1. Tổng quan về tiền sản giật
1.1. Đặc điểm của tiền sản giật
Tiền sản giật, còn được gọi là hội chứng nhiễm độc thai nghén, thường phát triển sau tuần thai thứ 20 và ảnh hưởng đến khoảng 5 - 8% số thai phụ. Đây là một trong bốn loại rối loạn huyết áp phổ biến trong thai kỳ.
Tiền sản giật là một loại bệnh lý nguy hiểm trong thai kỳ đối với cả mẹ và thai nhi
Tiền sản giật là giai đoạn tiền đề của sản giật. Sản giật là biến chứng nghiêm trọng của tiền sản giật, gây ra tình trạng hôn mê hoặc cơn co giật nặng mà nguyên nhân không rõ. Cơn co giật thường xuất hiện vào tuần thứ 20 của thai kỳ, trong quá trình chuyển dạ hoặc sau khi sinh. Cơn sản giật thường xảy ra sau tiền sản giật, thường kèm theo tăng huyết áp cao.
Việc điều trị kịp thời tiền sản giật là quan trọng để tránh những biến chứng nguy hiểm cho mẹ và thai nhi. Phát hiện sớm dấu hiệu tiền sản giật là biện pháp hiệu quả nhất để giảm thiểu nguy cơ này.
1.2. Nguyên nhân và tính chất nguy hiểm của tiền sản giật
Hiện nay, nguyên nhân cụ thể của tiền sản giật vẫn chưa được xác định. Phần lớn chuyên gia tin rằng đây là một hội chứng bắt nguồn từ nhau thai - cơ quan chịu trách nhiệm nuôi dưỡng thai nhi trong suốt thai kỳ.
Ở giai đoạn đầu của thai kỳ, hệ mạch máu sẽ phát triển để cung cấp đủ máu cho nhau thai. Trong trường hợp của tiền sản giật, hệ mạch máu không phát triển đúng cách, mạch máu bị hẹp hơn so với bình thường và không phản ứng đúng với kích thích của hormone. Kết quả là lượng máu cung cấp cho thai nhi giảm đi.
Tình trạng này có thể gây ra bởi việc máu không đủ lưu thông đến tử cung, hệ mạch máu bị tổn thương và hệ miễn dịch gặp vấn đề do ADN của thai phụ.
Tiền sản giật được coi là một hội chứng nhiễm độc trong thai kỳ đe dọa đến cả mẹ và thai nhi nếu không được chữa trị kịp thời. Một số biến chứng phổ biến có thể bao gồm:
- Số lượng tiểu cầu giảm dẫn đến hiện tượng chảy máu.
- Nhau thai tự rời khỏi tử cung.
- Thai phụ gặp vấn đề về thận, gan, và phổi.
- Sản giật
- Phát triển chậm của thai nhi trong tử cung
- Trẻ sinh non có thể đối mặt với nhiều vấn đề sức khỏe không tốt.
2. Nhận diện các dấu hiệu tiền sản giật
2.1. Các dấu hiệu đặc trưng của tiền sản giật
3 dấu hiệu tiền sản giật phổ biến bao gồm tăng huyết áp, tăng protein niệu và sưng. Đôi khi triệu chứng này có thể tiến triển lặng lẽ mà không có dấu hiệu cảnh báo, chỉ khi trở nên nghiêm trọng hơn thì bệnh nhân mới nhận ra mình đang mắc phải tiền sản giật.
3 dấu hiệu tiền sản giật đặc trưng
- Tăng huyết áp: Khi huyết áp của thai phụ vượt quá mức 140/90 mmHg được ghi nhận qua 2 lần đo, cách nhau ít nhất 4 giờ, được coi là không bình thường. Điều này là lý do tại sao tất cả thai phụ cần được đo huyết áp đều đặn.
- Tăng protein niệu: Sự tăng protein trong nước tiểu - được phát hiện qua xét nghiệm nước tiểu - cũng là một trong những dấu hiệu tiền sản giật điển hình.
- Phù: Đây chỉ là một triệu chứng kèm theo, không được coi là điển hình khi xuất hiện một mình vì nó cũng thường xảy ra ở các thai phụ có thai kỳ bình thường. Do đó, việc phát hiện phù cần phân biệt giữa phù bệnh lý và phù sinh lý.
2.2. Một số dấu hiệu khác có thể gặp
- Sưng tay, sưng mặt
Nếu bất ngờ xuất hiện sự sưng ở tay, mặt (đặc biệt là xung quanh mắt), thai phụ nên cảnh giác với dấu hiệu tiền sản giật. Nếu sưng ở chân hoặc bất kỳ nơi nào khác trên cơ thể thì hầu hết không đáng lo ngại.
- Tăng cân nhanh chóng không bình thường
Tăng cân trong suốt thai kỳ là điều bình thường, nhưng tốc độ tăng thường là ổn định và chậm. Nếu thai phụ cảm thấy cân nặng của mình tăng nhanh quá mức (1.5 - 2kg/tuần), họ nên đến gặp bác sĩ phụ sản để được đánh giá chính xác.
- Thường xuyên mắc các cơn đau đầu kéo dài
Một số thai phụ có thể gặp phải đau đầu trong thai kỳ, nhưng nếu cơn đau đầu kéo dài, thường xuyên xảy ra, họ nên đến gặp bác sĩ để đề phòng tiền sản giật.
- Thay đổi tầm nhìn hoặc suy giảm thị lực
Đây cũng là những dấu hiệu tiền sản giật cần lưu ý. Nếu thai phụ cảm thấy có đốm sáng trong tầm nhìn, thường xuyên gặp hiện tượng hoa mắt, hoặc mất thị lực, họ nên đến bệnh viện ngay lập tức.
- Thường xuyên buồn nôn, nôn đột ngột
Nếu đã qua giai đoạn nghén mà bất ngờ cảm thấy buồn nôn, hoặc bị nôn đột ngột, thai phụ cũng cần chú ý đến khả năng có hội chứng tiền sản giật.
- Đau bụng trên
Đau bụng trên không phải do thai nhi đạp, không do ợ nóng, và nếu cơn đau kéo dài không giảm đi, cũng cần lưu ý đến khả năng tiền sản giật.
- Gặp khó khăn trong việc thở
Cảm giác khó thở, thở hổn hển, thở hụt hơi,... bất ngờ xuất hiện và thường xuyên lặp lại là dấu hiệu thai phụ cần đến gặp bác sĩ để được kiểm tra, vì đây cũng có thể là dấu hiệu tiền sản giật.
3. Lưu ý cho thai phụ
Không ít thai phụ không biết chắc chắn về triệu chứng tiền sản giật, do đó việc tự nhận biết khá khó khăn. Để đảm bảo một thai kỳ khỏe mạnh, thai phụ nên chú ý theo dõi cơ thể và tuân thủ lịch khám thai được bác sĩ hướng dẫn.
Điều định kỳ thăm khám thai giúp phòng tránh và phát hiện sớm tiền sản giật cho thai phụ
Mỗi lần thăm khám thai, thai phụ sẽ được đo huyết áp, siêu âm quét hình thái học thai nhi, kiểm tra protein niệu qua xét nghiệm nước tiểu, và theo dõi tình trạng sức khỏe của thai nhi. Nếu cần, bác sĩ cũng sẽ yêu cầu xét nghiệm máu để kiểm tra chức năng gan và chỉ số tiểu cầu. Những kiểm tra này giúp phát hiện tiền sản giật từ sớm (nếu có).
Ngoài ra, nếu xuất hiện các triệu chứng như mờ mắt đột ngột, rối loạn thị giác, đau đầu nặng nề liên tục, khó thở nghiêm trọng, hoặc đau bụng dữ dội không thuyên giảm, cũng cần phải thăm khám bác sĩ ngay.
Chuyên khoa Sản - Bệnh viện Đa khoa Mytour là địa chỉ y tế uy tín cho chăm sóc thai kỳ toàn diện. Với đội ngũ bác sĩ giàu kinh nghiệm và hệ thống trang thiết bị y tế hiện đại, chúng tôi cam kết mang lại dịch vụ chăm sóc thai kỳ và điều trị chất lượng cao nhất.