1. Đặc điểm cơ bản của tuyến tiền liệt
Tuyến tiền liệt chỉ tồn tại ở nam giới và có vai trò quan trọng trong quá trình sinh sản.
1.1. Vị trí của tuyến tiền liệt
Tuyến tiền liệt nằm ở dưới bàng quang và trên hoành chậu hông. Kích thước của tuyến tiền liệt tăng dần theo sự phát triển của cơ thể. Ban đầu, nó nhỏ như hạt đỗ khi bé trai mới sinh ra và sau đó ổn định với kích thước như sau:
- Độ dày: 2,5 cm.
- Độ rộng: 4 cm.
- Chiều cao: 3 cm.
- Trọng lượng khi phát triển hoàn thiện: 20 gram.
1.2. Sự Cấu Tạo
Tuyến tiền liệt bao gồm khoảng 70% mô tuyến và 30% là các lớp đệm mô sợi cơ, được bao bọc bởi lớp vỏ collagen, elastin và nhiều sợi cơ trơn khác.
Tuyến tiền liệt có 3 thùy: thùy phải, thùy trái và thùy giữa. Thùy giữa có hình dạng giống ngón tay và nằm ngay phía sau niệu đạo.
1.3. Chức Năng
Tuyến tiền liệt đóng vai trò quan trọng trong hệ sinh dục của nam giới:
Tiết ra dịch cho tinh dịch
Tuyến tiền liệt cùng với các tuyến phụ có nhiệm vụ tạo ra dịch cho tinh dịch. Dịch này cung cấp môi trường sống lý tưởng cho tinh dịch, giúp tinh trùng di chuyển mạnh mẽ trong hệ thống sinh dục. Ngoài ra, tuyến tiền liệt còn sản xuất dịch tiết nhờn làm ẩm niệu đạo, giúp quá trình xuất tinh diễn ra dễ dàng hơn.
Tuyến tiền liệt có nhiệm vụ kiểm soát nước tiểu
Kiểm soát lượng nước tiểu
Tuyến tiền liệt có nhiệm vụ ngăn chặn việc nước tiểu trào ngược vào bàng quang khi xảy ra quá trình phóng tinh. Khi đạt cực khoái, cơ bàng quang co lại để ngăn việc nước tiểu và tinh dịch được xả ra đồng thời, cũng như ngăn tinh dịch trào ngược vào bàng quang.
2. Triệu chứng cho thấy tuyến tiền liệt không bình thường
Bệnh ở giai đoạn ban đầu thường không có triệu chứng rõ ràng, do đó khó phát hiện. Triệu chứng trở nên rõ ràng khi kích thước tuyến tiền liệt tăng, ảnh hưởng đến các cơ quan lân cận, đặc biệt là có liên quan đến đường tiểu:
2.1. Tiểu buộc
Khi cần đi tiểu, người bệnh thường cảm thấy khó chịu, thường xảy ra trường hợp cần đi tiểu ngay lập tức mà không kịp đến nhà vệ sinh. Triệu chứng này trở nên nặng hơn khi tiêu thụ nhiều rượu bia hoặc cà phê. Tiểu buộc thường đi kèm với tiểu nhiều lần và tiểu khó kiểm soát.
Các bệnh lý liên quan đến tuyến tiền liệt thường gây ra nhiều triệu chứng không thoải mái
2.2. Tiểu đêm
Khi ngủ vào ban đêm, nếu bạn phải dậy đi tiểu từ 2 lần trở lên thường xuyên (không phải do uống nhiều nước trước khi đi ngủ hoặc yếu tố tâm lý) thì đó có thể là biểu hiện của một bệnh lý. Việc tiểu đêm thường xuyên khiến bệnh nhân gặp khó khăn trong việc ngủ và dễ mất ngủ.
2.3. Tiểu khó
Tiểu khó xảy ra khi tuyến tiền liệt tăng kích thước làm áp lực lên niệu đạo. Người bệnh thường cảm thấy cần gắng sức mới đi tiểu, cảm giác bàng quang căng tức không thoải mái. Nhiều người phải mất nhiều thời gian trong nhà vệ sinh mới đi tiểu được.
Tiểu khó kéo dài có thể dẫn đến tình trạng bí tiểu đột ngột hoặc sau một khoảng thời gian ẩn.
2.4. Tiểu ít, dòng tiểu yếu
Tiểu không liên tục là chia thành nhiều đợt, dòng tiểu yếu, không tiểu xa. Triệu chứng này thường đi kèm với tình trạng tiểu lắt nhắt, tiểu nhiều, và cảm giác tiểu không hết.
3. Các bệnh tuyến tiền liệt thường gặp
Tuyến tiền liệt đóng vai trò quan trọng trong hoạt động và chức năng tình dục của nam giới. Sự phát triển và hoạt động của tuyến này phụ thuộc vào hormone sinh dục. Do đó, tuyến tiền liệt phát triển mạnh mẽ từ thời kỳ dậy thì đến khi trưởng thành.
Tuy nhiên, với yếu tố tuổi tác hoặc tác động khác, tuyến tiền liệt có thể bị ảnh hưởng, thoái hóa, gây ra các bệnh lý.
Các bệnh liên quan đến tuyến tiền liệt thường không có triệu chứng rõ ràng, nhưng lại ẩn sau và ảnh hưởng đến chức năng tình dục và chất lượng cuộc sống.
Bệnh liên quan đến tuyến tiền liệt khá phổ biến, và nguy cơ mắc bệnh tăng theo độ tuổi. Khoảng 25% nam giới từ 55 tuổi gặp vấn đề về tuyến tiền liệt, và tỉ lệ này tăng lên đến 50% ở tuổi 70.
Ba bệnh lý phổ biến nhất liên quan đến tuyến tiền liệt là viêm tiền liệt, phì đại tuyến tiền liệt và ung thư tuyến tiền liệt.
Viêm tuyến tiền liệt thường là do nhiễm khuẩn
3.1. Viêm tuyến tiền liệt
Bệnh này có thể xuất hiện ở mọi độ tuổi, nhưng phổ biến nhất là ở nam giới từ 30 - 50 tuổi. Viêm tuyến tiền liệt có nhiều nguyên nhân, trong đó phổ biến nhất là:
Gây ra bởi nhiễm khuẩn: Vi khuẩn xâm nhập và gây ra viêm tuyến tiền liệt cấp tính, có thể tiến triển thành viêm tuyến tiền liệt mãn tính. Bệnh có thể được điều trị bằng thuốc kháng sinh thông thường.
Không phải do nhiễm khuẩn: Nguyên nhân gây viêm tiền liệt tuyến không rõ ràng, nhưng các chuyên gia đã xác định một số yếu tố nguy cơ như: Quan hệ tình dục quá mức, tiếp xúc với hóa chất, vấn đề về thần kinh kiểm soát niệu đạo dưới, bất thường về cơ bản của bồn chậu,... Điều trị viêm tiền liệt tuyến trong nhóm này khá phức tạp, thường chỉ điều trị các triệu chứng và phòng ngừa biến chứng.
3.2. Tăng kích thước của tuyến tiền liệt
Bệnh này thường xuất hiện ở nam giới lớn tuổi, nguyên nhân là do tăng sản tuyến tiền liệt lành tính không phải ung thư. Đây là bệnh lành tính, không đe dọa tính mạng nhưng ảnh hưởng lớn đến cuộc sống hàng ngày và chất lượng cuộc sống của bệnh nhân.
Khi tuyến tiền liệt tăng kích thước không bình thường, có nguy cơ bị chèn ép, làm hẹp niệu đạo và tăng áp lực lên bàng quang. Hậu quả là gây tắc nghẽn dòng chảy nước tiểu, khiến người bệnh khó đi tiểu, phải rặn khi đi tiểu, bí tiểu.
Ung thư tiền liệt di căn thường bắt đầu bằng việc tế bào xâm nhập vào hệ thống máu, từ đó lan ra các bộ phận khác của cơ thể gây ra ung thư phát triển. Trong số các bộ phận đầu tiên bị ảnh hưởng là xương.
Các triệu chứng của bệnh thường bao gồm tiểu đau, nước tiểu có máu, và đau vùng tiền liệt hoặc bàng quang. Nếu phát hiện các triệu chứng này, việc đến cơ sở y tế sớm để được khám và điều trị là cần thiết để ngăn chặn sự tiến triển của bệnh.