1. Đoạn văn diễn dịch (Có câu chủ đề)
Đoạn văn diễn dịch là kiểu đoạn văn bắt đầu bằng một câu chủ đề khái quát nội dung chính, sau đó các câu tiếp theo phát triển, làm rõ và bổ sung chi tiết cho câu chủ đề thông qua việc chứng minh, phân tích, giải thích, và có thể thêm nhận xét hoặc cảm xúc cá nhân.
Ví dụ 1
Lão Hạc là một nhân vật nổi bật trong tác phẩm của Nam Cao, để lại ấn tượng sâu đậm trong lòng người đọc. Ông sống cùng vợ và con trai duy nhất. Vợ ông qua đời sớm, và con trai vì thiếu tiền cưới vợ đã phải rời bỏ gia đình để làm việc ở đồn điền cao su. Trước khi rời đi, con trai tặng lão một con chó vàng làm kỷ niệm, lão rất yêu quý nó và đặt cho nó một cái tên đẹp. Do mất mùa và bão lũ, lão rơi vào cảnh đói kém và bệnh tật. Cuộc sống khốn khó đã đẩy lão đến bờ vực, không còn lựa chọn nào khác, lão buộc phải bán con chó vàng yêu quý để sinh tồn; sau khi bán, lão khóc như một đứa trẻ. Lo sợ sống sẽ làm ảnh hưởng đến con trai, lão quyết định chết cùng con chó trong sự đau đớn và tủi nhục. Cái chết của lão cũng nhằm bảo vệ phẩm giá của mình đối với con. Lão Hạc là một hình mẫu của lòng cao thượng và đáng kính trọng.
Ví dụ 2
Lời chào là yếu tố thiết yếu trong giao tiếp giữa con người, đặc biệt quan trọng trong văn hóa Việt Nam vốn coi trọng phép tắc và nghi lễ xã giao. Lời chào được dùng cả cho người quen và người lạ. Thường thì người trẻ tuổi sẽ chào hỏi người lớn tuổi trước. Vai trò của lời chào không chỉ là nghi thức xã giao mà còn thể hiện sự tôn trọng và tình cảm của người chào đối với người nhận. Một lời chào, giống như lời cảm ơn hay xin lỗi, không làm thay đổi tài sản của người khác nhưng có thể góp phần xây dựng nhân cách và văn hóa của con người. Vì vậy, ông cha ta có câu 'Lời chào cao hơn mâm cỗ' hay 'lời nói chẳng mất tiền mua/ Lựa lời mà nói cho vừa lòng nhau' để khuyên nhủ mọi người luôn giữ gìn lễ nghĩa và truyền thống tốt đẹp.
Ví dụ 3
Tình hình giao thông tại thành phố hiện nay đang gặp nhiều vấn đề, đặc biệt là tình trạng ùn tắc giao thông. Các tuyến đường thường xuyên bị tắc nghẽn do nhiều nguyên nhân như gần trường học, đường tàu chạy qua, mưa gây ngập nước, đèn giao thông hỏng mà không được khắc phục kịp thời, và ý thức của người dân. Việc giảm ùn tắc giao thông cần sự chung tay của toàn xã hội, không chỉ riêng ngành CSGT. Về lâu dài, cần mở rộng khu vực trung tâm TP.HCM ra ngoại thành và di dời các cơ quan hành chính, trường học, bệnh viện ra khỏi trung tâm để giảm tải cho khu vực này.
Ví dụ 4
Vẻ đẹp của con người không chỉ được đo lường qua diện mạo bên ngoài mà còn qua tài năng và tâm hồn. Diện mạo là sự ưu ái của tạo hóa, là hình thức mà cha mẹ đã truyền lại, nhưng tài năng và phẩm hạnh là thành quả của sự rèn luyện và nuôi dưỡng cá nhân. Một bông hoa có thể thu hút ánh nhìn trong chốc lát, nhưng liệu hương thơm của nó có lưu lại lâu dài? Con người cũng vậy, vẻ đẹp bên ngoài có thể gây ấn tượng ban đầu, nhưng chính tài năng và sự sâu sắc trong tâm hồn mới để lại dấu ấn lâu dài. Do đó, mỗi người cần chăm sóc bản thân để 'dù không cao nhưng vẫn khiến người khác phải ngước nhìn'. Tài năng và vẻ đẹp tâm hồn có sẵn trong mỗi người, nhưng nếu không học hỏi và phát triển, chúng sẽ dần bị lãng quên. Vì vậy, bạn nên liên tục học hỏi, lắng nghe từ thế hệ trước, và không ngừng trau dồi tri thức để nuôi dưỡng tâm hồn, đó là cách bạn tự trân trọng chính mình.
2. Đoạn văn quy nạp (Có câu chủ đề)
Đoạn văn quy nạp là loại đoạn văn bắt đầu từ các chi tiết cụ thể và dần dần tổng hợp thành ý chính. Các câu cụ thể sẽ dẫn dắt đến một câu chủ đề tổng quát, nằm ở cuối đoạn. Ở đây, câu chủ đề không định hướng nội dung tiếp theo mà tổng kết lại toàn bộ ý trong đoạn. Các câu trong đoạn thường sử dụng các phương pháp như giải thích, phân tích, và đưa ra quan điểm cá nhân để hoàn thiện nội dung.
Ví dụ 1
Từ khi ra đời cho đến lúc trưởng thành, trẻ em thường nhận được sự chăm sóc và ảnh hưởng chủ yếu từ mẹ hơn là cha. Trẻ được bú mẹ, ẵm bồng, dỗ dành, tắm rửa, ru ngủ, cho ăn, và chăm sóc khi ốm đau. Qua việc quan sát và học hỏi hàng ngày, trẻ dần hấp thụ các đặc điểm từ mẹ, dẫn đến sự hình thành bản tính theo kiểu 'mưa dầm thấm lâu'. Trẻ cũng thường bắt chước mẹ vì mẹ là người gần gũi nhất. Phụ nữ đóng vai trò then chốt trong gia đình, là người chăm sóc và giáo dục con cái chủ yếu.
Ví dụ 2
Đạo hiếu là biểu hiện lòng biết ơn và kính trọng sâu sắc của con cháu đối với cha mẹ, ông bà, và tổ tiên. Đạo hiếu thể hiện qua các hành động cụ thể trong cuộc sống hàng ngày, từ sự lễ phép và kính trọng đến tình yêu thương và nỗ lực học tập, lao động để đền đáp công ơn sinh thành và dưỡng dục của cha mẹ và ông bà.
Khi chúng ta biết yêu thương, kính trọng và hiếu thảo với người thân trong gia đình và cộng đồng, không chỉ tạo ra niềm vui và hạnh phúc cho chính mình mà còn góp phần làm xã hội trở nên văn minh hơn. Những người đã sinh ra và nuôi dưỡng chúng ta xứng đáng được đền đáp. Do đó, báo hiếu là trách nhiệm và nghĩa vụ không chỉ của mỗi người con mà còn của các thế hệ sau trong gia đình.
Chúng ta cần nhận thức rõ về trách nhiệm của mình, sống và làm việc có trách nhiệm, luôn tôn trọng và kính yêu cấp trên, không ngừng cố gắng để đáp đền công ơn cha mẹ. Cần lên án các hành vi bất hiếu và vô cảm, cũng như tình trạng bạo lực đối với người thân trong xã hội hiện đại. Đạo hiếu là giá trị quý báu được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác, chúng ta cần bảo tồn và phát huy truyền thống đạo lý này.
Ví dụ 3
Trong cuộc sống, chúng ta thường có xu hướng thích nhận lời khen hơn là lời chỉ trích. Tuy nhiên, không phải lời khen nào cũng tốt và lời chê nào cũng xấu. Thực chất, cả khen và chê đều là những nhận xét cá nhân, có mục đích giúp người khác cải thiện bản thân, miễn là chúng được đưa ra một cách chân thành và chính xác. Khen là những đánh giá tích cực, trong khi chê là những nhận xét tiêu cực. Khen, chê xuất hiện ở mọi lĩnh vực và không bị giới hạn bởi không gian, thời gian, hay lứa tuổi.
Việc làm tốt được khen ngợi, còn làm không tốt sẽ bị phê bình. Ngay cả những hành động nhỏ như vứt rác đúng nơi quy định cũng đáng được khen ngợi. Cả khen và chê đều quan trọng và cần được thực hiện một cách đúng đắn và cân bằng.
Khen ngợi đúng cách có thể là một nguồn động viên lớn, nhưng nếu quá mức thì có thể trở thành tâng bốc. Chỉ trích không khéo có thể dẫn đến những lời lẽ khiếm nhã và xúc phạm. Để hoàn thiện bản thân, bạn nên lắng nghe các nhận xét từ người khác. Khen, chê giúp chúng ta tự nhìn nhận lại mình, sống có trách nhiệm hơn và hướng tới một cuộc sống đầy đủ về nhân cách và tâm hồn.
3. Đoạn văn song hành (Không có câu chủ đề)
Đoạn văn song hành là kiểu đoạn văn mà các câu trong đó đều triển khai nội dung song song với nhau, không câu nào bao trùm hay khái quát nội dung của câu khác. Mỗi câu đều đưa ra một khía cạnh độc lập, góp phần làm rõ và mở rộng nội dung của đoạn văn.
Ví dụ 1
Hồ Chí Minh là một vị lãnh tụ vĩ đại, được nhân dân Việt Nam mãi mãi tri ân. Dù Người đã rời xa nhưng hình ảnh và tên tuổi của Người vẫn sống mãi trong lòng mỗi người dân. Người đã cống hiến cả đời mình cho nền độc lập của đất nước. Sau nhiều năm gian khổ và tìm kiếm con đường đúng đắn, Bác Hồ đã dẫn dắt cách mạng giải phóng dân tộc, giúp nhân dân giành lại chính quyền và sống trong hạnh phúc và ấm no.
Hình ảnh của Bác Hồ luôn hiện lên thật đẹp trong tâm trí mỗi người dân Việt Nam. Bởi không chỉ mang đến cuộc sống tự do, mà lối sống giản dị, thanh cao của Bác còn là gương sáng cho mọi người noi theo. Hiếm thấy một vị Chủ tịch nào giản dị và khiêm nhường đến vậy.
Dù bận trăm công nghìn việc, Bác Hồ vẫn dành thời gian chăm sóc người già và trẻ nhỏ. Người sống vì độc lập và hạnh phúc của nhân dân, không màng đến chuyện riêng. Tôi chưa từng thấy một vị lãnh đạo nào được lòng người mến mộ như vậy. Điều này cho thấy, ngoài tài năng, nhân cách cao đẹp là điều quan trọng để để lại dấu ấn lâu dài. Hồ Chí Minh, với nhân cách thanh cao và tài năng xuất chúng, mãi mãi trường tồn với thời gian.
Dù thời gian có trôi qua và cuộc sống có thay đổi, tôi tin rằng lòng biết ơn của người dân Việt Nam đối với những đóng góp to lớn của người sẽ luôn vững bền, và tên tuổi của Người sẽ luôn được nhắc đến với sự kính trọng sâu sắc.
Ví dụ 2
Là con út trong gia đình, tôi luôn được bố mẹ và các anh chị yêu thương chiều chuộng. Nhưng mẹ là người gần gũi nhất với tôi. Mẹ ngoài bốn mươi tuổi, vóc dáng mảnh mai và vẻ ngoài dịu dàng. Mẹ để tóc ngang vai, đen mượt và uốn xoăn nhẹ ở phần đuôi, thường búi tóc khi làm việc để gọn gàng. Ánh mắt mẹ luôn chứa đựng tình yêu thương và sự trìu mến mỗi khi nhìn tôi.
Mẹ có làn da trắng và khuôn mặt trái xoan. Tuy nhiên, do lo lắng và khó khăn trong cuộc sống, mẹ trông có vẻ già hơn tuổi thật, với nhiều nếp nhăn. Khi đi làm, mẹ thường trang điểm nhẹ nhàng với đôi môi đỏ hồng. Đôi tay của mẹ rất đẹp, tròn trịa và trắng nõn. Mẹ thường ôm tôi vào lòng và trò chuyện như một người bạn, và tôi rất thích nghe mẹ hát với giọng ấm áp.
Dù công việc ở cơ quan đã rất bận rộn, mẹ vẫn không ngừng quán xuyến mọi việc ở nhà. Tôi chỉ phụ mẹ vài việc nhỏ, còn việc giặt giũ và nấu nướng đều do mẹ đảm nhận. Mẹ cẩn thận giặt tay từng chiếc áo trắng của tôi và anh trai. Mẹ chăm sóc cả gia đình tận tình. Đối với tôi, mẹ luôn là người tuyệt vời nhất, và mẹ cũng là một người phụ nữ tốt bụng và nhân hậu trong mắt hàng xóm và đồng nghiệp.
Ví dụ 3
Tình bạn là một món quà quý giá, thiết yếu trong cuộc sống của mỗi chúng ta. Tình bạn thân thiết đặc biệt hơn rất nhiều so với các mối quan hệ bạn bè thông thường. Nó chính là sự hy sinh không tính toán, sự giúp đỡ trong những lúc khó khăn, và sự chia sẻ chân thành cả niềm vui lẫn nỗi buồn.
Trong những mối quan hệ bạn bè thông thường, hạnh phúc có thể dễ dàng tìm thấy, nhưng khi khó khăn lại chẳng có ai bên cạnh. Ngược lại, với bạn thân, chúng ta có thể thoải mái nô đùa mà không cần lo lắng hay tính toán. Vì thế, có một người bạn thân thiết là điều vô cùng quan trọng và ai cũng mong muốn sở hữu ít nhất một người bạn như vậy.
4. Đoạn văn móc xích
Đoạn văn móc xích là kiểu đoạn văn có cấu trúc rất chặt chẽ, với mỗi câu được liên kết mật thiết với câu trước đó và câu sau đó. Điều này thể hiện qua việc lặp lại ý nghĩa hoặc sử dụng một số từ ngữ đã xuất hiện ở câu trước trong câu tiếp theo. Đoạn văn móc xích có thể có hoặc không có câu chủ đề.
Ví dụ 1
Cuộc sống của chúng ta sẽ thiếu phần thú vị nếu không có những người bạn thân thiết để chia sẻ niềm vui và nỗi buồn. Bạn bè chính là những người như vậy. Chính vì thế, mỗi người trong chúng ta đều nên có một tình bạn đẹp. Một tình bạn đẹp là mối quan hệ chặt chẽ và gần gũi giữa hai người luôn yêu thương nhau, có chung sở thích, niềm vui, và tính cách hòa nhã, tin tưởng lẫn nhau.
Tình bạn được xây dựng từ sự cảm thông và thấu hiểu, nơi chúng ta luôn chia sẻ niềm vui và nỗi buồn. Sẽ thật cô đơn nếu thiếu bạn bè bên cạnh. Tình bạn chân thành là nơi chúng ta có thể tâm sự những bí mật thầm kín và giải tỏa mọi muộn phiền, bực bội mà không lo bị chỉ trích.
Khi chúng ta cần tâm sự, bạn thân là người sẵn sàng lắng nghe và cho chúng ta một bờ vai vững chắc. Họ có thể đưa ra lời khuyên giúp chúng ta vượt qua khó khăn và luôn động viên chúng ta vượt qua thử thách. Một tình bạn đẹp thực sự là khi họ sẵn sàng hỗ trợ chúng ta về cả vật chất lẫn tinh thần trong lúc khó khăn, luôn tin tưởng và thấu hiểu nhau. Họ đồng hành cùng ta trên mọi nẻo đường, cùng vượt qua gian nan và thử thách.
Do đó, mỗi người cần biết chọn bạn bè phù hợp để xây dựng một tình bạn đẹp. Để trong chặng đường tương lai, dù có khó khăn, chúng ta luôn có một chỗ dựa tinh thần vững chắc để vượt qua. Chúng ta có thể đi những con đường khác nhau, nhưng dù ở đâu, chúng ta vẫn luôn mang theo những mảnh ghép của cuộc đời. Bạn đã tìm được 'mảnh ghép' của cuộc đời mình chưa?
Ví dụ 2
Hiện nay, bảo vệ môi trường đang thu hút sự quan tâm lớn từ toàn cầu. Bảo vệ môi trường không chỉ là hoạt động xã hội quan trọng mà còn mang tính cộng đồng cao. Có nhiều cách để bảo vệ môi trường, nhưng cách hiệu quả nhất là mỗi người cần nhận thức về tình trạng ô nhiễm và cùng nhau hành động để bảo vệ môi trường, từ cá nhân đến toàn xã hội.
Nếu mỗi người chúng ta ý thức trồng một cây xanh hàng tuần, thu gom rác thải mỗi tháng và giảm sử dụng túi nilon hàng năm, chúng ta sẽ đóng góp đáng kể vào việc bảo vệ môi trường. Hãy bắt đầu từ những hành động nhỏ để làm cho môi trường xung quanh trở nên xanh, sạch và đẹp hơn. Mục tiêu của chúng ta là giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu toàn cầu, mà nguyên nhân chính là ô nhiễm môi trường.
Vì vậy, bảo vệ môi trường hiện đang trở thành vấn đề cấp thiết. Mỗi sự sống trên trái đất đều có sứ mệnh làm cho cuộc sống trở nên tốt đẹp hơn, vì vậy chúng ta không nên chỉ vì những nhu cầu trước mắt mà hủy hoại những giá trị đã được xây dựng hàng triệu năm. Hãy bảo vệ môi trường và hành tinh của chúng ta để nó mãi mãi xanh tươi.
Ví dụ 3
Hiện nay, tình trạng học vẹt và học tủ đang trở nên phổ biến trong cộng đồng học sinh, và nó đã gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng. Vậy trước hết, chúng ta cần hiểu rõ học tủ và học vẹt là gì?
Học tủ là phương pháp học theo kiểu may rủi, chỉ tập trung vào một số bài học cụ thể với hy vọng đoán đúng nội dung đề thi. Cách học này rất rủi ro và có thể dẫn đến kết quả không mong muốn nếu sự đoán mò không chính xác.
Học vẹt là việc học thuộc lòng mà không hiểu sâu về kiến thức, chỉ học theo kiểu máy móc mà không nắm vững bản chất. Phương pháp này sẽ không giúp đạt kết quả cao trong học tập, vì dù có nhồi nhét kiến thức cũng dễ dàng quên đi các thông tin quan trọng. Những ai chỉ dựa vào học vẹt và học tủ sẽ khó thành công trong học hành. Để nắm chắc kiến thức, học sinh cần có phương pháp học tập đúng đắn và hiệu quả.
Học sinh nên chuẩn bị bài trước khi đến lớp, và khi ở lớp cần tập trung nghe giảng để hiểu rõ bài học. Nếu gặp vấn đề gì không hiểu, hãy hỏi thầy cô hoặc bạn bè ngay để không bỏ lỡ kiến thức. Khi về nhà, cần chăm chỉ ôn tập để áp dụng kiến thức một cách thành thạo.
Phương pháp học đúng đắn, sự thông minh và chăm chỉ sẽ giúp học sinh đạt kết quả học tập cao, không cần phải dựa vào học tủ hay học vẹt. Tóm lại, học tủ và học vẹt là những phương pháp cần được loại bỏ để tránh những hệ quả đáng tiếc trong tương lai.
5. Đoạn văn tổng phân hợp
Đoạn văn tổng phân hợp kết hợp giữa diễn dịch và quy nạp. Câu mở đầu nêu ý tổng quát của đoạn, các câu tiếp theo mở rộng và phát triển ý đó, trong khi câu kết tóm tắt và nâng cao nội dung toàn đoạn. Câu trong đoạn được triển khai bằng lập luận, minh chứng, bình luận, nhận xét để từ đó đưa ra quan điểm cá nhân và khẳng định vấn đề.
Ví dụ 1
Trong thời đại hiện đại, với sự phát triển công nghiệp hóa và sự bùng nổ của các mạng xã hội, nhiều nền tảng như Instagram, Facebook, Zalo, Tiktok đã trở nên phổ biến trên toàn cầu, đặc biệt là trong giới học sinh. Mặc dù các ứng dụng này có nhiều lợi ích, nhưng cũng không thể bỏ qua những tác hại. Nhiều học sinh bị cuốn vào thế giới ảo, xa rời thực tế, dẫn đến tình trạng ''nghiện mạng xã hội'.
Mạng xã hội đã làm chúng ta trở nên kém thực tế hơn. Để tăng tương tác và lợi nhuận, nhiều người không ngần ngại phát tán tin đồn giả, thông tin độc hại, hành vi bạo lực, và nội dung không lành mạnh, ảnh hưởng tiêu cực đến nhân cách, đạo đức và tinh thần của học sinh và giới trẻ.
Vì lý do này, gia đình và nhà trường cần chú ý đúng mức đến vấn đề này, cần có các biện pháp quản lý việc sử dụng mạng xã hội của học sinh. Các em học sinh cũng nên được trang bị kỹ năng, kiến thức và phải luôn cảnh giác trong việc sử dụng mạng xã hội. Việc sử dụng mạng xã hội có thể mang lại lợi ích nếu các em tiếp thu được kiến thức và thông tin bổ ích, thay vì những điều không đáng giá hay xấu.
Ví dụ 2
Thành ngữ 'Uống nước nhớ nguồn' mang một ý nghĩa sâu sắc đối với cuộc sống của mỗi người. 'Nguồn' là nơi bắt đầu của dòng nước, từ núi, từ rừng chảy ra, không bao giờ cạn. Dòng nước ấy luôn tinh khiết và mát lành. Khi ta uống nước để giải khát, ta nên nghĩ về nguồn gốc của nước ấy.
Qua hình ảnh tượng trưng này, người xưa muốn gửi gắm một thông điệp rộng hơn. 'Nguồn' chính là những người đã cung cấp cho chúng ta những giá trị vật chất và tinh thần. Hình ảnh 'uống nước' ở đây biểu thị việc chúng ta nhận được những giá trị đó. Câu tục ngữ nhắc nhở chúng ta rằng khi hưởng thụ thành quả nào đó, chúng ta phải biết ơn và nhớ đến công lao của người đã tạo ra nó.
Sử dụng câu tục ngữ ngắn gọn và dễ hiểu, người xưa đã gửi gắm một thông điệp quan trọng cho các thế hệ sau: luôn nhớ ơn những người đã tạo dựng nên thành quả cho mình, phải biết trân trọng và biết ơn điều đó.
Dù trải qua nhiều biến cố lịch sử, giá trị của câu tục ngữ vẫn giữ nguyên giá trị cho đến hôm nay. Khi đọc lại những lời dạy của ông cha ta, ta không thể không tự nhủ với chính mình. Luôn sống có trách nhiệm với xã hội, phải sống sao cho đúng đạo đức và phù hợp với truyền thống tốt đẹp của dân tộc, sống chân thành và trọn vẹn nghĩa tình.
Ví dụ 3
Quê hương luôn giữ một vị trí thiêng liêng trong trái tim mỗi người. Mỗi người Việt Nam đều có một tình cảm đặc biệt với quê hương của mình. Đối với những người lao động, đặc biệt là nông dân, họ gắn bó mật thiết với quê hương suốt cuộc đời. Từ khi mới sinh ra, trải qua tuổi thơ tươi đẹp với những buổi chiều ra đồng, cho đến lúc trưởng thành và ra đi, họ vẫn giữ vững tình cảm với quê hương. Tình yêu quê hương là một truyền thống quý báu của dân tộc, dù ở đâu, họ vẫn nhớ về nơi mình đã lớn lên. Quê hương dễ dàng đi vào lòng người qua những món ăn quen thuộc, địa danh lịch sử hay những kỷ niệm đẹp.
Gần đây, Mytour đã trình bày thông tin về Các phương pháp trình bày đoạn văn: Diễn dịch, quy nạp, móc xích, song hành, tổng phân hợp. Hy vọng các thông tin này sẽ hữu ích cho quý độc giả. Xin chân thành cảm ơn!