Các giải thưởng văn học hàng đầu trên toàn cầu

Sau khi Bob Dylan giành giải Nobel Văn Chương 2016, viết về các giải thưởng văn học quan trọng trên thế giới. Với số lượng lớn các giải thưởng, chỉ tập trung vào những giải mình quan tâm nhất.

* ANH:

- Giải Man Booker (Man Booker Prize): Đây là giải thưởng văn học hàng năm dành cho tiểu thuyết xuất sắc nhất, được viết bằng tiếng Anh và do tác giả là công dân Anh hoặc Cộng hòa Ireland thực hiện.

- Giải Man Booker Quốc tế (Man Booker International Prize): Đây là giải thưởng văn học quốc tế được trao hàng hai năm cho một tác giả còn sống, không phân biệt quốc tịch, cho toàn bộ tác phẩm xuất bản bằng tiếng Anh hoặc có thể dịch sang tiếng Anh. Mục tiêu của giải là tôn vinh sự sáng tạo không ngừng, sự phát triển và cống hiến toàn diện cho văn học hư cấu trên phạm vi toàn cầu của một tác giả. Do đó, giải này công nhận toàn bộ tác phẩm của một nhà văn, không chỉ một tác phẩm cụ thể nào.

* MỸ:

- Giải Pulitzer: Giải thưởng này trao cho nhiều lĩnh vực, nhưng quan trọng nhất vẫn là báo chí và văn học. Trong lĩnh vực báo chí, Pulitzer được coi là một trong những giải thưởng danh giá nhất. Joseph Pulitzer, chủ bút của báo New York World, đề xuất giải thưởng này trong di chúc của ông vào năm 1904.

Giải Pulitzer cho Tác Phẩm Hư Cấu (Pulitzer Prize for Fiction): Dành cho những tác phẩm hư cấu xuất sắc của các nhà văn Mỹ, ưu tiên những tác phẩm tập trung vào cuộc sống ở Hoa Kỳ.

– Giải Huy chương Newbery (Newbery Medal): Được trao cho các tác giả có “đóng góp xuất sắc cho văn học thiếu nhi Mỹ”.

Vào năm 1971, Ủy ban Newbery đã lập ra các giải Newbery Honor để vinh danh các tác giả được đề cử nhưng không đạt giải Newbery Medal.

Giải Newbery Medal và Newbery Honor Book chỉ dành cho các tác giả là công dân Mỹ và sách của họ phải được xuất bản tại một nhà xuất bản Mỹ.

– Giải Agatha (Agatha Awards): Giải thưởng văn học dành cho tác giả viết truyện trinh thám theo phong cách truyền thống của Agatha Christie, được trao hàng năm cho 5 hạng mục: Tiểu thuyết xuất sắc nhất; Tiểu thuyết đầu tay xuất sắc nhất; Truyện ngắn xuất sắc nhất; Truyện phi hư cấu xuất sắc nhất; Tiểu thuyết thiếu nhi xuất sắc nhất.

– Giải Edgar (Edgar Awards): Giải thưởng văn học của Hội Nhà Văn Trinh Thám Mỹ (Mystery Writers of America), trao hàng năm cho các hạng mục: hư cấu, phi hư cấu, truyền hình, điện ảnh, sân khấu, xuất bản hoặc sản xuất trong năm trước.

* PHÁP:

– Giải Goncourt: Giải thưởng văn học của Pháp, được sáng lập theo di chúc của Edmond de Goncourt vào năm 1896, trao hàng năm cho “tác phẩm văn xuôi xuất sắc nhất trong năm”, nhưng chủ yếu là tiểu thuyết. Giải chỉ trao một lần cho mỗi nhà văn. Tuy nhiên, Romain Gary đã nhận giải hai lần, năm 1956 với tiểu thuyết Racines du ciel và năm 1975 với bút danh Émile Ajar cho La vie devant soi. Ngoài giải chính, từ năm 1974 Hội văn học Goncourt trao thêm giải cho truyện ngắn, từ năm 1985 trao thêm giải cho thơ (cho toàn bộ tác phẩm của một nhà thơ), và từ năm 1990 trao thêm giải cho tiểu thuyết đầu tay.

– Giải Renaudot: Giải thưởng văn học của Pháp, được thành lập năm 1926 bởi 10 nhà báo và nhà phê bình văn học, khi chờ đợi kết quả của Giải Goncourt. Giải Renaudot ra đời nhằm “sửa chữa các sai lầm của giải Goncourt”, tương tự như cách giải Goncourt ra đời để sửa chữa các sai lầm của Giải Viện Hàn lâm Pháp.

Khác với các giải khác, Renaudot không trao cho tác giả đã nhận một giải thưởng văn học nào của Pháp trong 5 năm gần nhất.

Ngoài giải chính, từ năm 1992, ban giám khảo còn trao thêm giải cho tác phẩm của học sinh trung học, từ năm 2003 trao thêm giải cho “Tiểu luận” và từ năm 2009 trao thêm giải cho “Sách bỏ túi”.

– Giải Femina: Giải thưởng văn học của Pháp được lập ra để đối trọng với giải Goncourt, vốn thường ưu tiên nam giới.

Giải Femina trao hàng năm cho một tác phẩm văn xuôi hoặc thơ viết bằng tiếng Pháp, không phân biệt giới tính tác giả. Ban giám khảo gồm toàn các nhà văn nữ.

– Giải Alain-Fournier: Giải văn học của Pháp dành để khuyến khích các tác giả tiểu thuyết mới – có thể là tác phẩm đầu tay, tác phẩm thứ hai hoặc thứ ba – và chưa từng đoạt giải cấp quốc gia.

Các giải thưởng văn học nổi tiếng trên thế giới.

* Giải Cervantes: Giải thưởng văn học hàng năm dành cho các tác giả viết bằng tiếng Tây Ban Nha, do Viện ngôn ngữ của các nước nói tiếng Tây Ban Nha đề cử và Bộ Văn hóa Tây Ban Nha trao tặng.

* Giải Franz Kafka: Giải thưởng văn học quốc tế nhằm tôn vinh Franz Kafka, được đồng bảo trợ bởi Hội Franz Kafka và thành phố Praha.

Các tiêu chí để nhận giải bao gồm “Tính nhân văn trong tác phẩm và đóng góp vào sự khoan dung về văn hóa, dân tộc, ngôn ngữ và tôn giáo; tính bền vững, giá trị nhân văn và khả năng phản ánh thời đại của chúng ta”.

* Giải Nobel Văn học (Nobelpriset i litteratur): Là một trong sáu giải thưởng của Giải Nobel, được trao hàng năm cho một tác giả từ bất kỳ quốc gia nào, người có tác phẩm xuất sắc theo khuynh hướng duy tâm, như di chúc của Alfred Nobel đã nêu. “Tác phẩm” ở đây có thể là toàn bộ sự nghiệp sáng tác của tác giả hoặc một số tác phẩm cụ thể được nêu trong lý do trao giải.

* Giải Hans Christian Andersen (Hans Christian Andersen Awards): Giải thưởng quốc tế dành cho văn học thiếu nhi, trao hàng năm cho một tác giả và một họa sĩ minh họa sách thiếu nhi.

Giải này được xem là giải thưởng cao nhất cho văn học thiếu nhi và thường được gọi là “Giải Nobel nhỏ”.

* NHẬT:

– Giải Akutagawa (Akutagawa Prize): Giải thưởng văn học Nhật Bản trao 2 lần mỗi năm, vào tháng 1 và tháng 7, cho tác phẩm văn học nghiêm túc nhất của một tác giả mới được xuất bản trên báo hoặc tạp chí, thường là truyện ngắn và truyện vừa.

– Giải Naoki (Naoki Prize): Giải thưởng văn học Nhật Bản được trao 2 lần mỗi năm, dành cho tác phẩm văn học đại chúng xuất sắc nhất, dưới bất kỳ hình thức nào, của một tác giả trẻ hoặc mới vào nghề.

– Giải Edogawa Rampo (Edogawa Rampo Award): Giải thưởng văn học của Hội Nhà Văn Trinh Thám Nhật Bản (Mystery Writers of Japan), trao hàng năm cho tiểu thuyết trinh thám (chưa từng xuất bản) xuất sắc nhất.

* Theo ý kiến cá nhân, mình không cho rằng giải thưởng nào là cao quý nhất hay giải này giá trị hơn giải kia, vì mỗi giải đều có tiêu chí đánh giá riêng. Gu đọc của mình giống với Ban giám khảo Man Booker, Goncourt và Akutagawa. Mua sách được các giải thưởng khác có thể hợp hoặc không, nhưng mua sách đoạt 3 giải này thì chắc chắn ưng ý 100%.

Hội yêu thích truyện trinh thám.

Nguồn: sachvatoi.com