Buzz
Nội dung cải cách dưới thời Hồ Quý Ly bao gồm những gì? Ý nghĩa, tác dụng của việc cải cách dưới thời Hồ Quý Ly như thế nào? Mời quý vị và các bạn theo dõi bài viết dưới đây nhé.
Các biện pháp cải cách dưới thời Hồ Quý Ly đều có tính tiến bộ, giá trị thực tiễn như trong văn hóa, giáo dục. Điều này chứng tỏ ông là một nhà cải cách tài ba và yêu nước. Các biện pháp cải cách của ông đã góp phần quan trọng cho sự phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội của dân tộc và lĩnh vực quốc phòng của đất nước. Tuy nhiên, một số chính sách chưa thực sự triệt để (ví dụ như việc giải phóng gia nô, nô tì chưa được thực hiện, chưa phù hợp với hoàn cảnh cụ thể). Dưới đây là tổng hợp toàn bộ biện pháp cải cách của Hồ Quý Ly, mời quý vị và các bạn cùng theo dõi. Ngoài ra, bạn cũng có thể xem thêm về cuộc cải cách của Minh Mạng và cuộc khởi nghĩa Bà Triệu.
1. Bối cảnh lịch sử của cải cách dưới thời Hồ Quý Ly
- Về mặt chính trị: từ năm 1358, sau khi Thượng hoàng Trần Minh Tông qua đời, triều đại Trần nhanh chóng bắt đầu suy yếu và rơi vào tình trạng khủng hoảng.
+ Vua Trần Dụ Tông dần dần sa vào ăn chơi, tiêu tiền không kiểm soát. Triều đình rơi vào trạng thái bị lãng quên. Công việc quản lý đất nước không được đặt lên hàng đầu.
+ Tầng lớp quý tộc Trần suy thoái, không còn tuân thủ đạo đức, luật lệ của nước.
+ Ở miền Nam, từ nửa sau thế kỉ XIV, Chiêm Thành liên tục đưa quân tấn công Đại Việt. Ở miền Bắc, từ sau khi thành lập, nhà Minh thường xuyên yêu cầu Đại Việt cung cấp thuốc men, giống cây trồng, lương thực, voi, ngựa,... Mối quan hệ giữa Đại Việt và nhà Minh ngày càng trở nên căng thẳng.
- Về mặt kinh tế - xã hội :
+ Từ những năm 40 của thế kỉ XIV, các hiện tượng hạn hán, bão, lụt lội, sạt lở đất,... xảy ra ở nhiều vùng trên toàn quốc. Tình trạng mất mùa, đói kém diễn ra thường xuyên.
+ Các tầng lớp quý tộc, quan lại, và địa chủ cố gắng chiếm đoạt ruộng đất trên diện rộng. Diện tích ruộng đất công ngày càng thu hẹp.
+ Từ những năm 40 của thế kỉ XIV, các cuộc nổi dậy của nông dân và nô tì xảy ra liên tục tại nhiều khu vực. Ví dụ như: cuộc nổi dậy của Ngô Bệ ở Hải Dương và các khu vực lân cận (1344 - 1360), cuộc nổi dậy của nhà sư Phạm Sư Ôn ở Quốc Oai (1390),...
=> Trong bối cảnh đó, từ năm 1371, với sự ủy thác của vua Trần Nghệ Tông, Hồ Quý Ly trở thành một nhà quý tộc quyền lực trong triều đình Trần và từng bước thực hiện những biện pháp cải cách quan trọng trên nhiều lĩnh vực. Sau khi lên nắm quyền (1400), triều đình Hồ tiếp tục thực hiện những chính sách cải cách cho đến khi bị quân Minh xâm lược (1406).
2. Bản chất cải cách của Hồ Quý Ly
a) Về mặt chính trị:
- Tái cơ cấu binh sỹ đoàn, dần thay thế các binh sỹ cao cấp do quý tộc tôn thất nhà Trần kiểm soát bằng những người không phải họ Trần nhưng có tài năng và đồng thuận với mình.
- Hồ Quý Ly tiến hành đổi tên một số cơ quan hành chính cấp huyện và quy định cụ thể, rõ ràng về cách làm việc của cán bộ chính quyền các cấp.
- Thực hiện việc bầu cử các quan trong triều đình để thăm hỏi cuộc sống của nhân dân và tìm hiểu tình hình công tác của quan lại để thăng chức hoặc giảm chức.
b) Về mặt kinh tế tài chính:
- Tiến hành phát hành tiền giấy thay thế tiền kim loại.
- Ban hành chính sách hạn chế số nô tì được nuôi bởi các vương hầu, quý tộc, quan lại.
- Điều chỉnh lại biểu thuế đất, thuế ruộng.
c) Về mặt xã hội:
- Ra chính sách giới hạn số lượng nô tì mà các vị vương, quý tộc, và quan lại có thể nuôi dưỡng.
- Trong những năm gặp nạn đói, triều đình Hồ ra lệnh cho các quan địa phương kiểm tra, buộc những người giàu có dư thóc phải bán cho người nghèo và tổ chức các cơ sở y tế phục vụ dân.
d) Về văn hóa, giáo dục:
- Yêu cầu các nhà sư dưới 50 tuổi phải tiếp tục giảng dạy.
- Dịch sách từ chữ Hán sang chữ Nôm để dùng trong việc giáo dục vua Trần, phi tần và cung nữ.
- Thay đổi toàn bộ hệ thống thi cử và học tập.
e) Về mặt quân sự: Thực hiện một số biện pháp nhằm tăng cường sức mạnh quân sự và bảo vệ quốc gia.
3. Kết quả của cuộc cải cách do Hồ Quý Ly tiến hành
Cuộc cải cách của Hồ Quý Ly kết thúc thất bại. Nhà Hồ tiếp quản quốc gia khi nước ta đang chìm trong khủng hoảng sâu sắc, dân chúng đang gánh chịu đau khổ và chưa có niềm tin vào chính phủ mới; hơn nữa, sự ép buộc của Hồ Quý Ly đối với vua Trần để nhường ngôi đã khiến một phần của dân chúng phản đối. Vì vậy, chính phủ Hồ chưa đạt được sự ủng hộ của đại đa số nhân dân.
4. Ý nghĩa, tác động của cuộc cải cách của Hồ Quý Ly
Trước tình hình suy sụp của triều đình Trần và khủng hoảng xã hội cuối thế kỷ XIV, Hồ Quý Ly đã triển khai một cuộc cải cách toàn diện nhằm giúp nước ta vượt qua khủng hoảng. Điều này cho thấy ông là một nhà cải cách tài ba và người yêu nước chân thành.
- Tác động:
- Định ổn tình hình xã hội.
- Hạn chế việc tập trung đất ruộng của quý tộc.
- Văn hóa, giáo dục đậm chất dân tộc.
- Yếu đi thế lực của dòng họ Trần.
- Hạn chế:
Chưa triệt để, chưa phù hợp với thực tế, chưa giải quyết được những nhu cầu cấp bách của cuộc sống của đại đa số nhân dân, không được lòng dân.
=> Triều đình Hồ gặp khó khăn.
