Các Bước Cần Thực Hiện Trước Khi Tham Gia Phỏng Vấn

Các bước cần làm trước khi tham gia cuộc phỏng vấn 

1. Sẵn Sàng Tâm Lý

'Cuộc Phỏng Vấn Chevening Có Khó Không?'

'Cuộc Phỏng Vấn Cambridge Hỏi Khó Không?'

Đúng vậy, nếu muốn thì không khó, không căng thì phải chuẩn bị thật kĩ càng 

Tùy thuộc vào quốc gia và loại học bổng mà bạn đang nhắm đến, phỏng vấn có thể diễn ra trực tuyến hoặc trực tiếp. Nếu có ai đó hỗ trợ bạn với một buổi Mock interview thì tốt, nếu không thì:

- Trực tuyến: chọn một góc đơn giản, gọn gàng, bật camera và ngồi sao cho hội đồng phỏng vấn có thể nhìn thấy nửa phần trên của bạn, điều này sẽ giúp trong việc sử dụng ngôn ngữ cơ thể.

- Trực tiếp: xác định liệu bạn sẽ tham gia phỏng vấn nhóm hay phỏng vấn cá nhân, và số lượng người trong hội đồng tuyển chọn. Bạn có thể tạo mô phỏng hội đồng bằng cách xếp ghế trống và ngồi đối diện. Điều này giúp bạn làm quen với tình huống, tự tin và chuyên nghiệp trong cách ngồi (ban đầu tôi chỉ ngồi nghiêm túc trong khoảng 10 phút, sau đó chỉ muốn ngồi thoải mái trên ghế), và cũng giúp rèn luyện kỹ năng giao tiếp qua ánh mắt.

Đối với hầu hết các buổi phỏng vấn mà tôi tham gia, từ các chương trình giao lưu văn hoá, học bổng ngắn/dài, đến học bổng chính phủ, hội đồng phỏng vấn thường có từ 2-4 người và kéo dài từ 30-60 phút. Tuy nhiên, với học bổng Thạc sĩ của Cambridge, tôi đã phải phỏng vấn với 7 người; còn với học bổng Tiến sĩ thì tôi có 3 cuộc phỏng vấn cá nhân (1-1) mỗi cuộc kéo dài 30 phút, và thêm một cuộc phỏng vấn với toàn bộ hội đồng. Do đó, việc chuẩn bị và làm quen trước với cách thức phỏng vấn sẽ giúp chúng ta tự tin hơn rất nhiều.

2. Dự Đoán Câu Hỏi

Trong thời đại này, không khó để dự đoán những gì sẽ xảy ra trong một buổi phỏng vấn. Thông tin có thể được chia sẻ từ các cộng đồng, từ những người đi trước, hoặc thậm chí từ một người xa lạ (như tôi). Một số câu hỏi phổ biến mà ứng viên cần trả lời khi tham gia phỏng vấn xin học bổng bao gồm:

- Kể về bản thân bạn- Tại sao bạn muốn học tại (quốc gia)/ ở (đại học)?- Kể về một lần bạn thất bại- Thành tựu lớn nhất của bạn là gì?- Bạn thấy mình sẽ ở đâu trong 5-10 năm nữa?- Bạn có câu hỏi gì không?

Thậm chí, nhiều học bổng cung cấp một số câu hỏi và gợi ý câu trả lời để bạn có thể chuẩn bị trước (ví dụ như với Chevening https://www.chevening.org/.../5-questions-to-ponder.../).

Nhiều người thường đợi cho đến khi biết kết quả phỏng vấn mới bắt đầu chuẩn bị, nhưng họ có biết không, chúng ta có thể tự chọn câu hỏi từ khi viết hồ sơ/ bài luận. Vì vậy, một điều quan trọng khi chọn ý tưởng cho bài luận là đảm bảo ý tưởng đó có thể mở rộng thành câu chuyện khi được hỏi trong phỏng vấn, không chỉ là việc tóm tắt lại những gì đã viết. Tương tự với CV, hãy chọn lọc thông tin để chủ động kiểm soát câu hỏi liên quan.

Tuy nhiên, đối với phỏng vấn học bổng liên quan đến công việc, ngành học, thì cũng không dễ dàng. Nó phụ thuộc vào kiến thức mà bạn đã tích luỹ. Ví dụ, khi phỏng vấn với Cambridge, tôi đã bị hỏi những câu như “p-value là gì?”, “kể tên các giai đoạn trong chu kỳ tế bào”, “đây là công thức hóa học của gì? – rồi mô hình của axit amin”, “tóm tắt bài báo khoa học gần đây nhất bạn đã đọc”. Đôi khi cảm thấy choáng váng.

3. Xử Lý Tình Huống

Trong những buổi phỏng vấn gần đây, các câu hỏi tình huống thường được sử dụng để đánh giá tính cách và kỹ năng của ứng viên, bên cạnh những câu hỏi có thể chuẩn bị sẵn. Vì là tình huống giả định và chỉ có 1-2 phút để chuẩn bị, việc trả lời đúng/sai cũng không quá quan trọng.

Cố gắng lắng nghe và nhớ lại tình huống, có thể hỏi thêm để hiểu rõ về ngữ cảnh. Thường thì chúng ta sẽ có dữ liệu về ai (who), vấn đề là gì (what), và cách xử lí (how) và tại sao (why). Sau khi đưa ra giải pháp, cố gắng liên kết với bản thân, xem đã gặp trường hợp nào tương tự chưa và nêu rõ kết quả của nó.

4. Phương Pháp Trả Lời

Đây là yếu tố quan trọng, để tránh trường hợp trả lời không rõ ràng. Thường thì mỗi câu trả lời có khoảng 2 phút. Việc đoán được thời gian khi nói là rất quan trọng để đảm bảo lượng thông tin đưa ra là đủ. Để luyện tập, bạn có thể đọc một câu chuyện/bài báo, xem một bộ phim, nghe một bài nhạc, sau đó bấm giờ 2 phút và kể lại nội dung mình đã nắm. Dần dần, bạn sẽ lọc ra được chi tiết nào cần phải (must have)/nên có (should have)/có thể (could have) đưa vào câu trả lời.

Sau khi đã biết được thời lượng của câu trả lời, việc phát triển nội dung trở nên quan trọng hơn, qua hai phương pháp:

- STAR (Tình Hình- Nhiệm Vụ- Hành Động- Kết Quả): dành cho các câu hỏi về hành vi, kể về sự việc cụ thể. Các bước bao gồm: giới thiệu tình huống, mô tả nhiệm vụ, trình bày hành động, giải thích kết quả. Ngoài ra, bạn có thể thêm phần “H (học)” để chia sẻ những gì bạn học được sau đó.

5. Cuối cùng, Phong Cách Đi Phỏng Vấn

“Hãy là chính mình”, đúng nhưng chưa đủ. Chính mình ở đây là có chính kiến trong tư duy và quan điểm sống, là thành thật trong suy nghĩ và lời nói, là “authentic” trong ý tưởng và trải nghiệm. Tuy nhiên, chúng ta cần thể hiện những điều đó dưới hình ảnh của một ứng viên mà học bổng đang tìm kiếm, như tự tin, nhiệt huyết, thân thiện và chuyên nghiệp... Theo quan điểm của mình, việc học hỏi (hoặc thậm chí bắt chước) phong cách trả lời của người khác (thành công) cũng không phải là xấu, vì không phải ai cũng có duyên. Bình thường tôi nói chuyện nhẹ nhàng, nhưng khi đi phỏng vấn hoặc thuyết trình, tôi thường thay đổi, giọng nói to hơn =)).

Cuối cùng, vòng phỏng vấn sẽ đánh giá dựa trên cảm xúc. Vì vậy, việc bạn nói năng tự tin hơn, trang điểm nhẹ hơn hoặc thậm chí không mặc chiếc áo phông cũng không có nghĩa là bạn mất đi cái tôi của mình.

Nguồn: Facebook của Mimy Phạm