1. Các dạng đề về bài 'Ai đã đặt tên cho dòng sông'
Dưới đây là một số dạng đề thi thường gặp liên quan đến bài 'Ai đã đặt tên cho dòng sông' trong kỳ thi trung học phổ thông quốc gia mà bạn có thể tham khảo:
Dạng 1: Cảm nhận về hình tượng sông Hương trong 'Ai đã đặt tên cho dòng sông' của Hoàng Phủ Ngọc Tường
Dạng 2: Cảm nhận về một đoạn trích trong tác phẩm 'Ai đã đặt tên cho dòng sông' của Hoàng Phủ Ngọc Tường
Ví dụ: Cảm nhận đoạn văn 'trong các dòng sông đẹp ở các nước... bát ngát tiếng gà'
Dạng 3: Phân tích ý kiến liên quan đến văn học, chứng minh quan điểm về tác phẩm
Ví dụ: Chứng minh rằng sông Hương biểu hiện một vẻ đẹp nữ tính và đa cảm
Dạng 4: So sánh tác phẩm 'Ai đã đặt tên cho dòng sông' với một tác phẩm có chủ đề tương tự.
Ví dụ: So sánh hình ảnh sông Hương trong tác phẩm 'Ai đã đặt tên cho dòng sông' của Hoàng Phủ Ngọc Tường với hình ảnh sông Đà trong tác phẩm của Nguyễn Tuân
2. Một số đề văn liên quan đến bài 'Ai đã đặt tên cho dòng sông'
Đề số 1: Phân tích và so sánh vẻ đẹp của xứ Huế qua hai tác phẩm: 'Đây thôn Vĩ Dạ' của Hàn Mặc Tử và 'Ai đã đặt tên cho dòng sông' của Hoàng Phủ Ngọc Tường
Đề số 2: Đọc đoạn văn sau đây:
'Trong những dòng sông đẹp nhất thế giới mà tôi từng nghe, chỉ có sông Hương là gắn bó với một thành phố duy nhất. Trước khi đến vùng châu thổ thanh bình, sông Hương như một bản trường ca của rừng sâu, dữ dội giữa cây cổ thụ, hùng vĩ qua ghềnh thác, xoáy mạnh vào những vực sâu huyền bí, và đôi lúc trở nên dịu dàng, quyến rũ giữa những cánh hoa đỗ quyên đỏ rực. Ở giữa Trường Sơn, sông Hương đã sống một phần lớn cuộc đời như một cô gái Di-gan tự do và hoang dã. Rừng sâu đã tôi luyện cho nó một bản lĩnh dũng cảm, một tâm hồn tự do và thuần khiết. Nhưng chính rừng sâu với cấu trúc đặc biệt đã kìm hãm sức mạnh bản năng của nó, để khi ra khỏi rừng, sông Hương nhanh chóng trở nên dịu dàng và thông thái, trở thành người mẹ của vùng đất văn hóa. Nếu chỉ nhìn vào vẻ bề ngoài của nó, người ta sẽ không hiểu được bản chất thực sự của sông Hương với những gian truân mà nó đã trải qua, không hiểu được phần tâm hồn sâu kín mà dòng sông dường như không muốn bộc lộ, đã đóng kín ở cửa rừng và giấu chìa khóa trong những hang đá dưới chân núi Kim Phụng'
(Trích từ 'Ai đã đặt tên cho dòng sông' - Hoàng Phủ Ngọc Tường)
Hãy đọc đoạn trích trên và phân tích cách mà nhân vật 'tôi' được khắc họa trong đoạn văn đó.
Đề số 3: Dòng sông Hương được miêu tả qua những khía cạnh nào? Hãy phân tích những nét đẹp đó.
Đề số 4:
Anh/chị cảm nhận ra sao về vẻ đẹp của hình tượng sông Đà trong tác phẩm 'Người lái đò sông Đà' của Nguyễn Tuân và hình tượng sông Hương trong 'Ai đã đặt tên cho dòng sông?' của Hoàng Phủ Ngọc Tường? Từ đó, xin trình bày suy nghĩ của mình về việc bảo vệ cảnh quan thiên nhiên của quê hương và đất nước.
Đề số 5: Có một quan điểm cho rằng 'Nghệ thuật là lĩnh vực đặc biệt, yêu cầu người sáng tác cần có một phong cách riêng biệt, tức là phải thể hiện điều gì đó độc đáo và mới lạ trong tác phẩm của mình.'
Anh/chị hãy làm rõ ý nghĩa của quan điểm trên qua đoạn trích sau: 'Trước khi về đến vùng châu thổ yên ả, sông Hương đã là một bản trường ca của rừng già, vang dội giữa những tán cây đại ngàn, mạnh mẽ vượt qua ghềnh thác, cuộn xoáy như cơn lốc vào những vực sâu bí ẩn, và cũng có lúc trở nên nhẹ nhàng, say đắm giữa những dặm dài màu đỏ chói của hoa đỗ quyên rừng…'
'Từ đó, sông Hương vẫn tiếp tục chảy qua dư âm của Trường Sơn, vượt qua những vực sâu dưới chân núi Ngọc Trản để nước trở nên xanh thẳm, rồi xuôi giữa hai dãy đồi sừng sững như thành quách, với những điểm cao đột ngột như Vọng Cảnh, Tam Thai, Lựu Bảo, từ đó, người ta luôn thấy dòng sông mềm mại như lụa, với những chiếc thuyền bé như con thoi. Những ngọn đồi này tạo nên các mảng phản quang đa màu sắc trên nền trời tây nam thành phố, 'sớm xanh, trưa vàng, chiều tím' như cách người Huế thường miêu tả…'
Đề số 6: Anh/chị hãy phân tích ý nghĩa của câu văn sau:
'Nhiều thế kỉ trôi qua, người tình mong đợi mới đến đánh thức cô gái đẹp đang mơ màng giữa cánh đồng Châu Hóa đầy hoa dại…'
3. Vẻ đẹp của sông Hương khi rời khỏi kinh thành trong tác phẩm Ai đã đặt tên cho dòng sông của Hoàng Phủ Ngọc Tường
Sông Hương không chỉ đơn thuần là một dòng sông mà còn là chứng nhân lịch sử của Huế và của đất nước Việt Nam. Nó là một phần không thể thiếu trong bức tranh văn hóa và lịch sử của vùng đất này, chứng kiến những biến cố và sự kiện quan trọng của dân tộc. Giống như một sử gia im lặng, sông Hương đã chứng kiến những mất mát đau thương của các cuộc khởi nghĩa thế kỷ XIX và những cuộc đấu tranh giành tự do, độc lập.
Thêm vào đó, sông Hương còn được coi là 'người mẹ phù sa' của nền văn hóa xứ Huế, nơi sinh ra và nuôi dưỡng nền văn hóa phong phú của vùng đất này. Tất cả các bản nhạc cổ điển của Huế, những bản đàn đi cùng cuộc đời của Kiều và Tứ đại cảnh, đều gắn liền với dòng sông Hương. Dòng nước này không chỉ là nguồn cảm hứng bất tận cho các nhà nghiên cứu văn hóa mà còn là nguồn sống của nền văn hóa đặc sắc và lâu đời của Huế.
Sông Hương không chỉ là một dòng sông mà còn là biểu tượng của sự kiên cường và bền bỉ của dân tộc Việt Nam. Nó là phần không thể thiếu trong di sản văn hóa và lịch sử của dân tộc, mang trong mình những giá trị văn hóa sâu sắc và ý nghĩa tinh thần lớn lao. Những câu chuyện về sông Hương không chỉ là câu chuyện về một dòng sông mà còn là câu chuyện về sự vĩ đại và bất diệt của dân tộc Việt Nam.
Trong tác phẩm 'Ai đã đặt tên cho dòng sông' của Hoàng Phủ Ngọc Tường, sông Hương không chỉ là một phần của bản đồ vật lý của Huế mà còn là biểu tượng của một loạt cảm xúc và ý nghĩa sâu sắc. Khi rời khỏi kinh thành Huế, sông Hương mang theo vẻ đẹp đặc trưng của một người tình dịu dàng và chung thủy, giống như một người tình trung thành và mãi mãi.
Dưới ngòi bút tinh tế của Hoàng Phủ Ngọc Tường, sông Hương hiện lên như một người phụ nữ vừa xinh đẹp vừa quyến rũ, nhưng cũng đầy bí ẩn và nặng nề. Khi rời khỏi kinh thành, sông Hương mang vẻ đẹp của 'người tài nữ chơi đàn trong đêm tối', với sự huyền bí và sâu lắng của dòng nước.
Sông Hương dường như có những cảm xúc đơn độc, giống như một người tình bịn rịn trước quyết định chia tay. Theo góc nhìn của tác giả, sông Hương cũng thể hiện một chút 'vẻ e ấp của người tình thủy chung', khi ngoặt hướng và trở lại lần nữa, như muốn gửi một lời chia tay cuối cùng.
Giống như Thúy Kiều trở lại tìm Kim Trọng để thề ước chung tình, sông Hương cũng dường như 'chợt nhớ ra điều gì chưa kịp nói', và quyết định rẽ ngoặt sang hướng đông tây để gặp lại thành phố lần cuối. Mỗi dòng nước, mỗi con sóng đều chứa đựng cảm xúc đơn lẻ và mong manh, như những lời thề chung tình cuối cùng của một người tình trung thành.