Cách quản lý thời gian đọc cho những người bận rộn

Lời giới thiệu

Một vài thách thức trong việc quản lý thời gian đọc đối với người học có lịch trình bận rộn

• Phân bổ thời gian đọc không đồng đều

Một số người học bận rộn không có kế hoạch đọc cố định, do đó thiếu sự lặp lại (repetition) trong các mảng kiến thức về từ vựng, cấu trúc, dẫn đến việc không tiếp thu được những nội dung này. Do đó, trong quá trình đọc, người học cần phải tra cứu liên tục lại từ đầu, gây mất thời gian và chán nản.

• Thời gian đọc không được tối ưu

Vì tính chất công việc bận rộn, đặc biệt đối với một số ngành nghề yêu cầu giữ liên lạc điện thoại, cập nhật tin tức công việc thường xuyên, người học thường có xu hướng bị xao nhãng trong quá trình đọc, dẫn đến việc đọc trong thời gian dài nhưng thiếu tập trung và không hiệu quả. Bên cạnh đó, một số người học trong quá trình đọc tập trung quá nhiều vào việc phân tích ngữ pháp và dịch nghĩa thay vì đọc hiểu, gây mất thời gian đọc và không có tiến bộ.

• Lượng thời gian phân bổ không phù hợp với loại tài liệu

Một số người học vì thiếu thời gian dành cho việc đọc nên có xu hướng tập trung vào số lượng tài liệu đọc được trong một khoảng thời gian thay vì xem xét các yếu tố khác ảnh hưởng trực tiếp tới khả năng đọc hiểu như mức độ phù hợp với năng lực, thời gian dành ra để nghiên cứu sâu nội dung tài liệu. Do đó, mặc dù người học tiếp xúc với lượng lớn tài liệu nhưng mức độ đọc hiểu không được tối ưu.

• Phương pháp học từ vựng truyền thống tốn nhiều thời gian

Phương pháp học từ vựng truyền thống theo kiểu thuộc lòng gây mất thời gian nhưng lại khiến người học không nhớ được ý nghĩa hay ngữ cảnh trong lâu dài.

Khái quát về Reading Comprehension (đọc hiểu)

Những yếu tố tác động đến việc đọc hiểu

Một số yếu tố ảnh hưởng đến khả năng đọc hiểu của người đọc bao gồm:

• Mức độ phức tạp của đoạn văn: yếu tố này phản ánh khả năng ngôn ngữ của người học và mức độ ứng dụng ngữ nghĩa khác nhau. Bên cạnh đó, người đọc có nền tảng từ vựng tốt sẽ có lợi thế suy luận các từ vựng chưa biết thông qua suy luận quan điểm, ý nghĩa của bối cảnh bài đọc.

• Môi trường đọc: người đọc có xu hướng tập trung và tối ưu việc đọc hiểu khi đọc ở một nơi yên tĩnh và có thể kiểm soát được.

• Mức độ lo lắng và áp lực khi đọc: trái ngược với việc đọc theo sở thích, áp lực thi cử, sức ép từ đối tượng khác có thể gây áp lực cho người đọc, dẫn đến sự bối rối và kém hiệu quả khi đọc hiểu.

• Sở thích và động lực: Việc đọc tài liệu phù hợp với sở thích cá nhân sẽ gây hứng thú và giúp người đọc tập trung hơn vào ý nghĩa truyền đạt của tác giả thay vì phân tích ngữ pháp hay dịch nghĩa các câu từ đơn lẻ. Bên cạnh đó, người học cũng sẽ có nhiều độc lực hơn để duy trì và cải thiện việc đọc.

Tầm quan trọng của quản lý thời gian trong việc nâng cao đọc hiểu

Phương pháp quản lý thời gian trong việc đọc để tối ưu hóa quá trình đọc hiểu

Lập kế hoạch đọc hiểu sâu thích hợp với lịch trình bận rộn

• Lập kế hoạch đọc hiểu

Trước khi lên kế hoạch, người học cần có mục tiêu cụ thể để vừa có thể theo dõi và đánh giá sự cải thiện trong khả năng đọc hiểu của bản thân đồng thời có động lực để có thể duy trì trong lâu dài.

Sau khi đã có mục tiêu cụ thể, người học tiến hành tạo thời gian biểu để tập đọc hiểu phù hợp. Thời gian đọc không cần phải quá dài nhưng cần đảm bảo yếu tố lặp lại (repetition) và hiệu quả (đọc trong trạng thái tập trung, môi trường yên tĩnh và thoải mái).

Bên cạnh lưu ý về thời gian dành ra để đọc hiểu, phương pháp Contextualized Learning có thể được ứng dụng để tối ưu hiệu suất của quá trình này. Cụ thể, người học có thể lựa chọn những nội dung, video, sách hoặc bài viết thú vị, liên quan thực tế tới chủ đề bài đọc để nghiên cứu thêm, từ đó có thể dễ dàng liên kết ngữ cảnh thực tế với bài đọc, tăng mức độ đọc hiểu. Ngoài ra, dựa trên lượng thời gian trống, người học có thể chủ động thiết kế các hoạt động phù hợp hỗ trợ việc đọc hiểu như tự đặt câu hỏi, phản biện, thảo luận với bạn bè.

• Quản lý thời gian và sự tập trung hiệu quả bằng phương pháp Pomodoro

Pomodoro là một phương pháp quản lý thời gian được phát triển bởi Francesco Cirillo nhằm đảm bảo sự tập trung của người sử dụng. Đây là phương pháp được ứng dụng rộng rãi và được chứng minh về mức độ hiệu quả. Nguyên tắc cơ bản của phương pháp này chính là người học sẽ chia nhỏ thời gian học của mình thành các khoảng kéo dài 25 phút. Cứ sau mỗi 25 phút, người học sẽ tạm dừng công việc và thư giãn trong vòng 5 phút. Sau 4 khoảng Pomodoro như vầy, người học sẽ kéo dài thời gian nghỉ từ 15 đến 30 phút.

Khi ứng dụng Pomodoro vào quá trình đọc hiểu, người học, đặc biệt là những người bận rộn sẽ có thể giảm áp lực về mặt thời gian cũng như số lượng bài đọc được hoàn thành vì thời lượng đọc được chia nhỏ. Đồng thời, người học có thể thiết kế những mục tiêu đọc hiểu nhỏ dựa trên mục tiêu lớn đã nêu trên, từ đó, có thể lần lượt giải quyết các mục tiêu mà không cảm thấy chán nản với việc đọc.

Áp dụng kỹ năng đọc thích hợp để tiết kiệm thời gian và tối ưu hóa khả năng đọc hiểu

• Kích hoạt và sử dụng kiến thức nền

Kỹ năng này xuất phát từ phương pháp học tập Contextualized Learning với mục tiêu kích hoạt những trải nghiệm thực tế hoặc có thể xảy ra trong cuộc sống thường ngày của người học, từ đó có thể ứng dụng những kiến thức nền đó vào việc đọc hiểu bài đọc. Trước khi đọc, người học có thể tiến hành gợi nhớ những kiến thức đã có liên quan đến chủ đề bài đọc hoặc những điểm kiến thức về từ vựng, ngữ pháp đã biết. Qua đó, tạo sự liên kết với bài đọc mới và tăng mức độ hiểu sâu về bài đọc hơn.

Ví dụ khi đọc một bài đọc Tiếng Anh liên quan đến chủ đề về DIY - “Do It Yourself”. Người học có thể liên hệ thực tế với bản thân. Người học đã từng tham gia workshop nào chưa, có sử dụng sản phẩm DIY nào không, suy nghĩ về những lợi ích mà mình có được khi sử dụng sản phẩm đó. Bên cạnh đó, người đọc có thể liệt kê ra những từ vựng mình đã biết về chủ đề này để có thể dễ dàng theo dõi đọc hiểu bài đọc tốt hơn. Bằng cách này, việc đọc hiểu bài viết sẽ được tối ưu và nhớ lâu hơn vì người học đã liên kết với trải nghiệm thực tế.

• Đặt câu hỏi

Một trong những cách giúp tăng khả năng đọc hiểu một bài viết viết là đặt câu hỏi. Trước khi đọc bài viết người học có thể tiến hành đặt những câu hỏi về kiến thức liên quan đến bài đọc mà bản thân đã có để liên kết cũng như dự đoán về nội dung trong bài. Tiếp đó, sau khi đã hoàn thành bài đọc, người học có thể tiến hành đặt những câu hỏi như: nội dung chính của bài đọc là gì, nội dung chính của các đoạn trong bài đọc là gì, nội dung mà người đọc cảm thấy tâm đắc nhất trong bài, nội dung nào người đọc cần nghiên cứu thêm để hiểu rõ hơn,... Thông qua việc đặt các loại câu hỏi, người đọc có thể ghi nhớ các thông tin chính của bài đọc, và tập trung nhiều hơn vào việc hiểu ý nghĩa toàn bài/từng đoạn thay vì mất quá nhiều thời gian chú tâm vào từng điểm ngữ pháp hay dịch nghĩa.

• Sử dụng Mind Maps để tăng khả năng đọc hiểu

Mind map (sơ đồ tư duy) hỗ trợ biểu diễn thông tin một cách trực quan với câu trúc chủ đề chính nằm ở phần trung tâm và các ý hỗ trợ được phân nhánh theo nhiều hướng dựa trên hướng triển khai của bài học. Bằng cách sử dụng phương pháp này, người học có thể tự thiết kế biểu đồ tóm tắt những thông tin luận điểm chính của bài viết kết hợp những kiến thức đã biết (Contextualized Learning). Từ đó, người học có thể dễ dàng ghi nhớ và hiểu được nội dung bài đọc trong thời gian ngắn hơn thay vì phải đọc lại bài nhiều lần.

Phương pháp này giúp người học có thể tóm tắt các ý chính trong bài, sử dụng ngôn ngữ và cách diễn đạt của riêng mình. Điều này không chỉ giúp ghi nhớ nội dung bài lâu hơn mà còn tối ưu hóa khả năng đọc hiểu mà không cần phụ thuộc quá nhiều vào từ vựng hay ngữ pháp.

Kết luận

Trích dẫn nguồn tham khảo

• Ahmad, Ismail Sheikh, và Ratnawati Mohd Asraf. 'Phân tích văn bản: Chiến lược của người đọc tốt và trung bình.' The Reading Matrix 4.1 (2004)

• Duke, Nell K., và Joanne Carlisle. 'Sự phát triển của khả năng hiểu.' Handbook of reading research, Volume IV. Routledge, 2011. 199-228.

• Gilakjani, Abbas Pourhosein, và Narjes Banou Sabouri. 'Nghiên cứu về các yếu tố ảnh hưởng đến kỹ năng đọc hiểu của người học EFL và các chiến lược cải thiện.' International journal of English linguistics 6.5 (2016): 180-187.

• Koda, Keiko. 'Đọc và học ngôn ngữ: Giới hạn liên ngôn ngữ trong phát triển kỹ năng đọc ngôn ngữ thứ hai.' Language learning 57 (2007).

• Krashen, Stephen. 'Chúng ta tiếp thu từ vựng và chính tả qua việc đọc: Bằng chứng bổ sung cho giả thuyết đầu vào.' The modern language journal 73.4 (1989): 440-464.

• Nugent A., Lodge, J. M., Carroll, A., Bagraith, R., MacMahon, S., Matthews, K. E. & Sah, P. (2019). Higher Education Learning Framework: Mô hình học tập đại học dựa trên bằng chứng. Brisbane: The University of Queensland. 

• Pourhosein Gilakjani, Abbas, và Narjes Banou Sabouri. 'Làm thế nào để học sinh cải thiện kỹ năng đọc hiểu.' Journal of Studies in Education 6.2 (2016): 229.

• Mytourmerman, B. J. (2013). Từ mô hình nhận thức đến tự điều chỉnh: Một con đường nghề nghiệp trong nhận thức xã hội. Educational Psychologist, 48(3), 135-147