Buzz
1. Tác hại của mất ngủ đối với sức khỏe
Giấc ngủ chính là thời gian quý báu giúp cơ thể tự phục hồi, cân bằng các yếu tố nội - ngoại sinh, và làm cho tất cả các cơ quan hoạt động trơn tru. Trung bình, mỗi người cần từ 6 đến 8 giờ ngủ mỗi đêm. Giấc ngủ ban đêm tốt hơn giấc ngủ ban ngày cho sức khỏe tổng thể.
Mất ngủ phổ biến ở người trưởng thành
Có nhiều nguyên nhân gây ra rối loạn giấc ngủ như do tác động của bệnh tim, vấn đề tâm thần, hoặc do sử dụng một số loại thuốc,...
Mất ngủ kéo dài, xảy ra hơn 3 lần mỗi tuần, được xem là một bệnh lý. Tuy nhiên, nếu mất ngủ do giai đoạn mãn kinh ở phụ nữ và mãn dục ở nam giới, hoặc do tác dụng phụ của thuốc thì không được coi là bệnh lý.
Dù nguyên nhân gì, mất ngủ bệnh lý đều gây ra nhiều vấn đề cho sức khỏe, tinh thần và cuộc sống của bệnh nhân. Triệu chứng phổ biến nhất thường gồm khó ngủ, dễ tỉnh giấc, mất ngủ ban đêm, và thức dậy sớm. Thiếu ngủ khiến bệnh nhân tỉnh táo ban đêm nhưng mệt mỏi, chán chường, và tinh thần suy yếu vào ban ngày.
Tình trạng này có thể kéo dài từ vài tháng đến hàng chục năm. Thiếu ngủ kéo dài làm giảm sự tập trung, khả năng học tập, và khả năng lao động. Một số người bệnh mất ngủ có thể gặp phải các triệu chứng như ảo giác, rối loạn hành vi, hoặc hoang tưởng.
Ngày nay, không ít người trẻ cũng phải đối mặt với vấn đề mất ngủ
Mất ngủ không chỉ phổ biến ở người cao tuổi, phụ nữ trong thời kỳ mãn kinh, thường gặp phải mất ngủ lúc ban đầu của giấc ngủ. Hiện tượng mất ngủ đang ngày càng trở nên phổ biến hơn ở giới trẻ, thường do căng thẳng tinh thần hoặc thói quen sinh hoạt không đều đặn. Mất ngủ ở người trẻ thường xảy ra giữa giấc ngủ hoặc ở cuối giấc ngủ.
2. Nguyên nhân gây mất ngủ bệnh lý
Để điều trị mất ngủ hiệu quả, cần phải khắc phục, chữa trị tận gốc từ nguyên nhân gây ra bệnh. Nhiều nghiên cứu gần đây đã chỉ ra rằng, cuộc sống hiện đại với áp lực công việc, căng thẳng tinh thần, và mệt mỏi quá mức,... đã tạo ra vô số gốc tự do, đây chính là nguyên nhân dẫn đến hiện tượng mất ngủ ngày càng phổ biến.
Những gốc tự do này tấn công mạnh vào mạch máu não, ảnh hưởng đến tế bào não. Dẫn đến tình trạng rối loạn giấc ngủ: Khó đi vào giấc ngủ, ngủ không sâu, ngủ gà, mất ngủ,...
Mất ngủ gây tổn thương đặc biệt cho tinh thần và não bộ
Mất ngủ kéo dài không được khắc phục cũng gây tổn thương ngược lại cho não bộ, khiến tế bào thần kinh bị thoái hóa. Đó là lý do những người mất ngủ, có giấc ngủ không tốt thường gặp vấn đề về trí nhớ, rối loạn ngôn ngữ, đãng trí, khó tập trung, dễ trầm cảm,...
Mất ngủ có thể là biểu hiện của tuổi già, đặc biệt là ở phụ nữ vào tuổi trung niên và tuổi mãn kinh.
3. Nguyên lý điều trị mất ngủ một cách triệt để
Để điều trị mất ngủ hiệu quả và triệt để, cần phải kết hợp điều trị tích cực với loại bỏ nguyên nhân và chuẩn bị giấc ngủ tốt như sau:
3.1. Loại bỏ nguyên nhân gây mất ngủ
Nếu mất ngủ do nguyên nhân chủ quan như căng thẳng, mệt mỏi quá mức, sinh hoạt không điều độ, uống nhiều cà phê, hoặc sử dụng các chất kích thích khác,... thì cần phải khắc phục và điều chỉnh ngay. Đặc biệt, đối với người trẻ mất ngủ do nguyên nhân khách quan, chỉ cần điều chỉnh lối sống, không cần dùng thuốc.
3.2. Chuẩn bị giấc ngủ tốt
Để chuẩn bị cho một giấc ngủ tốt, hãy đặt giường ngủ ở nơi thông thoáng, yên tĩnh, và thoải mái, sử dụng chăn mền sạch sẽ, và thư thái tâm trí trước khi đi ngủ.
Riêng việc vệ sinh giấc ngủ là một nhóm hành vi quan trọng để cải thiện chất lượng giấc ngủ, đã được các chuyên gia khuyến nghị cho những người mắc chứng mất ngủ. Các biện pháp vệ sinh giấc ngủ bao gồm:
- Thực hiện đều đặn thói quen đi ngủ và thức dậy vào cùng một thời gian hàng ngày.
- Hạn chế thời gian nằm trên giường trước khi đi ngủ.
- Tránh sử dụng hoặc hạn chế sử dụng các chất kích thích như rượu, cà phê, hoặc thuốc lá trước khi đi ngủ.
- Tập thể dục buổi sáng sớm.
- Massage hoặc ngâm chân trong nước ấm trước khi đi ngủ trong khoảng 20 phút.
- Hạn chế sử dụng điện thoại, máy tính trước khi đi ngủ.
- Nghe đài, nghe nhạc nhẹ nhàng, xem TV hoặc đọc sách trước khi đi ngủ.
- Tránh ăn quá nhiều trước khi đi ngủ.
- Thực hiện bài tập thư giãn cho tâm trí và cơ thể vào buổi tối.
- Tạo điều kiện ngủ thoải mái và dễ chịu nhất.
Ngâm chân trong nước ấm có thể giúp cải thiện chất lượng giấc ngủ.
3.3. Sử dụng thuốc
Việc sử dụng thuốc điều trị mất ngủ, đặc biệt là thuốc ngủ, phải được thực hiện dưới sự chỉ định, hướng dẫn của bác sĩ.
Trong Đông y cũng có các bài thuốc, thảo dược có hiệu quả giúp cải thiện giấc ngủ như lá vông, tâm sen,... Ngoài ra, một số loại thực phẩm bổ dưỡng cũng có thể giúp nâng cao chất lượng giấc ngủ như trà hoa cúc, nước mật ong ấm, bột yến mạch hoặc thịt gà vào bữa tối,...
Các bài thuốc thảo dược có tác dụng hoạt huyết, dưỡng não, bổ huyết, và thông mạch có thể giúp giảm dần tình trạng mất ngủ và mang lại hiệu quả kéo dài.
3.4. Điều trị bằng phương pháp tâm lý
Một số phương pháp tâm lý có thể giúp giảm bớt căng thẳng, lo lắng, và công việc giúp cải thiện chất lượng giấc ngủ. Một số hoạt động nhẹ nhàng, thư giãn như nghe nhạc, tắm nước ấm,... cũng có thể giúp dễ dàng hơn trong việc đi vào giấc ngủ.
Yoga cũng là một phương pháp hiệu quả trong việc điều trị mất ngủ
Các bài tập như thiền định, yoga, tập dưỡng sinh, luyện khí công,... đều có thể giúp giảm bớt tình trạng mất ngủ một cách hiệu quả.
