Cách tính và mức độ bình thường của việc lọc cầu thận

1. Mức lọc cầu thận bình thường là bao nhiêu?

Chức năng chính của thận là lọc máu, trong đó cầu thận đóng vai trò quan trọng bằng việc loại bỏ các chất độc hại khỏi máu. Trong khi đó, các thành phần quan trọng như protein và tế bào máu vẫn được giữ lại.

 Cơ quan thận chịu trách nhiệm lọc máu

Mỗi người khỏe mạnh thông thường đều có 2 bộ thận, có khả năng lọc khoảng 200 lít máu mỗi ngày và loại bỏ khoảng 2 lít nước tiểu. Chỉ số lọc máu của thận đánh giá khả năng lọc máu của cơ quan này, cụ thể là lượng máu được lọc qua thận trong một đơn vị thời gian, được tính bằng đơn vị phút. 

Do đó, mức độ lọc máu của thận càng cao thì khả năng hoạt động của thận càng tốt, các chất độc, chất dư thừa trong máu được loại bỏ hiệu quả. Ngoài chỉ số lọc máu của thận, còn nhiều chỉ số khác để đánh giá chức năng của thận nhưng chỉ số này vẫn là phổ biến nhất.

Chỉ số lọc máu của thận giúp đánh giá chức năng lọc máu của cơ quan thận

Trong những người gặp vấn đề về thận hoặc người già, việc giảm mức lọc cầu thận là dấu hiệu nguy hiểm. Độc tố tích tụ trong máu có thể gây tổn thương cho cơ thể. Mức lọc cầu thận giảm dần theo tuổi và giới tính.

Mức lọc cầu thận bình thường ở người khỏe mạnh là trên 90 ml/phút/1.73 m2, nhưng giảm dần theo tuổi kể cả ở người không mắc bệnh thận.

Cụ thể như sau:

Người từ 20 - 29 tuổi: Lọc cầu thận bình thường trên 116 ml/phút/1.73 m2.

Người từ 30 - 39 tuổi: Lọc cầu thận bình thường trên 107 ml/phút/1.73 m2.

2. Phương pháp tính mức lọc cầu thận bình thường

Mặc dù việc tính toán mức lọc cầu thận là khó khăn, nhưng hiện tại vẫn có thể ước lượng dựa trên chỉ số creatinin trong máu và nước tiểu.

Mức lọc cầu thận được tính dựa trên nồng độ creatinin trong máu và nước tiểu

2.1. Lý do sử dụng creatinin để tính mức lọc cầu thận?

Creatinin là một loại chất thải tồn tại trong máu và nước tiểu, được sản xuất trong quá trình co cơ của cơ thể. Chính vì lí do này mà nó được sử dụng để tính toán mức lọc cầu thận.

• Có thể xác định dễ dàng và định lượng chính xác thông qua các xét nghiệm sinh hóa hiện đại.

• Độ thanh thải của creatinin gần giống với mức lọc cầu thận.

• Creatinin có trọng lượng phân tử nhỏ, dễ dàng bị lọc qua cầu thận mà không bị hao hụt.

Với những ưu điểm này, trong y học, chỉ số creatinin vẫn được sử dụng để ước lượng mức lọc cầu thận mà không có phương pháp nào có độ chính xác và phù hợp hơn.

2.2. Các phương pháp tính mức lọc cầu thận

Hiện nay, để tính mức lọc cầu thận, có ba phương pháp được sử dụng như sau:

Công thức 1: Dùng để tính toán mức lọc cầu thận dựa trên nồng độ creatinin trong máu kèm theo tuổi và giới tính.

eGFR = 175 x Scr - 1.154 x tuổi - 0.203 x a.

Trong đó:

• Scr là nồng độ Creatinin trong máu được đo.

• eGFR là mức lọc cầu thận ước tính.

• Chỉ số a = 0.742 nếu là nữ giới, hoặc 1.212 nếu là người châu Phi.

Phương pháp tính creatinin trong nước tiểu không đạt được độ chính xác cao

Công thức 2: Sử dụng để tính toán mức lọc cầu thận dựa trên độ thanh thải creatinin trong máu và nước tiểu. Cần lấy mẫu nước tiểu 24 giờ, đo lượng creatinin bài tiết cùng với thể tích nước tiểu để tính như sau:

GFR = CrCl = (Ucr x Thể tích nước tiểu)/(SCr x T)

Trong đó:

• CrCl là độ thanh thải creatinin.

• Ucr là nồng độ Creatinin trong nước tiểu (tính theo mg/dL).

• Thể tích nước tiểu 24 giờ được đo bằng mL.

• SCr là chỉ số nồng độ creatinin trong máu (tính theo mg/dL).

• T là thời gian thu thập nước tiểu, tính theo phút.

Công thức 3: Dành cho người trưởng thành không bị béo phì, dùng để tính mức lọc cầu thận dựa trên giá trị creatinin trong huyết thanh cùng với các đặc điểm khác của bệnh nhân. Phương pháp này hiện được sử dụng phổ biến hơn so với phương pháp tính mức lọc cầu thận dựa trên chỉ số creatinin trong nước tiểu do có sai số lớn.

Cụ thể, công thức tính mức lọc cầu thận như sau:

Đối với nam giới: CrCl = [ (140 - tuổi) x cân nặng ]/(72 x SCr).

Đối với nữ giới: CrCl = [ (140 - tuổi) x cân nặng ]/(72 x SCr) x 0.85.

Trong đó:

• CrCl là độ thanh thải creatinin được ước lượng, tính theo ml/phút.

• Tuổi được tính bằng năm, còn cân nặng tính theo kg.

• SCr là nồng độ creatinin trong huyết thanh, tính bằng mg/dL.

Xét nghiệm mức lọc cầu thận để đánh giá chức năng lọc máu của thận

Do đó, mức lọc cầu thận là chỉ số quan trọng trong việc đánh giá chức năng lọc máu của thận cũng như tình trạng bệnh thận mạn tính. Từ chỉ số này, bác sĩ có thể đề xuất biện pháp chăm sóc và điều trị phù hợp, giảm thiểu nguy cơ biến chứng nguy hiểm. Người có mức lọc cầu thận bình thường cũng cần chú ý đến chế độ ăn uống và sinh hoạt lành mạnh để duy trì sức khỏe.

Việc thực hiện xét nghiệm kiểm tra và đánh giá mức lọc cầu thận đối với những người có nguy cơ là rất quan trọng để hỗ trợ cho việc chẩn đoán và tiên lượng bệnh, cũng như đề xuất phương hướng điều trị kịp thời, giảm thiểu nguy cơ biến chứng sau này. Bệnh viện Đa khoa Mytour, được nhiều bệnh nhân tin tưởng, là địa chỉ đáng tin cậy khi có nhu cầu thực hiện các xét nghiệm đánh giá chức năng thận và các xét nghiệm khác, bởi:

• Trung tâm Xét nghiệm được chứng nhận theo tiêu chuẩn quốc tế ISO 15189:2012, CAP.

• Đội ngũ y bác sĩ và kỹ thuật viên có nhiều năm kinh nghiệm, đảm bảo quy trình lấy mẫu và xét nghiệm được thực hiện đúng quy định.

• Cơ sở vật chất hiện đại, sang trọng.