Cách đối phó với cơn co giật do sốt ở trẻ em nhỏ một cách chính xác

1. Đặc điểm của cơn co giật do sốt ở trẻ em nhỏ là gì?

Các bậc phụ huynh thường lo lắng khi trẻ em bị sốt, nhưng thực tế, sốt thường có ích cho sức khỏe. Tại sao vậy? Sốt xảy ra khi cơ thể nhận biết có vi khuẩn hoặc virus gây bệnh, kích thích hệ miễn dịch hoạt động mạnh mẽ hơn để tiêu diệt chúng. Như vậy, sốt là một cơ chế bảo vệ chống lại các tác nhân gây bệnh, và khi nhận biết được điều này, việc tăng cường chăm sóc và điều trị giúp hệ miễn dịch hoạt động hiệu quả hơn.

Sốt là cơ chế tự vệ của cơ thể trẻ em

Trẻ được coi là sốt khi nhiệt độ cơ thể (dưới cánh tay) từ 37.5 độ C trở lên, mức độ sốt càng cao thì càng nguy hiểm và gây ra nhiều vấn đề. Sốt được phân loại thành 3 loại như sau:

• Sốt nhẹ: Khi nhiệt độ cơ thể của trẻ nhỏ hơn 38 độ C.

• Sốt vừa: Khi nhiệt độ cơ thể của trẻ nhỏ từ 38 - 39 độ C.

• Sốt cao: Khi nhiệt độ cơ thể của trẻ từ 39 độ C trở lên.

Những trường hợp trẻ em sốt trên 40 độ C là sốt cao cực kỳ nguy hiểm, cần được giám sát y tế một cách cẩn thận để tránh biến chứng. Sốt có thể do nhiều nguyên nhân bệnh lý khác nhau như viêm tai giữa, viêm họng cấp, suy giảm miễn dịch, Lupus ban đỏ, nhiễm vi khuẩn, virus,… Tùy thuộc vào từng bệnh lý mà sốt sẽ kèm theo các triệu chứng khác nhau.

Co giật do sốt cao thường xuất hiện ở trẻ sơ sinh

2. Phát hiện co giật do sốt ở trẻ nhỏ

Chẩn đoán trẻ bị co giật do sốt cao khi:

• Trẻ có co giật khi đang sốt.

• Trẻ không bị nhiễm khuẩn ảnh hưởng đến hệ thần kinh.

• Loại trừ các trường hợp bị sốt sau khi tiêm vắc xin hoặc gặp phải độc tố.

• Trẻ chưa từng có co giật từ khi mới sinh ra hoặc co giật khi không có triệu chứng sốt.

• Độ tuổi của trẻ từ 1 - 5 tuổi.

(theo tiêu chuẩn của Hiệp hội Quốc tế về Động kinh).

Co giật do sốt ở trẻ nhỏ thường xảy ra khi trẻ bị sốt, thường nhiệt độ trên 38 độ C và không phải do nhiễm trùng hệ thần kinh, có các dấu hiệu bất thường về hệ thần kinh.

Thường thì co giật do sốt sẽ là cơn co giật toàn bộ cơ thể, kéo dài dưới 15 phút, xuất hiện ở những trẻ hoàn toàn bình thường và không có bất kỳ dấu hiệu thần kinh cục bộ nào. Cơn co giật sẽ không tái phát trong vòng 24 giờ.

Cần phân biệt co giật do sốt thể đơn giản hoặc phức tạp để xử lý đúng cách, đảm bảo sức khỏe cho trẻ:

Co giật do sốt thể đơn giản: bao gồm những cơn co giật toàn bộ cơ thể ngắn, kéo dài dưới 15 phút. Ngoài ra, trẻ không có bất kỳ rối loạn tri giác hoặc dấu hiệu thần kinh nào sau cơn co giật.

Co giật do sốt thể phức tạp cần được giám sát để phòng ngừa biến chứng

Co giật do sốt thể phức tạp: bao gồm những cơn co giật ở một vùng của cơ thể (co giật cục bộ), thường kéo dài hơn 15 phút. Đặc biệt, co giật do sốt thể này sẽ xảy ra >= 2 cơn trong vòng 24 giờ. Sau đó, trẻ sẽ hoàn toàn phục hồi các chức năng của hệ thần kinh trong vòng 60 phút và sẽ tái phát lại các cơn co giật khi bị sốt trở lại.

3. Bác sĩ hướng dẫn cách xử lý đúng khi trẻ bị co giật do sốt 

Cha mẹ thường lo lắng, mất bình tĩnh khi trẻ sốt cao và bị co giật. Tuy nhiên, cần nhận biết và đánh giá đúng tình trạng bệnh để xử lý đúng cách, đảm bảo an toàn cho trẻ và can thiệp kịp thời để tránh biến chứng nghiêm trọng.

3.1. Sơ cứu khi trẻ bị sốt co giật

Đầu tiên về tâm lý, các bậc phụ huynh cần giữ bình tĩnh, không hoảng sợ và thực hiện sơ cứu theo các bước sau:

Bước 1: Đặt trẻ vào tư thế nằm phù hợp

Trẻ bị sốt cao co giật cần được đặt nằm xuống giường hoặc bề mặt phẳng, loại bỏ vật cứng, vật sắc nhọn có thể gây tổn thương xung quanh. Đặt trẻ vào tư thế đầu nghiêng về một bên vì có thể gây nôn mửa, khiến chất nôn vào đường thở gây nguy hiểm.

Đồng thời, cha mẹ cần nới lỏng hoặc cởi bớt quần áo để trẻ dễ thở hơn. Dù co giật có thể khiến trẻ nghiến răng nhưng không nên dùng vật cứng ngáng miệng.

Sử dụng khăn ấm để lau toàn bộ cơ thể giúp trẻ giảm sốt

Bước 2: Làm mát cơ thể

Cách giảm sốt, làm mát ngay lập tức cho cơ thể trẻ như sau:

• Phụ huynh nên dùng khăn sạch, nhúng vào nước ấm và vắt sạch nước.

• Dùng khăn ấm để lau cơ thể của trẻ, đặc biệt là các vùng nách và bẹn.

• Cần lau liên tục cho đến khi trẻ hết cơn co giật, lưu ý cần nhúng khăn ấm thường xuyên khi nước đã nguội đi.

Bước 3: Giảm sốt cơ thể

Trẻ đang bị sốt cao và co giật không nên uống thuốc và nước để giảm sốt vì có thể gây nôn mửa. Phương pháp giảm sốt phù hợp là đặt thuốc vào hậu môn, thường sử dụng Paracetamol với liều lượng 10 - 15 mg/kg cân nặng.

Bước 4: Đưa trẻ đi kiểm tra y tế

Khi trẻ hết co giật, cha mẹ có thể tạm thời an tâm nhưng vẫn cần theo dõi xem trẻ có bị tri giác bất thường hay liệt chi không. Nên đưa trẻ đi cấp cứu để được kiểm tra, điều trị kịp thời và phòng ngừa tái phát.

Nếu trẻ bị nghiến răng vào lưỡi, cha mẹ có thể đặt một chiếc khăn sạch mềm được quấn thành hình trụ dài vào giữa hai hàm răng của trẻ. Việc này sẽ giảm nguy cơ tổn thương ở lưỡi do răng cắn và tránh nguy cơ ngạt.

3.2. Điều trị nguyên nhân gây sốt

Như đã trình bày ở trên, sốt cao không phải là bệnh lý mà chỉ là một triệu chứng có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau gây ra. Cần xác định chính xác nguyên nhân bệnh lý và thực hiện điều trị triệt để. Đa số trường hợp sốt cao kèm theo co giật ở trẻ là do nhiễm trùng nặng như viêm não, viêm màng não, viêm phổi, hoặc sốt virus,...

Cần đưa trẻ đi thăm khám để tìm ra nguyên nhân và điều trị

Sau khi sơ cứu cho trẻ bị sốt cao co giật, cần đưa trẻ đi kiểm tra để tìm ra nguyên nhân và thực hiện điều trị theo phác đồ phù hợp. Sau khi trải qua cơn sốt co giật, cần chăm sóc trẻ như sau để giảm sốt và phòng ngừa tái phát:

• Cho trẻ bú hoặc uống nhiều nước hơn, ưu tiên nước cam, chanh hoặc nước điện giải.

• Lau người cho trẻ bằng nước ấm.

• Nếu trẻ sốt cao hơn 38,5 độ C, cần sử dụng thuốc hạ sốt theo hướng dẫn của bác sĩ.

• Cho trẻ ăn thức ăn lỏng như sữa, cháo,… dễ tiêu hóa và giúp trẻ phục hồi sức khỏe.

• Theo dõi thân nhiệt của trẻ thường xuyên.

• Tăng cường dinh dưỡng, đặc biệt là các loại thực phẩm tăng cường sức đề kháng, cải thiện sức khỏe cho trẻ.

Sốt ở trẻ có thể gây co giật và cần được điều trị đúng cách để tránh những vấn đề sau này. Cha mẹ cần chú ý và hỗ trợ con phát triển mạnh mẽ và khỏe mạnh.