Buzz
Dù tưởng chừng là chi tiết nhỏ, những túi chất thải này lại mang đến cơ hội nghiên cứu khoa học đáng giá.
Khi Neil Armstrong đặt chân lên Mặt Trăng vào năm 1969, thế giới đã chứng kiến một sự kiện lịch sử trọng đại. Thế nhưng, ít người biết rằng ngoài dấu chân của Armstrong, các phi hành gia Apollo còn để lại một di sản ít được chú ý hơn: những túi chất thải. Điều này, tuy nhỏ bé, lại mở ra một câu chuyện khoa học hấp dẫn với 96 túi chất thải (bao gồm cả phân) hiện vẫn nằm rải rác trên bề mặt Mặt Trăng.
Bức ảnh đầu tiên trên Mặt Trăng của Neil Armstrong có một túi phân nằm trong khung hình.
Thách thức trong việc quản lý chất thải trong các sứ mệnh Apollo
Trong các chuyến bay không gian của chương trình Apollo, việc quản lý chất thải cơ thể của phi hành gia là một bài toán khó. Họ sử dụng các bể đơn giản để tiểu tiện, trong khi việc đại tiện yêu cầu các túi đeo trực tiếp. Sau khi hoàn thành nhiệm vụ, những túi chất thải và rác khác được để lại trên Mặt Trăng để giảm tải trọng của tàu, nhằm mang về các mẫu đá quý giá.
Dù có vẻ lạ lùng khi quan tâm đến những túi phân tồn tại đã hơn nửa thế kỷ, nhưng từ góc độ khoa học, chúng là kho tàng tiềm năng. Các nhà sinh vật học vũ trụ đang rất quan tâm đến việc nghiên cứu chúng, vì có thể chứa vi sinh vật hoặc virus từ Trái Đất. Nghiên cứu cách chúng hoạt động trong môi trường khắc nghiệt của Mặt Trăng có thể cung cấp hiểu biết quan trọng về khả năng sống sót của sinh vật trong không gian và nguy cơ ô nhiễm sinh học từ Trái Đất đến các thiên thể khác.
Chiếc túi vệ sinh cá nhân do Whirlpool thiết kế đã được các phi hành gia Apollo sử dụng trong không gian.
Mặt Trăng và điều kiện khắc nghiệt của không gian
Bề mặt của
Những khám phá này dấy lên mối quan tâm về khả năng sống sót của vi sinh vật trong các túi chất thải của phi hành gia Apollo. Nếu các vi khuẩn này còn sống, điều này có thể giúp chúng ta hiểu rõ hơn về khả năng thích nghi của sự sống trong không gian, đồng thời cung cấp cơ hội quý báu để nghiên cứu cách vi sinh vật tồn tại và phát triển trong môi trường cực kỳ khắc nghiệt.
Trong quá trình cất cánh, hạ cánh và thực hiện các hoạt động trên bề mặt Mặt Trăng, các phi hành gia đã sử dụng 'quần áo thấm hút tối đa' để 'ngăn phân' - tương đương với tã người lớn có thêm vật liệu hấp thụ để xử lý nước tiểu và phân.
Mối lo ngại về bảo vệ hành tinh và nguy cơ ô nhiễm sinh học
Sự hiện diện của chất thải từ Trái Đất trên Mặt Trăng không chỉ là vấn đề khoa học mà còn đặt ra câu hỏi về bảo vệ hành tinh, tức là ngăn ngừa ô nhiễm sinh học giữa các thiên thể. Theo Hugo Lopez, nhà nghiên cứu tại Trung tâm Nghiên cứu Khoa học Quốc gia Pháp, những chiếc túi chất thải này có thể ảnh hưởng đến môi trường Mặt Trăng và làm thay đổi kết quả các hoạt động nghiên cứu. Mặc dù khả năng vi khuẩn từ Trái Đất tác động đến môi trường Mặt Trăng là nhỏ, nhưng vẫn cần được xem xét nghiêm túc.
Đề xuất thu hồi các túi chất thải từ các địa điểm của Apollo
Để giải quyết những câu hỏi này, Mark Lupisella, một nhà quản lý tích hợp thăm dò tại Trung tâm Chuyến bay Không gian Goddard của NASA, đã đề xuất thực hiện một nhiệm vụ robot nhằm thu thập mẫu từ các túi chất thải để nghiên cứu. Mục tiêu của nhiệm vụ là kiểm tra sự sống sót của vi khuẩn trong các túi và xem liệu chúng có thể lây lan ra môi trường rộng lớn hơn của Mặt Trăng hay không. Lupisella cho rằng đây là một 'thí nghiệm tự nhiên kéo dài 50 năm' mà chúng ta không thể tái hiện trên Trái Đất . Những dữ liệu thu thập được có thể mang đến cái nhìn sâu sắc về khả năng tồn tại của vi khuẩn trong không gian và hỗ trợ định hình các quy trình thăm dò không gian trong tương lai.
Những vấn đề pháp lý và đạo đức trong thám hiểm không gian
Cùng với các câu hỏi khoa học, vấn đề pháp lý và đạo đức liên quan đến các hiện vật của Apollo trên Mặt Trăng cũng trở nên phức tạp. Theo Hiệp ước Ngoài không gian năm 1967, Hoa Kỳ tuyên bố quyền sở hữu các hiện vật tại địa điểm hạ cánh Apollo 11, bao gồm cả túi chất thải. Tuy nhiên, Mặt Trăng được coi là di sản chung của nhân loại, tạo ra một tình huống pháp lý mơ hồ về quyền sở hữu và quản lý các tài sản này.
Với sự phát triển của chương trình Artemis của NASA và các nỗ lực quốc tế khác nhằm đưa con người trở lại Mặt Trăng , vấn đề quản lý chất thải trong không gian trở nên cấp bách hơn bao giờ hết. Giải pháp thời kỳ Apollo để lại chất thải không còn phù hợp trong bối cảnh hiện tại từ góc độ môi trường, khoa học và đạo đức.
Tương lai của thám hiểm không gian và quản lý chất thải
Quản lý chất thải trong không gian không chỉ là thách thức đối với Mặt Trăng . Khi loài người hướng tới các sứ mệnh dài hạn lên Sao Hỏa và các điểm đến xa hơn, việc phát triển các hệ thống quản lý chất thải hiệu quả và bền vững trở nên cực kỳ quan trọng. NASA đã khởi động cuộc thi 'Lunar Loo Challenge' vào năm 2020 để tìm kiếm các thiết kế nhà vệ sinh sáng tạo cho cả môi trường vi trọng lực và trọng lực của Mặt Trăng.
Cuối cùng, câu chuyện về 96 túi chất thải của Apollo không chỉ là một chi tiết thú vị trong lịch sử thám hiểm không gian mà còn là một bài học về những thách thức phức tạp mà con người phải đối mặt khi mở rộng sự hiện diện của mình ra ngoài không gian. Những di sản này, dù nhỏ bé, có thể cung cấp những kiến thức khoa học quý giá và góp phần định hình tương lai của thám hiểm không gian một cách bền vững.
