Các loại xe được người Việt “nhớ tên và đặt tên”

“Xe Bộ trưởng”, “Su cóc”, “xe cảnh sát phường” hay “xe bồ câu”… là những tên gọi thuần Việt được cư dân tự đặt.

'Xe Bộ trưởng', 'Su cóc', 'xe cảnh sát phường' hay 'xe bồ câu”… là các tên gọi quen thuộc mà người dân tự đặt. Đây cũng là các mẫu xe được biết đến rộng rãi không chỉ vì các tính năng đặc biệt mà còn vì hình dáng nổi bật.

“Xe bộ trưởng” - Toyota Crown

Năm 2021, Toyota Crown đã tròn 66 tuổi kể từ khi ra mắt lần đầu tiên tại Nhật Bản vào năm 1955. Crown là mẫu xe chủ yếu bán tại thị trường nội địa và một số quốc gia châu Á.

Crown được xem là dòng sedan hạng sang của Toyota trong thế kỷ 20, chỉ đứng sau mẫu “xe Nguyên thủ” Toyota Century - một dòng xe dành riêng cho hoàng gia và chính phủ Nhật Bản, không xuất khẩu ra nước ngoài.

Cho đến những năm 90, những chiếc Toyota Crown đầu tiên mới được mang về Việt Nam để phục vụ công việc ngoại giao tại Ủy ban Kế hoạch Nhà nước giai đoạn 1990 - 1995 (nay là Bộ KH&ĐT).

Ông Lưu Văn Hồng, từng là cán bộ đội xe tại văn phòng Ủy ban Kế hoạch Nhà nước những năm đầu thập kỷ 90 chia sẻ: “Thời đó, chiếc Toyota Crown đầu tiên đưa về ủy ban là dòng Toyota Crown Super Saloon 3.0L đời 1992, chỉ có duy nhất màu đen chứ không có màu nào khác.

Ngoài logo của Toyota, trên nắp capo có một biểu tượng tựa như chiếc vương miện màu vàng to cỡ ngón tay cái, trên vô-lăng bọc da cũng có một hình vương miện in sâu.

Ngoài ra, mỗi chiếc xe còn được trang bị một chiếc đồng hồ đeo tay dây da hiệu Seiko dành cho tài xế, trên mặt đồng hồ cũng có chữ Crown mạ vàng. Thời đó, tài xế nào dừng xe ở bất kỳ đâu ngoài phố cũng phải để mắt vào chiếc vương miện trên mũi xe, để trộm vặt mất là rất phiền!”.

Theo ông Hồng, biệt danh “xe Bộ trưởng” có lẽ bắt nguồn từ việc dòng xe này sử dụng cho công tác ngoại giao, đi công việc từ cấp Bộ trưởng trở lên. Các Thứ trưởng ở Ủy ban Kế hoạch Nhà nước vẫn phải sử dụng xe chung của cơ quan, là các dòng xe cũ như Vonga hay Toyota Bluebird.

Về sau đó, đội xe còn có thêm Mazda 323, Toyota Cressida đời mới hơn, nhưng chiếc Toyota Crown dù đã cũ vẫn thuộc hàng đẳng cấp. “Chỉ cần nhìn thấy chiếc xe đen bóng đỗ ở trong sân là biết hôm nay Bộ trưởng đang có mặt, làm việc ở văn phòng”, ông Hồng kể.

Hơn 30 năm trôi qua, những chiếc “xe Bộ trưởng” Toyota Crown đời 9x dù đã có tuổi đời rất lớn nhưng vẫn được người Việt yêu thích, vẫn được bày bán náo nhiệt trên các trang web bán xe cũ.

Trên Facebook, vẫn tồn tại những nhóm yêu xe Toyota Crown với hàng nghìn thành viên tham gia trao đổi mỗi ngày. Hiện tại, một chiếc Toyota Crown sản xuất năm 1996 vẫn hoạt động ổn định, đã đi được khoảng 50 nghìn km, được bán với giá khoảng 200 triệu đồng.

“Xe công an phường” - Suzuki Carry

Suzuki là một trong những thương hiệu Nhật Bản hiếm hoi sản xuất và kinh doanh đủ ba loại phương tiện cơ bản phục vụ đi lại của người Việt, bao gồm: xe máy, ô tô chở người dưới 9 chỗ và xe tải nhẹ.

Trong số này, xe tải nhẹ Suzuki Carry được biết đến với cái tên là “xe phường” - phương tiện của công an phường.

Với vai trò là phương tiện vận chuyển hàng hóa dưới 5 tạ, phiên bản thùng kín (Suzuki Blind Van) với cửa hông mở trượt hai bên thường được gọi là “Su cóc”; trong khi đó, phiên bản thùng mở cabin đơn (Suzuki Carry Truck) thường được gọi là “xe phường” - chủ yếu là vì nó được sử dụng cho mục đích duy trì trật tự công cộng của cơ quan chức năng ở cấp phường, xã, thị trấn.

Chia sẻ với phóng viên của Báo Giao thông, một nhóm bảo vệ địa phương tại phường Đức Giang (quận Long Biên, Hà Nội) cho biết: “Khi thấy chiếc xe này, các tiểu thương, các quán cà phê bày ra hè đường, đặt bàn ghế đều phải tự động dọn dẹp vì sợ bị công an đến”.

Nếu bạn đi vào phố vào buổi tối và thấy một chiếc xe như vậy đậu dưới lòng đường, bạn sẽ biết ngay rằng đó là trụ sở của công an phường. Trong cabin luôn có một chiếc loa điện sẵn để công an phát thanh khi cần thiết”.

Sự nhỏ gọn và tiện lợi có lẽ là điểm mạnh quan trọng nhất của dòng xe này để đáp ứng yêu cầu di chuyển linh hoạt, quay đầu dễ dàng trong những ngõ phố chật hẹp ở các thành phố đông đúc như Hà Nội, TP.HCM. Hiện tại, đây cũng là dòng xe ô tô giá rẻ nhất được sản xuất tại Việt Nam, có giá khoảng 250 triệu đồng/chiếc.

“Xe bồ câu” - Honda CB300

Hình ảnh của lực lượng CSGT trên những chiếc mô tô tuần tra màu trắng với hai thùng bên hông và dòng chữ CSGT (hoặc Police) màu xanh tím đã trở nên quen thuộc với người dân Việt Nam qua nhiều năm. Chiếc mô tô này được biết đến với biệt danh “bồ câu trắng”.

Một cán bộ của Đội 5 Phòng CSGT Hà Nội giải thích rằng, nhiều năm trước và ngay cả hiện tại, hầu hết các chiếc mô tô của lực lượng CSGT đều là của hãng Honda.

Biểu tượng của hãng Honda là hình ảnh của một đôi cánh chim, được in trên mũi xe và dập nổi trên phần động cơ - kết hợp với màu sơn trắng của xe. Những đặc điểm này khiến cho nhiều người liên tưởng đến chim bồ câu, có thể là nguồn gốc của cái tên “bồ câu trắng” cũng xuất phát từ đây.

Theo giải thích, ngành công an không tự gán biệt danh cho các phương tiện tuần tra, mà đó là cách mà người dân đã gọi từ hàng chục năm trước.

Thêm vào đó, điều khiến ấn tượng với người dân là trong khi đang điều khiển đoàn xe ưu tiên chạy với tốc độ cao, các chiến sỹ CSGT ngồi sau thường thực hiện cử động tay giống như chim mở cánh để báo hiệu đoàn xe ưu tiên sắp rẽ.

“Su cóc” - Suzuki Blind Van

Tên gọi “Su cóc” được cho là bắt nguồn từ tỉnh Lạng Sơn vào cuối những năm 90 của thế kỷ trước. Lúc ấy, loại phương tiện này - hình dáng giống như con cóc, có khả năng chở từ 3 đến 5 người hoặc hàng hóa 5 tạ, di chuyển giống như con thoi qua cửa khẩu Tân Thanh và TP Lạng Sơn, để từ đây hàng tiêu dùng nhập khẩu từ Trung Quốc vào Việt Nam và lan rộng khắp cả nước.

Mặc dù tên đầy đủ của mẫu xe - theo hồ sơ của nhà sản xuất là Suzuki Blind Van - nghĩa là xe tải van không có cửa sổ, nhưng rất ít người nhớ tên dài dòng này.

Nhưng chỉ cần nói “Su cóc” thì từ người già đến người trẻ đều biết ngay chiếc xe nhỏ của Suzuki, chở hàng len lỏi qua mọi hẻm ngõ. Từ năm 2013, “Su cóc” cùng với dòng Suzuki Carry (xe phường) được lắp ráp tại Việt Nam.

“Su cóc” vẫn được đánh giá có lợi thế trong phân khúc xe tải thương mại hạng nhẹ, bởi nó có thể di chuyển như một chiếc xe con trong thành phố mà không gặp bất kỳ rắc rối nào. Do là xe tải van có trọng lượng chuyên chở dưới 950kg, nó đáp ứng các quy định mới từ ngày 1/7/2020 về tiêu chuẩn kỹ thuật cho các loại xe buộc phải lưu thông trong các thành phố theo khung giờ quy định.

“ZIL ba cầu”

ZIL là tên của một trong ba hãng sản xuất phương tiện vận tải, xe chuyên dùng lớn nhất của Liên Xô (cũ), được thành lập từ năm 1916. Với hơn 100 năm lịch sử tồn tại, ZIL vẫn giữ lại một di sản lớn, đặc biệt là các dòng xe tải hạng nặng được sử dụng cho cả quân sự và dân sự.

Trong các dòng xe tải huyền thoại của ZIL, mẫu xe ZIL-131 đã xuất hiện tại Việt Nam trong giai đoạn kháng chiến chống lại Mỹ, được gọi là Zin ba cầu vì sử dụng hệ thống dẫn động 3 trục 6 bánh toàn thời gian.

ZIL-131 được trang bị động cơ xăng V8, công suất 150 mã lực kết hợp với hộp số sàn 5 cấp, cùng với các tính năng như hệ thống kiểm soát áp suất lốp và hệ thống tời trên một số phiên bản khác nhau như xe bồn, xe tải lật và xe kéo, xe chở dàn hỏa tiễn, xe chỉ huy.

Ban đầu, ZIL-131 không được sử dụng để vận chuyển hàng hóa mà thay vào đó được sử dụng chủ yếu để kéo các loại pháo. Tuy nhiên, Bộ Quốc phòng của Liên Xô quyết định nâng cấp và biến ZIL-131 thành một chiếc xe tải đa năng. Từ năm 1967, trong số các loại xe cơ giới quân sự, ZIL-131 đã được đánh giá là có ưu thế vượt trội nhất trên chiến trường.

Ngày nay, chiếc Zin ba cầu vẫn tiếp tục là một trong những phương tiện vận tải quan trọng của quân đội, luôn để lại ấn tượng mạnh mẽ khi tham gia giao thông trên đường.