Cách nào được sử dụng để chẩn đoán bệnh lao hạch?

1. Thông tin về bệnh lao hạch và nguyên nhân gây bệnh

Lao hạch thuộc thể lao ngoài phổi, là một căn bệnh phổ biến ở Việt Nam. Trong số các bệnh nhân, trẻ em là đối tượng chủ yếu mắc bệnh. Phần lớn hạch xuất hiện ở các vị trí như nách, cổ, bẹn. Một số trường hợp khác có thể xuất hiện hạch ở phần nội tạng, như hạch mạc treo, hạch trung thất,... Dù bệnh này có thể chữa khỏi hoàn toàn, nhưng nếu không điều trị kịp thời, người bệnh có thể mắc phải một số biến chứng hoặc sẹo.

Bệnh thường phát triển do trực khuẩn lao tấn công

Theo thông tin từ các bác sĩ, hiện nay lao hạch được chia thành hai loại phổ biến là lao hạch ở ngoại biên và lao hạch sâu. Thường thì, nhóm người mắc bệnh này tập trung ở lứa tuổi thanh thiếu niên, và tỷ lệ nữ mắc bệnh cao hơn nam khoảng 2 lần. Bệnh phát triển do sự xâm nhập của trực khuẩn lao, chủ yếu là Mycobacterium Tuberculosis.

Thường thì, những vị trí có hạch viêm ngoại biên cũng là nơi trực khuẩn lao xâm nhập và phát triển thành bệnh lao. Trực khuẩn lao thường xâm nhập vào cơ thể người qua đường máu, đặc biệt là qua tổn thương ở niêm mạc miệng. Ngoài ra, nhiễm khuẩn lao trong phổi cũng có thể gây viêm hạch ở nhiều vị trí khác nhau.

2. Những dấu hiệu phổ biến ở người mắc bệnh

Hầu hết bệnh nhân đều có một hoặc nhiều hạch sưng to. Dần dần, kích thước của hạch ngày càng tăng lên, nhưng bệnh nhân không cảm thấy đau và bề mặt da vùng da có hạch không đỏ.

Một hoặc nhiều hạch bắt đầu xuất hiện và phình to dần

Tùy thuộc vào cơ địa và tiến triển của bệnh, mỗi người có thể có các triệu chứng khác nhau. Một số người có nhiều hạch phình to và tập trung thành chuỗi. Trong khi đó, một số khác chỉ có một hạch duy nhất tại vị trí cổ bị phình to. Bệnh này thường được chia thành 5 giai đoạn chính với mức độ phát triển như sau:

2.1. Giai đoạn 1 

Hạch mới bắt đầu xuất hiện và phình to dần. Nếu có nhiều hạch, chúng thường không đồng đều về kích thước, cứng và có thể di chuyển. Tiến triển của bệnh ở giai đoạn này có thể dừng lại hoặc tiếp tục sang giai đoạn tiếp theo.

2.2. Giai đoạn thứ hai

Đặc điểm ở giai đoạn này là hạch hoặc vùng xung quanh hạch trở nên viêm. Khi hạch phát triển lớn hơn, chúng thường kết dính thành chuỗi dài hoặc mảng lớn. Ngoài ra, chúng có thể dính vào da và khả năng di chuyển bị hạn chế do vùng xung quanh hạch bị viêm.

2.3. Giai đoạn ba 

Thường được gọi là giai đoạn hoá nhũn với đặc điểm là hạch trở nên mềm hơn, khi chạm vào vùng da có hạch, cảm giác mềm nhũn, dễ bị nén sâu. Bên ngoài, vùng da này có thể sưng và đỏ, mặc dù không gây cảm giác đau hoặc nóng. 

2.4. Giai đoạn bốn

Khi bệnh trở nặng hơn, trên hạch thường có mủ và dễ vỡ, hình thành những lỗ nhỏ rất khó liền có màu tím. Phần lớn bệnh nhân ở giai đoạn này thường xuất hiện sẹo lồi, nếp nhăn khiến cho vẻ đẹp tự nhiên mất đi. 

2.5. Giai đoạn thứ năm 

Khi này, vị trí của hạch sẽ tạo thành một đường dẫn ra da có viền mỏng và màu tím tái

Các vết sẹo lồi trên da do bệnh gây ra

Ngoài những dấu hiệu điển hình ở từng giai đoạn thì người bệnh có thể phát sinh những cơn sốt nhẹ hoặc thường xuyên cảm thấy mệt mỏi. Một số trường hợp bệnh nhân bị nhiễm nặng hoặc các bộ phận khác như phổi, xương cũng bị ảnh hưởng bởi bệnh lao. Tuy nhiên, các biểu hiện của bệnh lan rộng trên toàn cơ thể thường nặng nề hơn.

Đối với những người bị bệnh lao hạch thuộc thể khối u thường xuất hiện một số dấu hiệu điển hình như có khối u ở cổ, xuất hiện nhiều hoặc chỉ một hạch nổi to. Theo thời gian, nhóm hạch này hình thành một khối, dính vào nhau, nhưng hoàn toàn không đau hay đỏ. Khi khối u phát triển quá lớn có thể chiếm phần lớn vùng cổ, nặng hơn là gây biến dạng cổ của người bệnh. Một số hạch thường khu trú ở vùng tai hoặc dưới hàm cũng rất dễ bị phì đại và gặp nhiều khó khăn trong điều trị.

3. Các phương pháp chẩn đoán bệnh

Sự xuất hiện và phát triển của bệnh lao hạch thường không có dấu hiệu rõ ràng nên việc khám và chẩn đoán bệnh cũng gặp nhiều khó khăn. Thông qua việc quan sát thông thường, bác sĩ hoàn toàn không đủ cơ sở để kết luận bệnh. Trong quá trình khám, bác sĩ nên sử dụng một số phương pháp hỗ trợ để chẩn đoán xác định bệnh một cách chính xác nhất. Cụ thể, bác sĩ thường kết hợp các dấu hiệu lâm sàng và kết quả của một số xét nghiệm như:

• Xét nghiệm tế bào bằng cách chọc hạch.

Thăm hạch để tiến hành xét nghiệm tế bào

• Xét nghiệm tìm AFB và cấy tìm vi khuẩn lao trong mủ hạch.

• Chụp hình X - quang phổi.

• Chẩn đoán mô bệnh dựa trên sinh thiết FNA hạch (Fine Needle Aspiration) là thăm dò hạch bằng kim nhỏ để làm tế bào học và vi trùng học.

• Thực hiện siêu âm vùng cổ và bụng.

Ngoài ra, một số triệu chứng lâm sàng của bệnh thường dễ bị nhầm lẫn với một vài bệnh lý khác nên bác sĩ cần dựa trên những chẩn đoán phân biệt khác. Điển hình như:

• Cần phân biệt bệnh nhân bị viêm hạch mạn tính hay cấp tính, nguyên nhân gây bệnh là do vi khuẩn hay virus. Đối với hạch viêm do nhiễm khuẩn thường được xác định khi xuất hiện những triệu chứng như sưng đỏ, sờ vào hạch thấy mềm nhưng đau. Trong điều trị, hoàn toàn đáp ứng với chỉ định sử dụng thuốc kháng sinh.

• Đối với bệnh Non-Hodgkin và Hodgkin: thường được phân biệt dựa trên làm tủy đồ hoặc sinh thiết hạch.

• Nhóm hạch di căn gây ung thư: dựa trên một số triệu chứng đặc trưng của nhóm ung thư nguyên phát và làm sinh thiết hạch.

• Các loại u lành tính: điển hình như u nang bạch huyết, u xơ, u mỡ,...

4. Biện pháp phòng ngừa bệnh

Mặc dù, bệnh lão hạch không đe dọa tính mạng người bệnh, nhưng không nên bỏ qua việc phòng ngừa. Thực tế, triệu chứng của bệnh này có thể gây ảnh hưởng lớn đến sức khỏe và tinh thần. Một số trường hợp nặng có thể để lại vết sẹo làm tổn thương tâm lý.

Làm thế nào để tránh bị bệnh? Dưới đây là một số biện pháp giúp bạn ngăn ngừa bệnh:

• Xây dựng lối sống lành mạnh, bao gồm chế độ ăn uống cân đối, đảm bảo đủ dinh dưỡng, ngủ đủ giấc, và tăng cường sức đề kháng cho cơ thể, đặc biệt là cho người già và trẻ em.

Giữ gìn sức khỏe bằng lối sống lành mạnh

• Chăm sóc răng miệng đúng cách, hàm răng sạch sẽ ít nhất 2 lần mỗi ngày. Nếu có sâu, cần điều trị kịp thời. Bảo vệ răng miệng cũng giúp ngăn ngừa vi khuẩn lao phát triển.

• Tiêm chủng vaccine phòng bệnh lao đầy đủ.

• Nếu được chẩn đoán mắc bệnh lao hạch, hãy tuân theo hướng dẫn của bác sĩ để điều trị hiệu quả. Điều trị kịp thời giúp ngăn chặn sự lây lan của vi khuẩn lao.

Dưới đây là những thông tin chi tiết về bệnh lão hạch. Hãy chia sẻ để cùng nhau phòng ngừa bệnh.