Cách nhìn thấy xơ gan trên siêu âm như thế nào?

1. Xơ gan và các biến chứng nguy hiểm không thể dự đoán trước

Xơ gan xuất hiện khi gan trải qua hư hại và tổn thương kéo dài do các nguyên nhân khác nhau. Điều này kích hoạt cơ chế tự bảo vệ của gan, gây ra sự hình thành của mô xơ để chống lại các tác nhân gây hại. Tuy nhiên, mô xơ càng phát triển, gan càng bị biến đổi cấu trúc và mất đi hoạt động. 

Nguyên nhân thường gặp gây xơ gan là do việc tiêu thụ quá nhiều rượu, hoặc nhiễm virus viêm gan B, C,...

Ở giai đoạn ban đầu, xơ gan thường không tạo ra các triệu chứng đặc biệt. Thông thường, xơ gan được phát hiện ngẫu nhiên hoặc khi đã có những biến chứng nghiêm trọng, dẫn đến những tác động rõ ràng đến sức khỏe của bệnh nhân. Xơ gan đi qua 4 giai đoạn, nếu gan không thể đối phó được với tình trạng xơ gan, việc điều trị sẽ rất khó khăn và dễ gây ra những biến chứng.

Các biến chứng nguy hiểm của xơ gan có thể bao gồm:

Xuất huyết trong đường tiêu hóa

Mô xơ trong gan gây ra sự cản trở cho sự lưu thông của máu, tăng áp lực trong tĩnh mạch cửa và hệ nối cửa - chủ, dẫn đến sự giãn nở của chúng. Khi áp lực trong tĩnh mạch đạt đến mức cao, chúng có thể vỡ, dẫn đến xuất huyết trong đường tiêu hóa. Bệnh nhân có thể biểu hiện bằng việc ra máu từ đường tiêu hóa, nôn mửa ra máu, cảm giác chóng mặt, thiếu máu cấp tính,... 

Sưng chân và sưng cổ

Áp lực tăng ở cửa gan và sự giảm đạm máu ở bệnh nhân mắc xơ gan dẫn đến phù chân và sự tích tụ dịch trong bụng. Sự tích tụ dịch nhiều có thể gây ra nhiễm trùng, bệnh nhân sẽ phát sốt, đau bụng cấp tính, và đi phân lỏng,...

Chứng rối loạn não gan dễ gây tử vong cho bệnh nhân

Chứng rối loạn não

Xơ gan làm cho gan suy giảm chức năng, không thể loại bỏ chất độc ra khỏi cơ thể, dẫn đến máu bị nhiễm độc. Máu nhiễm độc lưu lên não, tạo ra sự tích tụ và gây ra chứng rối loạn não gan, khiến bệnh nhân gặp rắc rối về tri giác, hôn mê và có thể tử vong nhanh chóng.

Giảm chức năng thận

Suy thận phát sinh do biến chứng của xơ gan sẽ dần khiến lượng tiểu ít đi và có thể dẫn đến không thể tiểu được nữa. Nếu không can thiệp kịp thời, hội chứng suy gan - suy thận sẽ nhanh chóng dẫn đến tử vong.

Nhiễm trùng cơ thể

Sự tích tụ các chất độc do gan hoạt động kém có thể gây ra nhiễm trùng máu, nhiễm trùng dịch, hoặc viêm phổi,... việc xử lý cần phải được thực hiện sớm.

Hơn nữa, nguy cơ mắc ung thư gan ở bệnh nhân xơ gan là rất cao, vì vậy, cần kiểm tra ung thư định kỳ mỗi 3 - 6 tháng/lần để phát hiện và điều trị kịp thời.

2. Sử dụng siêu âm đàn hồi mô gan - một kỹ thuật mới để chẩn đoán xơ gan trên siêu âm

Theo ý kiến của các chuyên gia, trong quá trình theo dõi, điều trị và dự đoán tiến triển của bệnh xơ gan, việc chẩn đoán xác định mức độ xơ hóa gan là rất quan trọng. Mặc dù việc sinh thiết mô gan có thể đánh giá được tình trạng xơ hóa tốt, nhưng do đây là một kỹ thuật xâm lấn, nên có nguy cơ gây ra các biến chứng.

Hình ảnh gan trên siêu âm

Do đó, kỹ thuật siêu âm đàn hồi mô gan được xem là phương pháp hàng đầu để xác định mức độ xơ hóa gan và phát hiện khối u nếu có. Kỹ thuật siêu âm này còn được biết đến với tên gọi Fribroscan, không xâm lấn, dễ thực hiện, có thể thực hiện lại và mang lại kết quả có độ chính xác cao. 

Hiện tại, siêu âm đàn hồi mô gan đang được áp dụng phổ biến hơn trong việc chẩn đoán lâm sàng, là lựa chọn hàng đầu để kiểm tra và phát hiện xơ gan.

Do đó, khi bác sĩ phát hiện các triệu chứng lâm sàng hoặc kết quả xét nghiệm cho thấy có vấn đề với gan, bệnh nhân sẽ được chỉ định siêu âm để kiểm tra xơ gan. Các triệu chứng của xơ gan thường biểu hiện khác nhau tùy theo giai đoạn của bệnh, bao gồm:

- Mất cảm giác đói, không muốn ăn.

- Cơ thể mệt mỏi, giảm cân nhanh chóng.

- Da và mắt bị sự biến đổi màu vàng, cũng như móng tay.

- Da dễ bị bầm tím, chảy máu.

- Sưng cổ (xuất hiện ở giai đoạn muộn của xơ gan).

Chẩn đoán xơ gan qua siêu âm có thể được yêu cầu kết hợp với các xét nghiệm khác để đánh giá tỉ mỉ hơn, bao gồm:

+ Kiểm tra thể trạng, tìm kiếm dấu hiệu của bệnh.

+ Xét nghiệm chức năng gan: đo lượng men gan, các protein như AST, albumin, bilirubin, ALT, và xét nghiệm về đông máu.

+ Xét nghiệm máu để phát hiện dấu hiệu tổn thương gan hoặc virus viêm gan B, C, kiểm tra lượng tế bào hồng cầu, bạch cầu và tiểu cầu.

+ Chẩn đoán hình ảnh xơ gan: sử dụng cộng hưởng từ MRI, cắt lớp vi tính CT, siêu âm, và đo độ đàn hồi mô gan.

+ Sinh thiết gan: mẫu gan được lấy và phân tích, đây là phương pháp chẩn đoán có độ chính xác cao, đáng tin cậy nhưng có thể gây ra các biến chứng.

Sử dụng sinh thiết gan để chẩn đoán xơ gan chính xác

Do đó, bệnh nhân nghi ngờ mắc xơ gan sẽ cần phải thực hiện siêu âm và các kỹ thuật xét nghiệm khác để đảm bảo chẩn đoán đúng bệnh. 

3. Điều gì cần chuẩn bị trước khi thực hiện siêu âm chẩn đoán xơ gan

Quá trình siêu âm chẩn đoán xơ gan qua hình ảnh khá đơn giản, đa số trường hợp không cần phải chuẩn bị gì đặc biệt. Tuy nhiên, để bác sĩ có thể quan sát tốt cơ quan nội tạng tổng thể và gan cụ thể, bệnh nhân có thể được yêu cầu đói 8 - 12 giờ trước khi thực hiện siêu âm. Ngoài ra, cũng cần tránh uống bia rượu, thức uống có cồn, các chất kích thích và hút thuốc lá,... trước khi tiến hành siêu âm.

Bệnh nhân cần mặc quần áo thoải mái, không cần mặc váy khi thực hiện siêu âm chẩn đoán xơ gan. Bác sĩ sẽ sử dụng gel bôi trơn trên vùng bụng để quét đầu dò và quan sát gan.

Sau khi thực hiện siêu âm, các thông tin về tình trạng gan có thể được biết như: kích thước gan, sự tồn tại của khối u bất thường, bề mặt gan có nốt nhỏ không, nhu mô gan có đồng đều không,...

Nếu bệnh nhân mắc xơ gan, hình ảnh siêu âm sẽ cho thấy: nhiều nốt nhỏ trên bề mặt gan, gan có dạng lồi lõm, xuất hiện nhiều nốt lớn, có dịch trong ổ bụng và nhiều vùng nhu mô thô, gan có phì đại ở phần thùy đuôi, và teo thùy phải,...

Gan bị xơ hóa có nhiều nốt nhỏ trên bề mặt

Xơ gan trên siêu âm thể hiện rõ ràng, và các dấu hiệu càng nhiều khi giai đoạn càng muộn, dễ phát hiện. Tuy nhiên, để đánh giá đúng mức độ xơ hóa gan cần kết hợp với các kỹ thuật và xét nghiệm khác.