Các biến chứng nguy hiểm của nhau tiền đạo mà các bà mẹ cần phải chú ý

1. Khái niệm về nhau tiền đạo

Khi phụ nữ mang thai, tử cung của họ sẽ phát triển một lớp mô được gọi là nhau thai, cung cấp dinh dưỡng và oxy cho sự phát triển của thai nhi. Nhau thai cũng có vai trò bảo vệ thai nhi khỏi các tác động từ cơ thể mẹ và môi trường bên ngoài. Do đó, nếu mẹ mắc bất kỳ bệnh lý nào, nó có thể ảnh hưởng trực tiếp đến thai nhi. Nhau thai thường có hình dạng tròn, nặng khoảng 400 - 500g, chiếm khoảng ⅙ trọng lượng của thai nhi, và có đường kính khoảng 15cm với độ dày từ 2,5 - 3 cm.

Nhau thai sẽ gắn vào dây rốn của thai nhi và thành tử cung của mẹ, có thể ở phía trên, dưới, trước hoặc sau tử cung. Đôi khi, nhau thai có thể gắn vào vùng dưới tử cung hoặc ngay cổ tử cung. Khi nhau thai gắn quá thấp (ở vùng dưới tử cung và cổ tử cung), đó chính là tình trạng nhau tiền đạo nguy hiểm. Trong trường hợp này, cổ tử cung sẽ bị nhau tiền đạo phủ kín một phần hoặc hoàn toàn, làm cản trở sự di chuyển của thai nhi khi chuyển dạ. Nhau tiền đạo được phân thành 4 loại dựa trên vị trí gắn của nhau:

• Nhau bám ở vị trí thấp: bờ bánh nhau dính vào phần dưới của tử cung, chưa di chuyển đến lỗ trong cổ tử cung;

• Nhau bám ở mép: bờ bánh nhau tiếp xúc với bờ lỗ trong cổ tử cung;

• Nhau bám ở trung tâm: bánh nhau đã che phủ một phần của lỗ trong cổ tử cung;

• Nhau tiền đạo ở trung tâm: bánh nhau che phủ hoàn toàn lỗ trong cổ tử cung.

Các mức độ nhau tiền đạo ở thai phụ

2. Nguyên nhân dẫn đến nhau tiền đạo là gì?

Nếu phôi thai đặt tổ ở bất kỳ nơi nào trong tử cung, nhau thai sẽ phát triển tại vị trí đó. Khi phôi thai làm tổ ở phần dưới của tử cung, nhau thai sẽ hình thành gần đó, làm tăng nguy cơ nhau tiền đạo. Dưới đây là một số yếu tố gây ra tình trạng này:

• Từng mắc viêm nhiễm tử cung;

• Trải qua nhiều lần sinh nở;

• Tiền sử nạo thai hoặc sảy thai nhiều lần;

• Mang thai đa thai gây ra nhau thai lớn;

• Trong các lần mang thai trước, từng gặp tình trạng nhau tiền đạo;

• Mẹ bầu hút thuốc lá hoặc sử dụng chất kích thích;

• Tử cung bị dị dạng;

• Mang thai ở tuổi trên 35.

3. Nhận diện dấu hiệu và các biến chứng nguy hiểm của nhau tiền đạo

Triệu chứng nhau tiền đạo có thể khác nhau tùy theo mức độ và tình trạng sức khỏe của bệnh nhân. Tuy nhiên, các bà mẹ mang thai có thể nhận biết dấu hiệu nhau tiền đạo qua các triệu chứng sau:

• Xuất hiện máu âm đạo không bình thường, có thể có máu đỏ tươi hoặc máu đặc, thường xuyên diễn ra vào 3 tháng cuối thai kỳ mà không gây đau bụng;

• Tình trạng xuất hiện máu âm đạo tái phát với lượng máu lớn hơn;

• Xuất hiện máu âm đạo kèm theo cơn đau bụng do tử cung co thắt ở một số trường hợp.

Đa thai là một trong những yếu tố làm tăng nguy cơ bị nhau tiền đạo ở các bà mẹ mang thai

Nhau tiền đạo là một biến chứng thai kỳ nghiêm trọng có thể gây nguy hiểm cho cả thai phụ và thai nhi:

• Với bà bầu: xuất huyết thường xuyên trong thai kỳ có thể gây thiếu máu, gây nguy cơ sinh non. Nếu nhau tiền đạo bám gần cổ tử cung, việc gỡ bánh nhau sau sinh có thể gây nhiễm trùng. Trong trường hợp bánh nhau dính chặt vào cổ tử cung và không thể tách ra, có thể phải phẫu thuật cắt bỏ tử cung;

• Với thai nhi: thiếu máu ảnh hưởng đến sự phát triển của thai nhi, gây suy thai. Nếu xuất huyết quá nhiều, có thể phải mổ gấp để lấy thai khi chưa đủ tháng, rủi ro suy hô hấp cho trẻ. Khi bánh nhau thai nằm phía dưới tử cung, thai nhi khó xoay đầu, có thể dẫn đến thai ngược, cần phải sử dụng sinh mổ.

4. Cách điều trị nhau tiền đạo

Mục tiêu cấp cứu nhau tiền đạo là cầm máu để giữ thai phụ. Bác sĩ sẽ quyết định mổ bắt thai hoặc kéo dài thai tùy thuộc vào mức độ xuất huyết, tuổi thai, và khả năng nuôi dưỡng trẻ sau sinh.

Trong trường hợp bị nhau tiền đạo nhưng chưa có dấu hiệu chuyển dạ 

• Mẹ bầu nên giảm đi lại, nghỉ ngơi và bổ sung chất dinh dưỡng đầy đủ;

• Sử dụng corticoid để thúc đẩy quá trình phát triển phổi;

• Sử dụng các thuốc giảm co như progesterone, salbutamol, spasmaverine 40mg;

• Nếu thai nhi đã đủ tháng, có thể thực hiện mổ lấy thai (đối với nhau trung tâm), những trường hợp khác nên chờ cho đến khi thai phụ chuyển dạ;

• Trong trường hợp xuất huyết nhiều đe dọa tính mạng của mẹ, cần mổ lấy thai ngay cả khi thai nhi chưa đủ tuần.

Mẹ bầu cần được bổ sung dinh dưỡng hợp lý và theo dõi tình trạng nhau tiền đạo

Nhau tiền đạo khi đã chuyển dạ

• Loại nhau trung tâm hoặc bán trung tâm: chỉ định mổ lấy thai;

• Nếu nhau bám mép: mổ lấy thai ngay nếu xuất huyết nhiều. Trong trường hợp ít xuất huyết, cổ tử cung và ngôi thai thuận lợi, thì bấm ối, xé màng ối ở vị trí không gặp bánh nhau để cầm máu. Nếu vẫn xuất huyết sau khi thực hiện phương pháp này, cần mổ lấy thai; nếu không xuất huyết, tiếp tục theo dõi theo dõi cẩn thận theo ngã âm đạo;

• Nhau bám thấp: nếu xuất huyết nhiều thì mổ lấy thai, nếu không hoặc ít xuất huyết thì tiếp tục theo dõi tín hiệu chuyển dạ.

Nếu nhau cài răng lược...

Nhau cài răng lược là biến chứng phức tạp và nghiêm trọng nhất của nhau tiền đạo. Khi đó, dưới tử cung có nhiều mạch máu tăng sinh và xâm lấn sâu vào các lớp cơ của tử cung, thậm chí đâm xuyên qua bàng quang đối với những thai phụ mổ đẻ lần trước. Điều này tạo ra nhiều khó khăn cho quá trình phẫu thuật, dẫn đến mất máu và tổn thương bàng quang.

Vì vậy, khi thai đã đủ tháng và bị nhau cài răng lược, cần mổ bắt thai chủ động. Bác sĩ sẽ thực hiện mổ đáy tử cung hoặc dọc thân tử cung ở vùng có bánh nhau bám, hạn chế nguy cơ mất máu bằng cách không bóc nhau và cắt tử cung.

Nhau tiền đạo có thể coi là tai biến thai kỳ nguy hiểm. Khi chẩn đoán bị nhau tiền đạo, thai phụ cần được theo dõi cẩn thận tại bệnh viện, đặc biệt là trong giai đoạn cuối thai kỳ, để đánh giá toàn diện và đưa ra quyết định phù hợp về việc kết thúc thai kỳ. Phẫu thuật cần được tiến hành tại các cơ sở y tế uy tín, có trang bị máy móc hỗ trợ đạt chuẩn và được thực hiện bởi các bác sĩ giàu kinh nghiệm, chuyên môn cao, để đảm bảo an toàn cho mẹ và bé.