Cách xử lý bong gân hiệu quả - giảm đau nhanh chóng

1. Bong gân là gì? Phân biệt bong gân và căng cơ

Bong gân là vấn đề phổ biến, thường xảy ra khi vận động không đúng cách hoặc quá mạnh. Đây là loại chấn thương có thể xảy ra ở mọi độ tuổi, nhưng trẻ em và thanh thiếu niên thường mắc nhiều hơn nam giới. Nếu không phát hiện và điều trị kịp thời, bong gân có thể gây ra các vấn đề phức tạp và khó chịu khi vận động.

Bong gân thường gặp trong sinh hoạt hàng ngày, thể thao và lao động

Khi dây chằng bị tổn thương, căng quá mức hoặc rách, khả năng vận động của khớp có thể bị suy giảm, điều này được gọi là bong gân. Chấn thương bong gân thường xảy ra ở các vùng như cổ tay, khủy tay, mắt cá chân, và khớp gối.

Phân biệt giữa bong gân và căng cơ

Bong gân và căng cơ đều liên quan đến tổn thương của các mô mềm xung quanh khớp.

Căng cơ xảy ra khi cơ bắp bị căng quá mức, thậm chí là bị rách.

Tương tự bong gân, căng cơ cũng gây đau, sưng và hạn chế vận động của cơ và khớp. Điểm khác biệt giữa hai tình trạng là bong gân thường đi kèm với bầm tím ở vùng bị tổn thương, trong khi căng cơ chỉ gây co thắt mà không có hiện tượng này.

2. Những nguyên nhân gây ra bong gân

Bất kỳ ai cũng có thể gặp phải bong gân do các sự cố khi đi lại, tham gia thể thao hoặc sinh hoạt hàng ngày. Dưới đây là các nguyên nhân chính gây ra chấn thương bong gân:

• Chấn thương khi tham gia thể thao.

• Tai nạn hoặc sự cố trong sinh hoạt hàng ngày hoặc lao động.

• Lao động nặng nhọc như nâng vác vật nặng.

Chấn thương bong gân do vận động quá mạnh khi tham gia thể thao

Ngoài ra, bong gân cũng có thể xảy ra do một số yếu tố như điều kiện môi trường hoặc thói quen không đúng.

• Cầu thủ bóng đá, bóng chuyền,... thường gặp phải bong gân trong quá trình thi đấu.

• Ngồi lâu trong tư thế không đúng.

• Sử dụng giày dép không phù hợp khi tham gia chạy hoặc thể thao.

• Tập luyện môn thể thao yêu cầu sức bền mà không có sự chuẩn bị kỹ lưỡng.

• Không khởi động hoặc khởi động không đúng trước khi vận động.

• Béo phì cũng là một trong những nguyên nhân gây ra bong gân.

• Vận động mạnh ngay từ khi bắt đầu tập luyện một môn thể thao mới.

• Những người từng bị bong gân có nguy cơ cao hơn bị bong gân một lần nữa.

• Môi trường di chuyển không đồng đều hoặc trơn trượt.

3. Các triệu chứng, dấu hiệu nhận biết khi bị bong gân

Các dấu hiệu thường gặp khi bị bong gân bao gồm:

• Dấu hiệu đầu tiên để nghi ngờ bị bong gân là người bệnh cảm thấy đau ngay sau khi chấn thương, và đau vẫn kéo dài sau đó. Đau còn tăng khi chạm hoặc ấn vào vùng bị tổn thương.

Bong gân gây đau ở vùng khớp bị tổn thương

• Sau vài giờ từ khi bị bong gân, vùng khớp bị tổn thương sẽ sưng lên, đây là một dấu hiệu của bong gân. Vì vậy, nếu người bệnh không chú ý hoặc không coi trọng chấn thương và vẫn tiếp tục vận động, hoạt động bình thường, có thể dẫn đến chấn thương nặng hơn.

• Bầm tím là một dấu hiệu phổ biến xuất hiện khi dây chằng, cơ, hoặc gân bị tổn thương và chảy máu dưới da. Bầm tím thường không xuất hiện ngay sau chấn thương mà sẽ phát triển sau một thời gian.

• Đau và sưng khiến người bệnh gặp khó khăn trong việc vận động ở vùng khớp bị tổn thương. Sau một thời gian, các khớp sẽ cứng và người bệnh sẽ không thể hoạt động như bình thường.

Các triệu chứng của chấn thương bong gân phụ thuộc vào mức độ chấn thương của người bệnh. Có 3 mức độ bong gân như sau:

• Bong gân ở mức độ I, người bệnh cảm thấy đau và sưng nhẹ ở vùng khớp tổn thương, nhưng vẫn có thể hoạt động và vận động nhẹ nhàng.

• Bong gân ở mức độ II, vùng bị tổn thương đau và sưng nhiều hơn, thậm chí có bầm tím xuất hiện.

• Bong gân ở mức độ III, nặng hơn vì dây chằng đã bị rách hoặc đứt, khiến cho bệnh nhân cảm thấy rất đau, vùng bị tổn thương sưng và bầm tím nặng.

4. Chẩn đoán và cách trị bong gân

Khi bị bong gân, không nên tự chữa trị mà nên đến cơ sở y tế để được chẩn đoán kịp thời. Bác sĩ sẽ hỏi bạn về các tình huống có thể gây chấn thương, tiền sử bệnh, và thói quen sinh hoạt, thể thao, lao động. Để xác định bệnh, bạn sẽ cần thực hiện các kiểm tra về vẹo trong, vẹo ngoài khớp, Lachman test và các xét nghiệm hình ảnh như X-quang, CT scan, MRI.

 Cách điều trị bong gân 

Bong gân ở mức độ nhẹ có thể được chữa lành bằng cách áp dụng các phương pháp sau:

• Cần để cho khớp và gân cơ bị chấn thương được nghỉ ngơi và hồi phục bằng cách hạn chế hoạt động ở vùng bị bong gân.

• Chườm đá giúp giảm sưng, nhớ quấn một lớp vải mỏng quanh túi đá và chườm ở vùng bị bong gân khoảng 20 phút, sau đó nghỉ 10 phút trước khi chườm tiếp, nên thực hiện quy trình này trong 3 ngày đầu khi bị bong gân.

• Băng ép ở vùng bị bong gân cũng là một phương pháp hiệu quả, giúp giảm sưng, nhưng không nên băng quá chặt hoặc quá lỏng.

Băng ép, một phương pháp trị bong gân hiệu quả

• Nếu chấn thương ở tay, nên sử dụng túi treo tay hoặc gác tay lên bụng; còn ở chân, nên gác cao chân bằng gối.

• Sử dụng nẹp, đai, bột,… để cố định khớp, giúp bảo vệ khớp.

• Dùng thuốc theo hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa.

• Áp dụng liệu pháp vật lý trị liệu và y học cổ truyền theo từng giai đoạn.

• Thực hiện chương trình phục hồi chức năng nếu cần thiết như: phục hồi tầm vận động của khớp, phục hồi sức mạnh cơ, phục hồi cân bằng, phục hồi khả năng tham gia thể thao.

Đối với những trường hợp bong gân ở mức độ nặng, bác sĩ có thể yêu cầu phẫu thuật để phục hồi các tổn thương do chấn thương gây ra.