1. Nguyên nhân gây ra tình trạng thiếu ngủ
Thiếu ngủ là một vấn đề phổ biến trong xã hội hiện nay. Đây là tình trạng mà người bệnh gặp khó khăn trong việc ngủ, giấc ngủ không sâu, dễ tỉnh dậy và cảm thấy mệt mỏi khi thức dậy.
Có nhiều lý do gây mất ngủ
Nếu mất ngủ xảy ra dưới 3 lần mỗi tuần và chỉ kéo dài trong vài tuần thì thường không ảnh hưởng nhiều đến sức khỏe. Tuy nhiên, nếu mất ngủ xảy ra hơn 3 lần mỗi tuần và kéo dài liên tục trong hơn 1 tháng thì đây là thời điểm không nên coi nhẹ vì có thể tiềm ẩn nhiều nguy cơ, gây hậu quả nghiêm trọng đến sức khỏe của người bệnh.
Có nhiều lý do dẫn đến tình trạng mất ngủ. Đôi khi, mất ngủ có thể do những nguyên nhân đơn giản và không quá nghiêm trọng như sự thay đổi múi giờ làm việc và giấc ngủ, ăn uống quá no, sử dụng thường xuyên bia rượu, cà phê,... Tuy nhiên, cũng có những trường hợp đáng lo ngại vì mất ngủ có thể do các bệnh lý gây ra, như bệnh tim mạch, tiểu đường, viêm khớp,...
2. Hậu quả của mất ngủ
Mất ngủ kéo dài có thể gây ra nhiều hậu quả đối với sức khỏe, như sau:
- Cơ thể mệt mỏi và dễ cáu gắt: Sau một vài đêm không ngủ, cơ thể thường trở nên mệt mỏi và tinh thần không còn sảng khoái như bình thường. Họ trở nên không kiên nhẫn, dễ cáu kỉnh với những vấn đề nhỏ.
Mất ngủ khiến cơ thể mệt mỏi
- Tăng nguy cơ trầm cảm: Nếu mất ngủ kéo dài có thể gây ra biến đổi nội tiết tố trong cơ thể và khiến người bệnh mất cân bằng tinh thần, tăng nguy cơ trầm cảm. Mất ngủ và trầm cảm là một chu trình quay vòng. Người bị mất ngủ dễ mắc trầm cảm. Ngược lại, người trầm cảm mất ngủ sẽ làm tình hình bệnh trở nên nghiêm trọng hơn.
- Giảm khả năng tập trung và khả năng ghi nhớ: Thông tin hàng ngày mà chúng ta tiếp nhận sẽ được não tiếp thu và chuyển đến vùng vỏ não - nơi chúng ta lưu giữ ký ức trong thời gian dài. Tuy nhiên, quá trình này diễn ra hiệu quả nhất khi bạn ngủ đủ giấc. Vì thế, người mất ngủ thường gặp khó khăn trong việc ghi nhớ, suy giảm khả năng tập trung trong công việc.
- Tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch, đột quỵ.
- Ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản: Khi thiếu ngủ, việc giải phóng hormone kích thích rụng trứng cũng bị ảnh hưởng, kéo theo nguy cơ vô sinh. Ở nam giới, mất ngủ cũng có thể làm giảm số lượng và chất lượng tinh trùng, ảnh hưởng đến khả năng sinh sản.
Mất ngủ gây ra nhiều hậu quả sức khỏe nghiêm trọng
- Gây tăng cân: Thiếu ngủ sẽ làm giảm leptin và tăng ghrelin. Leptin giảm cảm giác no, ghrelin tăng cảm giác đói. Ngoài ra, thiếu ngủ khiến bạn thèm ăn nhiều tinh bột và chất béo, dẫn đến tăng cân, béo phì.
- Gây tổn thương cho da: Mất ngủ thường xuyên có thể tạo điều kiện cho sự tự do cortisol, phá vỡ collagen, ảnh hưởng đến làn da. Vì thế, những người thiếu ngủ thường có dấu hiệu như mắt sưng, nếp nhăn ở mắt, da sạm,...
- Tăng nguy cơ tai nạn: Tham gia giao thông sau khi mất ngủ là rất nguy hiểm vì có thể tăng nguy cơ gây tai nạn, đặc biệt là đối với các tài xế lái xe đường dài.
3. Cách cải thiện tình trạng mất ngủ
Mất ngủ có nhiều nguyên nhân, để cải thiện tình trạng này cần xác định nguyên nhân chính và áp dụng phương pháp điều trị thích hợp. Hãy tìm kiếm sự tư vấn từ các chuyên gia nếu có bất kỳ dấu hiệu nào. Phương pháp điều trị bao gồm sử dụng thuốc, liệu pháp tâm lý, và phẫu thuật.
Để tăng hiệu quả điều trị, người mắc mất ngủ cần thay đổi lối sống như sau:
Phòng ngủ yên bình giúp bạn dễ dàng đi vào giấc ngủ và ngủ sâu hơn
- Duy trì thời gian ngủ và thức giấc đều đặn, kể cả vào các ngày nghỉ.
- Tránh sử dụng các thiết bị điện tử như điện thoại, máy tính, tivi trước khi đi ngủ.
- Để thuận lợi cho việc vào giấc ngủ, bạn có thể thư giãn cơ thể bằng cách thiền, yoga, tập những bài tập nhẹ nhàng, đọc sách, hoặc nghe nhạc.
- Đảm bảo phòng ngủ có nhiệt độ phù hợp, tối tăm, sạch sẽ và yên tĩnh để tạo điều kiện thuận lợi cho giấc ngủ.
- Tránh ăn uống quá nhiều trước giờ ngủ, đặc biệt là các chất kích thích.
- Chú ý đến chế độ ăn uống cho những người thường xuyên mất ngủ:
+ Bổ sung thêm vitamin B6 từ các thực phẩm như thịt bò, cá hồi, khoai tây, đậu xanh, trứng,... Vitamin B6 giúp sản sinh serotonin giúp cải thiện giấc ngủ.
+ Bổ sung magie từ các loại hạt, cá, bơ,... Magie giúp thư giãn cơ thể, giảm căng thẳng và nâng cao chất lượng giấc ngủ.
+ Ăn quả óc chó sẽ giúp cải thiện giấc ngủ vì nó chứa nhiều melatonin, loại hormone quan trọng giúp điều chỉnh chu kỳ giấc ngủ.
+ Bổ sung vào chế độ ăn các loại quả như chuối, kiwi, hạt sen, tâm sen và củ sen cũng sẽ giúp bạn ngủ dễ và sâu hơn.
Hiểu rõ về tác hại của mất ngủ sẽ giúp bạn quan tâm hơn đến giấc ngủ của mình, đồng thời bảo vệ sức khỏe hiệu quả hơn. Nếu mất ngủ kéo dài, bạn nên điều trị kịp thời để ngăn chặn bệnh tình trở nên nghiêm trọng.