Buzz
1. Hạch ở cổ - Ý nghĩa và nguyên nhân
1.1. Ý nghĩa của việc có hạch ở cổ
Nổi hạch ở vùng cổ
Hạch có mối liên kết chặt chẽ với hệ thống nội tạng. Thông thường, chúng ẩn dưới da và không thể cảm nhận được. Hạch chịu trách nhiệm sản xuất và bảo quản bạch cầu để chống lại các yếu tố gây bệnh, vì vậy chúng sẽ sưng to khi cần phải hoạt động mạnh để đối phó với bất kỳ bệnh nào.
Hạch nổi lên thường có kích thước nhỏ như hạt đậu, phát triển ở vùng nách, cổ, bẹn, hoặc các khớp như cổ tay,... Hạch có nhiều hình dạng khác nhau, có thể là hình bầu dục, hình tròn, hạch không đều, có thể tạo thành chuỗi hạch liền nhau hoặc dính vào các mô xung quanh, hạch có thể cứng hoặc mềm, di động hoặc cố định, dễ di chuyển hoặc gắn kết, khó di chuyển,... Khi có bệnh tác động vào vùng này, hạch ở cổ sẽ phát triển. Nhóm tuổi từ 20 - 50 thường dễ bị nổi hạch ở cổ hơn những đối tượng khác.
1.2. Nguyên nhân hạch ở cổ xuất hiện
Hạch ở vùng cổ có thể phát sinh từ nhiều nguyên nhân khác nhau:
- Sưng nề ở các vùng: họng, xoang mũi, amiđan, tuyến nước bọt, nướu răng,...
- Tình trạng sức khỏe: những người có cơ địa yếu đuối, cơ thể gầy guộc.
- Nổi hạch do bệnh giang mai: thường chỉ xuất hiện khi bệnh đã vào giai đoạn 2.
- Lao hạch: hạch thường nhỏ và không đều, không gây đau, hình thành dần thành chuỗi dọc theo 2 bên cơ ức, vùng cổ hoặc dưới xương hàm. Người mắc lao hạch thường có biểu hiện sốt chiều, xanh xao, giảm cân nhanh chóng, tổn thương ở màng bụng, màng phổi,...
- Bệnh liên quan đến huyết
+ Trường hợp bạch cầu cấp: phát hiện hạch ở vùng cổ hoặc nách, hố thượng đòn, bẹn,... có đặc điểm mềm, to, di động dễ, sốt cao, sưng nhanh, niêm mạc họng và miệng viêm loét,...
+ Bạch cầu mạn tính loại lympho: hạch xuất hiện ở vùng cổ, bẹn và nách, số lượng nhiều, có khả năng di động, phát triển nhanh.
+ Hạch Hodgkin: thường gặp ở nam giới, ban đầu hạch xuất hiện ở hố thượng đòn bên trái sau lan rộng đến vùng cổ. Loại hạch này không đau, cứng, không bám vào da và cũng không có mủ. Người bị hạch Hodgkin thường sốt kéo dài và sau mỗi cơn sốt, kích thước của hạch sẽ tăng lên hoặc xuất hiện thêm hạch mới.
Hạch Hodgkin tăng số lượng ở vùng cổ
- Ung thư: hạch do ung thư thường to về kích thước, ít di động, có thể tụ lại thành từng nhóm hoặc đứng riêng lẻ. Khi có hạch ở cổ do ung thư, thường đi kèm với triệu chứng đau và sưng phù xung quanh hạch. Các trường hợp ung thư ở vùng đầu cổ thường xuất hiện hạch ở cổ. Một số bệnh nhân mắc ung thư vú, ung thư dạ dày,... cũng có thể phát hiện hạch ở cổ.
2. Các đặc điểm của hạch ở cổ
Tùy thuộc vào vị trí xuất hiện và nguyên nhân gây ra hạch ở cổ mà đặc điểm của hạch sẽ khác nhau. Tuy nhiên, khi hạch ở cổ xuất hiện, thường có các đặc điểm chung sau:
- Hạch phát triển thành khối sưng, kích thước có thể như hạt đậu hoặc lớn hơn, có thể cảm nhận được khi sờ hoặc nhìn thấy.
- Khối sưng có thể cảm nhận được tính đàn hồi hoặc mềm mại.
- Khối sưng có thể gây đau hoặc không khi sờ vào.
- Bất ngờ xuất hiện và dần tăng kích thước.
Khi có hạch ở cổ, có thể xuất hiện các dấu hiệu sau:
- Đổ mồ hôi và sốt vào buổi tối.
- Có các triệu chứng nhiễm trùng đường hô hấp như đau họng, chảy nước mũi,...
- Đau răng.
- Cơ thể suy nhược và giảm cân đột ngột.
3. Phân biệt hạch ở cổ lành tính và ác tính
3.1. Hạch cổ lành tính
Thường trong các trường hợp sau đây, hạch ở cổ được coi là lành tính:
- Cơn đau và sưng của hạch
Nguyên nhân khiến hạch ở cổ sưng và đau chủ yếu là do viêm nhiễm trong vùng đầu cổ, có thể do các vấn đề về hô hấp, sâu răng, viêm tuyến nước bọt, nhiệt miệng, viêm da đầu,... Những hạch này thường thu nhỏ lại khi viêm nhiễm giảm và biến mất dần.
- Hạch xếp thành nhóm
Hầu hết các trường hợp hạch cổ nổi thành nhóm là do lao. Hạch lao thường dính lại thành chuỗi hoặc nhóm, không gây đau và mặt bề nhẵn. Lao hạch hiếm khi lây nhiễm và có thể chữa khỏi khi được điều trị bằng phương pháp nội khoa.
- U bã đậu
Đây là những u nhân tạo tinh vi, dễ bị nhầm lẫn với hạch.
Khi phát hiện hạch ở cổ kéo dài trên 2 tuần mà không biến mất, người bệnh cần đến gặp bác sĩ chuyên khoa kiểm tra.
3.2. Hạch cổ ác tính
Hạch cổ ác tính có thể là dấu hiệu của ung thư hạch bạch huyết hoặc ung thư từ các bộ phận khác lan toả. Có nhiều loại ung thư có thể gây hạch ở cổ như U lympho ác tính, bệnh Hodgkin. Ngoài ra, hạch ở cổ cũng có thể là biểu hiện của các loại ung thư khác lan toả như ung thư vú, ung thư đường hô hấp, ung thư thanh quản,... Tùy thuộc vào giai đoạn và loại ung thư, hạch ở cổ có thể xuất hiện từng đám hoặc đơn lẻ, có thể cứng hoặc mềm.
Các đặc điểm của hạch ở cổ khi là khối u ác tính bao gồm: cảm thấy nó dính chặt vào mô xung quanh, không có ranh giới rõ ràng, cứng, chắc, cảm thấy đau khi sờ nắn vào. Nếu hạch ở cổ sưng đau và không biến mất sau thời gian dài, có thể là dấu hiệu cảnh báo về ung thư.
4. Cách tiếp cận khi phát hiện hạch ở cổ
Thường thì hạch ở cổ không thể nhìn thấy được và chỉ có bác sĩ mới có thể cảm nhận được khi kiểm tra. Hạch cổ do viêm nhiễm thường chỉ tồn tại trong khoảng 1 - 2 tuần, khi điều trị viêm nhiễm kết thúc, hạch cũng sẽ biến mất. Trường hợp hạch cổ tồn tại lâu dài mà không biến mất có thể là dấu hiệu cảnh báo về tình trạng nguy hiểm.
Bạn nên thăm bác sĩ khi:
- Hạch gây ra đau nhức kéo dài ở vùng cổ.
- Khi sờ vào hạch, bạn cảm nhận chúng không di chuyển, cứng và đàn hồi.
- Hạch xuất hiện trong vòng 2 tuần mà không có nguyên nhân rõ ràng.
- Bất ngờ cảm thấy suy nhược cơ thể kéo dài.
- Trải qua cảm giác đổ mồ hôi vào ban đêm và sốt kéo dài.
