xòe giống như đuôi voan. Cũng có những dạng vây Oranda nằm giữa đuôi ribbon và đuôi voan. Đuôi ribbon có vây lưng kém phát triển trong khi đuôi voan có vây lưng cao và trương thẳng hơn.

Điểm đặc trưng của loài cá này là sự xuất hiện của bướu, với ba loại bướu: 'toàn đầu' bao gồm cả đỉnh đầu, mặt và nắp mang; 'cao đầu' chỉ bao gồm đỉnh đầu; và 'thiếu đầu' chỉ có đỉnh đầu và mặt. Bướu ở cá Oranda rất đa dạng, có thể xuất hiện ở ba vùng: đỉnh đầu, mặt và nắp mang. Lý tưởng nhất, cá nên có bướu ở cả ba vùng này. Tuy nhiên, cá vàng Oranda thường chỉ có bướu ở một hoặc hai vùng, và sự phát triển của bướu thường không đồng đều. Những cá có bướu không đều giữa các vùng được coi là không đạt yêu cầu.

Các biến thể:

• Đỏ hoàn toàn: Màu đỏ rực rỡ bao phủ toàn bộ từ vảy, vây đến bướu trên đầu.
• Đỏ trắng: Sự kết hợp của màu đỏ đậm và màu trắng sáng, tạo nên một vẻ ngoài nổi bật.
• Đen hoàn toàn: Màu đen tuyền từ vảy đến bướu trên đầu. Tuy nhiên, màu đen này khó duy trì lâu dài, và có thể chuyển thành màu đồng vàng khi cá ở một số điều kiện nhất định.
• Ngũ hoa: Sự pha trộn màu sắc đa dạng trên thân cá, tạo ra một biến thể màu sắc rất đẹp và đặc biệt cho cá vàng.

• Andrews, Chris. An Interpet Guide to Fancy Goldfish, Interpet Publishing, 2002. - ISBN 1-902389-64-6
• Johnson, Dr. Erik L., D.V.M. và Richard E. Hess. Fancy Goldfish: A Complete Guide to Care and Collecting, Weatherhill, Shambala Publications, Inc., 2006. - ISBN 0-8348-0448-4
• Koko's Goldfish World: Oranda, KokosGoldfishWorld.com, truy cập ngày: 3 tháng 6 năm 2007.

Các liên kết hữu ích

• Các loại cá vàng - Giới thiệu về Oranda
• Các loại cá vàng - Giới thiệu về Oranda Calico
• Các loại cá vàng - Giới thiệu về Oranda Xanh (Seibun)
• Các loại cá vàng - Giới thiệu về Oranda Socola
• Các loại cá vàng - Giới thiệu về Oranda Đỏ