Các phương pháp hữu ích để phục hồi chức năng sau tai biến một cách hiệu quả

1. Phương pháp thứ nhất: Đảm bảo bệnh nhân giữ tư thế đúng đắn

Phục hồi chức năng sau tai biến không chỉ là việc tập luyện cơ bắp hoặc thực hiện các hoạt động hàng ngày. Thực tế, quá trình phục hồi chức năng cần bắt đầu từ việc chọn lựa tư thế nằm phù hợp cho bệnh nhân. 

Việc hỗ trợ bệnh nhân đặt về tư thế đúng là một phần quan trọng trong quá trình phục hồi chức năng

Những người bệnh vừa mới trải qua tai biến mạch máu não thường rất yếu đuối, các khớp và cơ bị liệt. Việc giữ cho họ nghỉ ngơi trong tư thế đúng sẽ giảm nguy cơ co cứng cơ và ngăn ngừa biến dạng khớp trong tương lai. Có một số tư thế cơ bản để giúp bệnh nhân đặt cơ thể đúng vị trí, bao gồm:

Tư thế nằm ngửa:

Đây là tư thế cơ bản giúp bệnh nhân cảm thấy thoải mái. Hãy sử dụng gối mềm để nâng cao phần vai và hông cho những phần bị yếu hoặc liệt, gập nhẹ gối để giảm căng thẳng cho khớp gối. Nhớ giữ cổ chân vuông góc với cẳng chân để tránh biến dạng sau này.

Tư thế nằm nghiêng sang bên bị liệt:

Người bệnh hoàn toàn có thể nằm nghiêng về phía bên cạnh cơ bị tê nếu chúng ta biết cách giúp họ lấy tư thế đúng. Trong trường hợp này, chúng ta cần đẩy vai bị tê, giúp cánh tay hình vuông với thân, thân người nằm hơi ngửa và chân bị tê được duỗi thẳng. Bên không bị tê có thể đặt người bệnh tùy ý.

Tư thế nằm nghiêng về phía bên không bị tê:

Trong trường hợp này, chúng ta vẫn nên để vai và cánh tay phía bên không bị tê được duỗi tự do. Tuy nhiên, chân không bị tê nên được duỗi để giúp thân người vuông góc với bề mặt giường. Sử dụng hai chiếc gối để hỗ trợ cho tay và chân bị tê.

2. Biện pháp thứ hai: Hỗ trợ người bệnh lăn đều đặn

Các phương pháp phục hồi chức năng sau khi mắc tai biến không nên bắt đầu ngay với các hoạt động di chuyển hoặc ăn uống. Điều này có thể tạo áp lực lên người bệnh mà không có hiệu quả. Thay vào đó, hãy hướng dẫn bệnh nhân tự lăn đều để tránh viêm loét do áp lực lâu dài lên phần cơ thể bị tê.

Để di chuyển từ bên bị liệt sang bên không bị liệt, người bệnh có thể tự nâng tay và chân không bị tê lên, sau đó đưa sang bên bị liệt và xoay cơ thể mạnh mẽ để toàn bộ trọng lượng di chuyển về phía đó.

Muốn quay trở lại bên không bị liệt, việc hỗ trợ từ người khác là cần thiết. Đầu tiên, hãy hướng dẫn họ dùng tay không bị tê kéo tay bị liệt về phía mong muốn. Tiếp theo, hỗ trợ gập gối và háng, đẩy hông để cơ thể xoay về phía không bị liệt.

Bước 3: Thực hiện tập ngồi dậy

Nếu bệnh nhân đã hoàn thành hai bước phục hồi chức năng sau tai biến như mô tả, tiếp theo, có thể thử thực hiện tập ngồi.

Đối với những người bị tê ở một phần cơ thể, việc thực hiện bước tập ngồi đòi hỏi sự hỗ trợ từ người khác. Trước hết, người bệnh cần đưa cơ thể về tư thế nằm ngửa. Sau đó, bệnh nhân có thể bám vào tay của người thân, người thân có thể hỗ trợ bằng cách quàng tay đỡ vai bệnh nhân và dùng lực từ từ nâng bệnh nhân chuyển sang tư thế ngồi.

Nhờ sự giúp đỡ từ mọi người xung quanh, người bị tai biến hoàn toàn có thể thực hiện việc tập ngồi dậy

Bước 4: Thực hiện các hoạt động sinh hoạt cá nhân đơn giản

Sau khi đã làm quen với việc ngồi, chúng ta có thể hướng dẫn người bệnh thực hiện một số hoạt động tự chăm sóc cơ bản trong tư thế này! Dựa vào tình trạng sức khỏe và khả năng tự phục hồi của người bệnh, chúng ta có thể lựa chọn các hoạt động như ăn uống, đánh răng, chải tóc, rửa mặt, thay đồ,...

Lưu ý rằng bước này yêu cầu sự kiên nhẫn từ cả hai phía, bệnh nhân và người thân. Không nên áp đặt trong giai đoạn này vì cố gắng quá mức có thể gây ra những hậu quả không mong muốn.

Bước 5: Tập đứng giúp phục hồi chức năng sau tai biến

Vấn đề chính khi thực hiện hoạt động đứng sau khi phục hồi chức năng sau tai biến của hầu hết bệnh nhân là khó khăn trong việc đứng vững do sức nặng không được phân phối đều xuống hai chân. Chân lành phải chịu lực chính trong khi chân liệt ít tham gia vào quá trình này.

Cần chú ý hướng dẫn người bệnh cách đứng sao cho không bị lệch chân

Giải pháp cho vấn đề này là hướng dẫn người bệnh phân phối lực đều xuống cả hai chân. Nếu cần, có thể sử dụng nạng để hỗ trợ. Khi đã đứng vững, có thể thực hiện một số động tác như sử dụng tay để giữ thăng bằng hoặc cúi người để nhặt đồ. Luyện tập đứng càng nhiều, quá trình phục hồi càng nhanh chóng.

Bước 6: Tăng cường vận động

Quá trình phục hồi được đánh giá là thành công nếu bệnh nhân có thể di chuyển mà không gặp vấn đề về cứng khớp. Để đạt được mục tiêu này, việc khuyến khích người bệnh tăng cường vận động là rất quan trọng.

Tăng cường vận động là biện pháp tốt nhất để tránh tình trạng cứng khớp

Có hai bài tập đơn giản mà các bác sĩ chuyên khoa thường gợi ý là:

• Bài tập nâng hông: Người bệnh thực hiện bài tập khi nằm ngửa, tay đặt dọc theo cơ thể và hai chân gần nhau, chụm lại. Sử dụng tư thế gập chân để đẩy hông lên cao và giữ trong thời gian lâu, lặp lại nhiều lần.

• Bài tập cài tay ra sau đầu: Đan xen các ngón tay lành với các ngón tay bị tê rồi duỗi cả hai cánh tay về phía đầu, giữ khuỷu tay ở ngang tai. Sau khi giữ trong một khoảng thời gian, có thể hạ xuống và lặp lại bài tập.