Cách giải quyết vấn đề với cha mẹ kiểm soát quá mức

Con thường cảm thấy bị cha mẹ “kìm kẹp” và không có không gian riêng. Lý do có thể là con muốn tự do hơn và trưởng thành nhanh hơn so với cha mẹ, hoặc do cha mẹ muốn kiểm soát cuộc sống của con. Cha mẹ muốn kiểm soát con có thể do nhiều lí do, từ muốn con hoàn hảo đến lo lắng con lặp lại sai lầm. Thường thì cha mẹ không nhận ra họ đang hại con thay vì bảo vệ con.

Nhận biết hành vi kiểm soát của cha mẹ. Có một số dấu hiệu cho thấy cha mẹ có tính kiểm soát, như: tách bạn khỏi gia đình và bạn bè, chỉ trích bạn về ngoại hình hoặc lựa chọn, đe dọa bạn hoặc chính họ, thể hiện tình yêu có điều kiện, “ghi sổ” lỗi lầm của bạn, lợi dụng cảm giác tội lỗi của bạn, và không tôn trọng sự riêng tư của bạn.

Chấp nhận trách nhiệm cho hành động của mình. Dù cha mẹ bạn có tính thích kiểm soát hay không, bạn vẫn phải chịu trách nhiệm với cách ứng xử của mình. Bạn có thể chấp nhận hoặc phản kháng. Hãy tự quyết định cách ứng xử tôn trọng với cha mẹ mình, điều này giúp bạn tự chủ hơn khi tình huống xảy ra.

Đừng bị áp đặt ý kiến của bố mẹ. Trách nhiệm của cha mẹ là giúp bạn trưởng thành và hạnh phúc. Nếu điều gì đó mang lại hạnh phúc cho bạn nhưng không phải là ý của bố mẹ, hãy theo đuổi. Cuộc sống là của bạn, hãy tự quyết định.

Lập kế hoạch hành động có mục tiêu. Thoát khỏi tình huống kiểm soát không dễ dàng. Bạn cần một kế hoạch khôn ngoan để tự quyết định. Bắt đầu từ những điều đơn giản và từng bước một tiến tới tự tin hơn.

Chấp nhận rằng bạn không thể thay đổi cha mẹ. Bạn không thể thay đổi suy nghĩ hoặc cảm xúc của cha mẹ, chỉ có thể điều chỉnh cách phản ứng của mình. Điều này có thể thúc đẩy cha mẹ thay đổi cách họ đối xử với bạn.

Tạo khoảng cách với bố mẹ. Đôi khi cảm xúc được sử dụng để kiểm soát người khác. Để thoát khỏi sự kiểm soát của người khác (bao gồm cả cha mẹ), bạn có thể cần tạo ra khoảng cách với họ, chẳng hạn bằng cách gặp gỡ hoặc liên lạc ít hơn với họ.

Tránh thái độ phản kháng. Việc tránh gặp gỡ bố mẹ có thể khiến họ tức giận. Khi bố mẹ than phiền về việc bạn không dành thời gian cho họ, đừng tỏ ra ương bướng. Hãy hiểu và duy trì khoảng cách, tránh bị đe dọa.

Tự quản lý tài chính. Đừng phụ thuộc vào tiền của bố mẹ. Thanh toán hóa đơn và chi tiêu của riêng bạn sẽ làm cho bạn trở nên trưởng thành hơn và giảm bớt sự kiểm soát của bố mẹ.

Không xin xỏ bố mẹ. Xin xỏ có thể khiến bạn mất quyền tự quyết và trao quyền cho bố mẹ. Hãy tự giải quyết vấn đề hoặc nhờ sự giúp đỡ của người khác nếu cần.

Phát hiện và xử lý hành vi bạo lực. Nếu bạn bị bạo lực, hãy nhờ sự giúp đỡ từ cơ quan bảo vệ trẻ em hoặc người có trách nhiệm ở trường như giáo viên. Bạo lực có thể xuất hiện ở nhiều hình thức khác nhau, hãy nói chuyện với chuyên viên tư vấn nếu bạn cần giúp đỡ.

Đóng lại quá khứ. Để hàn gắn mối quan hệ, bạn cần tha thứ cho những sai lầm của cha mẹ và cả cho bản thân mình. Tha thứ không chỉ giúp giải thoát bạn khỏi sự oán giận mà còn là cách để bạn cảm thấy nhẹ nhàng hơn.

Tôn trọng nói với bố mẹ. Hãy chia sẻ cảm xúc của bạn một cách tôn trọng và xây dựng. Đừng chỉ trách móc mà hãy truyền đạt cảm xúc của bạn một cách rõ ràng.

Đặt ra ranh giới cho mối quan hệ. Khi cải thiện mối quan hệ, hãy xác định rõ những giới hạn và quyết định mà bạn muốn giữ lại hoặc chia sẻ với cha mẹ. Điều này giúp duy trì mối quan hệ một cách lành mạnh và cân bằng.

Khuyến khích việc tôn trọng ranh giới trong quan hệ với bố mẹ. Hãy nhớ tôn trọng không gian cá nhân của bạn cũng như của bố mẹ. Việc duy trì sự tôn trọng này sẽ giúp cải thiện mối quan hệ một cách khách quan và hài hòa.

Xử lý khi bố mẹ can thiệp vào quyết định cá nhân của bạn. Đối diện với sự can thiệp của bố mẹ, hãy truyền đạt ý kiến của bạn một cách rõ ràng và lịch sự. Sự hài hước cũng có thể là một công cụ hiệu quả để giảm bớt sự căng thẳng trong mối quan hệ.

Nghỉ ngơi khi cần thiết. Nếu mọi thứ trở nên căng thẳng, hãy tạm dừng và thử lại sau. Việc giảm bớt thời gian tiếp xúc có thể giúp bạn và bố mẹ đánh giá lại và duy trì ranh giới trong mối quan hệ.

Đề xuất gặp chuyên gia tư vấn nếu cần. Nếu mọi cố gắng vẫn không đem lại kết quả, đề xuất việc gặp chuyên gia tư vấn có thể là một giải pháp hữu ích để cải thiện mối quan hệ.

• Chia sẻ cùng bạn thân hoặc gia đình về những khó khăn của bạn. Hy vọng họ sẽ đồng hành và giúp bạn vượt qua.
• Thảo luận với bố mẹ trước khi đưa ra quyết định xa lìa. Có thể giải quyết vấn đề một cách nhẹ nhàng và hiệu quả hơn.
• Tìm thời điểm phù hợp để trò chuyện với bố mẹ. Đừng đặt câu hỏi khi họ vừa mệt mỏi sau một ngày làm việc. Hãy diễn đạt ý kiến của bạn một cách tử tế và tự tin, đồng thời chuẩn bị tinh thần cho viễn cảnh một trong hai người sẽ không đồng ý.

• Nếu bạn gặp tình huống bạo hành và cần sự giúp đỡ ngay lập tức, đừng ngần ngại liên hệ với cơ quan bảo vệ trẻ em địa phương.
• Đừng nghĩ rằng mọi lời khuyên từ cha mẹ đều mang tính “kiểm soát”. Thường thì họ mong muốn điều tốt đẹp nhất cho con và có kinh nghiệm sống phong phú hơn bạn nghĩ.