Buzz
1. Tiêu hóa là gì? Hệ tiêu hóa hoạt động như thế nào?
Tiêu hóa là quá trình chuyển đổi thực phẩm thành các chất dinh dưỡng có thể hấp thụ qua thành ruột và loại bỏ những chất thừa không hấp thu được.
Hệ tiêu hóa là một mạng lưới các cơ quan trong cơ thể có nhiệm vụ nhận thức ăn, xử lý thực phẩm để chuyển hóa thành năng lượng và chất dinh dưỡng, và cuối cùng loại bỏ chất thải ra ngoài. Hệ tiêu hóa bao gồm ống tiêu hóa và các tuyến tiêu hóa.
Các bộ phận trong hệ tiêu hóa của cơ thể bao gồm:
- Ống tiêu hóa: Miệng, Họng, Thực quản, Dạ dày, Ruột non, Đại tràng, Trực tràng, Hậu môn.
- Tuyến tiêu hóa: Tuyến nước bọt, Tuyến mật, Tuyến tụy, Tuyến ruột.
2. Quá trình tiêu hóa
Quá trình tiêu hóa thực phẩm là một chuỗi phức tạp cần sự hợp tác của nhiều cơ quan trong hệ tiêu hóa. Tuy nhiên, có thể tóm gọn quá trình này thành các bước cơ bản: ăn uống, tiêu hóa thức ăn, hấp thu dinh dưỡng và bài tiết phân.
Quá trình tiêu hóa bắt đầu từ khi thức ăn được đưa vào miệng, được nhai và kết thúc khi thải phân qua hậu môn. Thức ăn sẽ đi qua các bộ phận tiêu hóa như sau:
- Miệng: Đây là điểm khởi đầu của quá trình tiêu hóa. Miệng bao gồm răng, lưỡi và tuyến nước bọt, và là nơi tiêu hóa bắt đầu khi thức ăn được nhai và trộn với nước bọt. Nước bọt giúp chuyển hóa tinh bột thành đường đơn, hỗ trợ tiêu hóa hiệu quả hơn.
- Họng: Sau khi rời miệng, thức ăn di chuyển qua họng trước khi xuống thực quản.
Dạ dày có sự kết nối phức tạp với các cơ quan khác trong bụng, được cấu tạo từ lớp cơ chắc chắn cho phép co bóp mạnh mẽ, có thể chứa từ 4,6 đến 5,5 lít nước.
Dạ dày gồm các phần như tâm vị, đáy vị, thân vị, môn vị, thành trước và thành sau, bờ cong nhỏ và lớn. Vai trò chính của dạ dày là co bóp, nghiền nát, và trộn thức ăn với acid dịch vị. Đồng thời, dạ dày cũng phân hủy thức ăn nhờ enzym trong dịch vị.
- Ruột non: Có chiều dài khoảng 6m, là giai đoạn quan trọng nhất trong tiêu hóa. Thức ăn khi đến ruột non sẽ tiếp tục bị phân hủy nhờ enzym từ tuyến tụy và mật gan. Mật giúp tiêu hóa chất béo và loại bỏ sản phẩm thải từ máu.
Nhu động ruột rất quan trọng trong ruột non vì nó giúp di chuyển thức ăn dọc theo ruột và hòa trộn thức ăn với dịch tiêu hóa. Tá tràng hỗ trợ quá trình phân hủy thức ăn, còn hỗng tràng và hồi tràng giúp hấp thu dinh dưỡng vào máu.
Trong quá trình tiêu hóa thức ăn tại dạ dày và ruột non, sự tham gia của các cơ quan khác là không thể thiếu. Những cơ quan này bao gồm:
+ Tuyến tụy: Có vai trò quan trọng trong việc tiết ra enzym hỗ trợ ruột non phân hủy protein, chất béo và carbohydrate trong thức ăn.
+ Gan: Đảm nhận nhiều chức năng, trong đó quan trọng nhất là sản xuất dịch mật và lọc máu để loại bỏ các chất dinh dưỡng vừa được hấp thụ từ ruột non.
+ Túi mật: Là một túi hình dạng giống quả lê nằm dưới gan, chứa dịch mật. Dịch mật được tạo ra tại gan và chuyển sang túi mật qua ống mật khi cần lưu trữ. Trong quá trình tiêu hóa, túi mật co bóp để đưa dịch mật vào ruột non.
- Đại tràng: Là một ống cơ dài khoảng 1.5 - 1.8m nối manh tràng với trực tràng. Chất thải sau khi tiêu hóa được đưa đến đại tràng, nơi nước được tách ra, chuyển từ dạng lỏng sang dạng rắn. Thời gian trung bình để phân đi qua đại tràng là khoảng 36 giờ.
Phân chủ yếu bao gồm các mảnh vụn thức ăn và vi khuẩn. Các loại vi khuẩn này không chỉ giúp tổng hợp vitamin, xử lý chất thải và cặn thức ăn mà còn bảo vệ cơ thể khỏi các vi khuẩn có hại.
- Trực tràng: Trực tràng dài khoảng 20cm, nối liền đại tràng và hậu môn. Nó có nhiệm vụ nhận phân từ đại tràng và kích thích các dây thần kinh gửi tín hiệu đến não để báo hiệu cần phải đi đại tiện. Não sẽ quyết định có nên đi đại tiện hay không. Nếu có, cơ vòng sẽ giãn ra để đẩy phân ra ngoài. Nếu không muốn, cơ thắt và trực tràng sẽ làm giảm cảm giác cần đi đại tiện tạm thời.
- Hậu môn: Đây là phần cuối cùng của hệ tiêu hóa, cấu tạo từ cơ sàn chậu và hai cơ thắt hậu môn. Hậu môn có chức năng lưu trữ và thải phân, đồng thời tiết dịch nhầy để bôi trơn, giúp phân di chuyển ra ngoài cơ thể dễ dàng hơn.
3. Chức năng của hệ tiêu hóa
Hệ tiêu hóa đảm nhiệm ba chức năng chính: tiêu hóa thức ăn và hấp thụ dinh dưỡng, miễn dịch và thải độc.
- Tiêu hóa thức ăn và hấp thụ dinh dưỡng: Chức năng cơ bản và quan trọng nhất của hệ tiêu hóa là tiêu hóa thức ăn và hấp thụ các chất dinh dưỡng vào cơ thể. Quá trình này chuyển đổi thức ăn thành các dưỡng chất cần thiết để nuôi cơ thể, và đây là vai trò chính của hệ tiêu hóa.
- Miễn dịch: Hệ tiêu hóa có ảnh hưởng lớn đến hệ miễn dịch của cơ thể, chiếm khoảng 70% tổng thể. Hơn 95% vi khuẩn và virus xâm nhập vào cơ thể qua hệ tiêu hóa. Hệ miễn dịch đường ruột là một phần quan trọng của hệ miễn dịch toàn thân, giúp ngăn ngừa hầu hết các mầm bệnh.
- Thải độc: Niêm mạc ruột có khoảng 30 triệu nhung mao, dưới đó là các vi nhung mao. Với tổng diện tích từ 40 – 50 mét vuông, nhung mao và vi khuẩn đường ruột tạo thành lớp màng lọc. Lớp màng này cho phép các chất dinh dưỡng, vitamin và khoáng chất đi qua, đồng thời ngăn chặn vi khuẩn có hại và chất độc, đẩy chúng ra ngoài cơ thể.
Mytour vừa gửi đến bạn bài viết Quá trình tiêu hóa gồm những hoạt động nào?. Hy vọng rằng bài viết đã cung cấp thông tin hữu ích cho bạn. Cảm ơn bạn đã theo dõi Mytour!
