Buzz
1. Sốt 38 độ C liệu có phải là sốt?
Sốt là dấu hiệu lâm sàng xuất hiện khi nhiệt độ cơ thể vượt quá 37,5 độ C khi đo ở miệng hoặc vượt quá 38 độ C khi đo ở hậu môn. Nhiệt độ cơ thể thay đổi thường xuyên khi vận động nhiều. Sốt có thể do nhiều nguyên nhân như virus, nhiễm khuẩn, dị ứng thuốc, tiêm chủng,... Sốt không phải lúc nào cũng nguy hiểm. Người bị sốt thường có các triệu chứng như: run rẩy, khát nước, da ấm, đỏ hoặc ẩm ướt, rối loạn ý thức, co giật,...
1.1. Sốt ở người trưởng thành
Nhiệt độ bình thường của người lớn thường dao động từ 36.1 độ C đến 37.5 độ C. Nếu nhiệt độ cao hơn 37 độ C một chút, vẫn coi là bình thường. Khi nhiệt độ vượt quá 37.8 độ C, có thể coi là không bình thường. Cụ thể, đo nhiệt độ ở miệng trên 37 độ C, trong tai trên 38.1 độ C và ở hậu môn trên 37.6 độ C. Vì vậy, Sốt 38 độ C có thể coi là sốt, nhưng không phải là nhiệt độ gây nguy hiểm.
Nếu đã dùng thuốc hạ sốt nhưng vẫn không hạ sốt, cần đi khám ngay
Người lớn nên đi khám khi bị sốt:
- Sốt trên 40 độ C và đã dùng thuốc hạ sốt nhưng không giảm được.
- Sốt kéo dài trên 48 hoặc 72 giờ.
- Bị các bệnh lý nghiêm trọng như xơ nang, tiểu đường, bệnh tim,...
- Ho, đau đầu, đau họng kéo dài.
- Có vết bầm tím hoặc phát ban trên da.
1.2. Sốt ở trẻ nhỏ
Trẻ được coi là bình thường khi nhiệt độ đo ở hậu môn từ 36.5 đến 37.5 độ C và được xem là sốt khi cao hơn 38 độ C. Sự khác biệt giữa nhiệt độ hậu môn và nhiệt độ nách thường là khoảng +0.5 độ C.
Cha mẹ nên đưa trẻ đến cơ sở y tế khi:
- Trẻ bị sốt trên 40 độ C.
- Trẻ có co giật.
- Trẻ có dấu hiệu mất nước như: không thể khóc, mắt lõm, da khô.
- Đau đầu, cổ cứng, nôn nhiều.
- Xuất hiện phát ban.
- Đã sử dụng thuốc hạ sốt nhưng nhiệt độ không giảm.
- Có các dấu hiệu bất thường về tri giác: li bì, bứt rứt, quấy khóc nhiều, khó đánh thức,...
- Đã làm sạch mũi nhưng không cải thiện được tình trạng khó thở.
- Trẻ bỏ bú, không thể nuốt thức ăn, không uống nước được.
2. Dấu hiệu cảnh báo cơn sốt nguy hiểm
Có những trường hợp sốt trên 38.5 độ C có thể tự điều trị tại nhà bằng thuốc hạ sốt thông thường. Tuy nhiên, trong những trường hợp có các dấu hiệu sau đây được xem là nguy hiểm, cần đến cơ sở y tế để khám, điều trị kịp thời để phòng tránh biến chứng:
- Da xuất hiện vết bầm tím hoặc đốm màu đỏ.
- Có biểu hiện rối loạn chức năng tâm thần như: mê sảng, hôn mê, nhầm lẫn,...
- Cổ cứng, đau đầu mãnh liệt, cắn răng.
- Thường xuyên đổ mồ hôi.
- Cơ co thắt.
- Đau bụng nghiêm trọng.
- Có cơn co giật.
- Thở nhanh, thở khó, tim đập mạnh, huyết áp giảm.
- Nhiệt độ dưới 35 độ C hoặc cao hơn 40 độ C.
- Đã sử dụng thuốc ức chế miễn dịch trước khi bị sốt.
3. Hướng xử trí khi bị sốt
3.1. Điều tra nguyên nhân gây sốt
Xét nghiệm máu giúp phát hiện nguyên nhân gây sốt cho bệnh nhân
Để chấm dứt cơn sốt hiệu quả, việc đầu tiên cần làm là phát hiện và điều trị căn nguyên gây sốt. Việc này chỉ có thể thực hiện tại cơ sở y tế thông qua các xét nghiệm do bác sĩ chỉ định, dựa trên các triệu chứng mà bệnh nhân trình bày. Bác sĩ sẽ tiến hành các xét nghiệm như xét nghiệm máu, X-quang,... để tìm kiếm các dấu hiệu nhiễm trùng hoặc không nhiễm trùng.
3.2. Phương pháp điều trị cho bệnh nhân bị sốt
Đối với những bệnh nhân có sốt từ 38 độ C trở lên cần:
- Nên nằm ở nơi yên tĩnh, thoáng mát, tránh gió lùa và không nên ở nơi đông người.
- Đo nhiệt độ thân thường xuyên. Có thể đặt nhiệt kế ở hậu môn hoặc dưới nách người bệnh trong ít nhất 3 phút.
- Khi nhiệt độ thân chưa vượt quá 38.5 độ C, hãy:
+ Không đắp chăn; mặc quần áo rộng rãi, thoáng mát, có khả năng hút mồ hôi tốt.
+ Thường xuyên theo dõi nhiệt độ thân bằng cách đo nhiệt độ 1 - 2 giờ/lần.
+ Chườm ấm bằng cách thấm khăn vào nước ấm, vắt ráo rồi lau ở bẹn, nách, trán. Chờ cho nhiệt bốc hơi đi rồi lau tiếp, tiếp tục chườm ấm cho đến khi thân nhiệt giảm xuống dưới 38 độ C. Nếu thân nhiệt tăng lên, tiếp tục chườm ấm.
Khi sốt 38 độ, chườm ấm đúng cách là biện pháp hạ sốt hiệu quả
- Khi nhiệt độ thân vượt quá 38.5 độ C, hãy: uống thuốc hạ sốt paracetamol đúng liều, tuân thủ khoảng cách 4 - 6 giờ/lần.
- Bổ sung nước bằng cách uống nhiều nước hoa quả, dung dịch điện giải theo liều lượng quy định. Đối với trẻ nhỏ, nên cho bú nhiều hơn.
- Ăn các loại thực phẩm lỏng dễ tiêu như súp, cháo, bổ sung trái cây giàu vitamin C...
3.3. Hướng điều trị
Tùy theo nguyên nhân gây sốt mà bác sĩ sẽ đưa ra phác đồ điều trị phù hợp. Ví dụ, trong trường hợp viêm họng, viêm phổi do vi khuẩn, sẽ sử dụng thuốc kháng sinh để điều trị. Tuy nhiên, đối với sốt do virus, không có tác dụng của kháng sinh, điều trị chỉ nhằm làm giảm các triệu chứng.
Cũng có trường hợp sử dụng ibuprofen hoặc acetaminophen theo chỉ định của bác sĩ. Đối với trẻ em, không nên dùng aspirin vì có thể gây rối loạn hoặc hội chứng Reye có thể gây tử vong.
Lưu ý rằng, cơn co giật trong khi sốt đối với cả trẻ em và người lớn đều rất nguy hiểm. Nếu xảy ra tình trạng này, người bệnh cần được nằm ở vị trí có thể theo dõi được hô hấp, không nên cho bất kỳ thứ gì vào miệng để cản trở cơn co giật. Nếu cơn co giật kéo dài hơn 10 phút, hãy ngay lập tức đưa người bệnh đến cơ sở y tế uy tín để xử trí kịp thời.
