Cẩm Giàng

Cẩm Giàng (錦江) là một huyện thuộc tỉnh Hải Dương, Việt Nam.

Vị trí

Huyện Cẩm Giàng nằm ở phía tây của tỉnh Hải Dương, cách thành phố Hải Dương khoảng 7 km và cách trung tâm Hà Nội khoảng 48 km.

• Phía đông giáp thành phố Hải Dương và huyện Nam Sách
• Phía tây giáp thị xã Mỹ Hào và huyện Văn Lâm, tỉnh Hưng Yên cùng thị xã Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh
• Phía nam tiếp giáp huyện Bình Giang và huyện Gia Lộc
• Phía bắc tiếp giáp huyện Lương Tài, tỉnh Bắc Ninh.

Quản lý hành chính

Huyện Cẩm Giàng bao gồm 17 đơn vị hành chính cấp xã, trong đó có 2 thị trấn: Lai Cách (trung tâm huyện) và Cẩm Giang, cùng 15 xã: Cẩm Điền, Cẩm Đoài, Cẩm Đông, Cẩm Hoàng, Cẩm Hưng, Cẩm Phúc, Cẩm Văn, Cẩm Vũ, Cao An, Định Sơn, Đức Chính, Lương Điền, Ngọc Liên, Tân Trường, và Thạch Lỗi.

Về lịch sử

Cẩm Giàng là một trong những huyện cổ xưa của tỉnh Hải Dương. Ban đầu huyện được gọi là Cẩm Giang, nhưng sau khi kiêng húy của Uy Nam vương Trịnh Giang, tên gọi đã được thay đổi thành Cẩm Giàng.

Vào năm 1968, tỉnh Hải Dương và tỉnh Hưng Yên đã được hợp nhất thành tỉnh Hải Hưng, và huyện Cẩm Giàng trở thành một phần của tỉnh Hải Hưng.

Ngày 11 tháng 3 năm 1974, xã Cẩm Sơn cũ (nằm ngoài đê sông Thái Bình) bị giải thể và khu vực của nó được chia cho xã Thái Tân (huyện Nam Sách) cùng hai xã Đức Chính và Cẩm Vân (huyện Cẩm Giàng); đồng thời thành lập xã Cẩm Sơn mới (nằm trong đê) dựa trên một phần diện tích và dân số từ các xã Cẩm Hoàng, Cẩm Định, Kim Giang, Tân Trường, Thạch Lỗi.

Ngày 11 tháng 3 năm 1977, huyện Cẩm Giàng được sáp nhập vào huyện Bình Giang và hình thành huyện Cẩm Bình.

Ngày 6 tháng 11 năm 1996, huyện Cẩm Bình thuộc tỉnh Hải Dương được tái lập.

Ngày 17 tháng 2 năm 1997, huyện Cẩm Giàng được tái lập từ huyện Cẩm Bình cũ. Khi mới thành lập, huyện Cẩm Giàng bao gồm thị trấn Cẩm Giàng và 18 xã: Cẩm Điền, Cẩm Định, Cẩm Đoài, Cẩm Đông, Cẩm Hoàng, Cẩm Hưng, Cẩm Phúc, Cẩm Sơn, Cẩm Văn, Cẩm Vũ, Cao An, Đức Chính, Kim Giang, Lai Cách, Lương Điền, Ngọc Liên, Tân Trường, và Thạch Lỗi. Tuy nhiên, thị trấn Cẩm Giàng không phải là trung tâm hành chính của huyện; các cơ quan hành chính huyện được đặt tại xã Lai Cách.

Vào ngày 24 tháng 9 năm 1998, thị trấn Lai Cách được thành lập làm trung tâm hành chính của huyện Cẩm Giàng, bao gồm toàn bộ diện tích và dân số của xã Lai Cách.

Ngày 16 tháng 10 năm 2019, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã thông qua Nghị quyết số 788/NQ-UBTVQH14 về việc điều chỉnh các đơn vị hành chính cấp huyện và cấp xã của tỉnh Hải Dương, có hiệu lực từ ngày 1 tháng 12 năm 2019. Theo nghị quyết này:

• Gộp xã Kim Giang và thị trấn Cẩm Giàng thành một thị trấn mới mang tên Cẩm Giang
• Hợp nhất hai xã Cẩm Định và Cẩm Sơn thành xã Định Sơn.

Sau khi điều chỉnh, huyện Cẩm Giàng hiện có 2 thị trấn và 15 xã.

Ngành kinh tế

Huyện Cẩm Giàng được ưu đãi với vị trí địa lý và hạ tầng giao thông thuận lợi, nhờ có quốc lộ 5A và tuyến đường sắt Hà Nội - Hải Phòng đi qua. Khu vực này có tiềm năng lớn để phát triển nông nghiệp với nhiều sản phẩm đặc trưng như lúa, hành tây, dưa chuột, cà rốt, ớt, và cà chua. Huyện còn có các khu công nghiệp như Phúc Điền, Tân Trường, và Đại An, cùng với một số nhà máy lớn như Công ty giày Cẩm Bình, Nhà máy lắp ráp ôtô Ford, Công ty may Venture, và Công ty chế biến rau quả thực phẩm Vạn Đắc Phúc.

Các nghề truyền thống bao gồm chạm khắc gỗ mỹ nghệ Đông Giao, sản xuất rượu Phú Lộc, giết mổ trâu bò tại Văn Thai, và xay xát gạo.

Hiện nay, huyện Cẩm Giàng đang đầu tư xây dựng khu đô thị TNR Star Tân Trường tại xã Tân Trường.

Cẩm Giàng sở hữu nhiều lợi thế phát triển nhờ vị trí gần thủ đô, chỉ cách hơn 20 km.

Các di tích lịch sử

Cẩm Giàng sở hữu nhiều di tích lịch sử, văn hóa, và nghệ thuật có giá trị lớn theo từng giai đoạn lịch sử. Trong đó, huyện có hai di tích quốc gia đặc biệt: Văn miếu Mao Điền và cụm di tích đền Xưa - đền Bia - chùa Giám. Một số di tích nổi bật bao gồm:

• Văn miếu Mao Điền tại xã Cẩm Điền là một trong những văn miếu cổ xưa nhất của Việt Nam.
• Đền Bia ở xã Cẩm Văn thờ Đại danh y thiền sư Tuệ Tĩnh, một nhân vật nổi tiếng trong lịch sử y học.
• Đền Xưa tại xã Cẩm Vũ cũng thờ danh y Tuệ Tĩnh.
• Chùa Giám ở xã Cẩm Sơn, xây dựng thời Hậu Lê, là nơi danh y Tuệ Tĩnh từng sống và nghiên cứu về y dược.
• Đình Hộ Vệ, một di tích lịch sử văn hóa ở xã Cẩm Hưng, thờ tướng Đinh Hùng Lực, người đã giúp Vua Đinh Tiên Hoàng dẹp loạn mười hai sứ quân.
• Đình Thạch Lỗi thờ tướng quân Lý Quốc Bảo từ thời Tiền Lý.

Các làng nghề

Những làng nghề và công việc truyền thống tại các địa phương trong huyện bao gồm:

• Nghề nấu rượu tại thôn Phú Lộc (Cẩm Vũ)
• Giết mổ gia súc ở Văn Thai (Cẩm Văn)
• Làng mộc chạm khắc Đông Giao (Lương Điền)
• Làm bột lọc ở thôn Quý Dương (Tân Trường)
• Trồng và muối dưa kiệu (Ngọc Liên)
• Nghề mộc, chạm khắc tại Ngọc Quyết (Ngọc Liên)
• Nghề làm nón tại thôn Nghĩa Phú (Cẩm Vũ)
• Những công việc làm sắt vụn tại Tràng Kênh (thị trấn Cẩm Giàng)
• Nghề mộc, chạm khắc tại Đông Giao (Lương Điền)
• Nghề mộc tại thôn Lê Xá (Cẩm Phúc)
• Cà rốt tại Đức Chính
• Thợ mộc, nề, lao động, chăn nuôi, và lao động ngoài nước...

Hệ thống giao thông

Cẩm Giàng nằm gần trung điểm giữa Hà Nội và Hải Phòng với hệ thống giao thông khá thuận tiện. Trung tâm huyện cách Hà Nội 48 km về phía đông và cách thành phố Hải Dương 7 km về phía tây qua quốc lộ 5A. Một số tuyến đường chính bao gồm:

- Đường bộ: Quốc lộ 5 đi qua các xã và thị trấn như Cẩm Điền, Cẩm Phúc, Tân Trường, Lai Cách, và các khu dân cư như Mao, Ghẽ. Cầu Ghẽ trên quốc lộ 5 là cầu vượt sông tại lý trình km39 + 831. Quốc lộ 38 đi qua các xã Cẩm Hưng, Ngọc Liên, Lương Điền. Bên cạnh đó, còn có các trục đường tỉnh và huyện lộ như 394, 394B, 394C, 5B...

- Đường sắt: Tuyến đường sắt Hà Nội - Hải Phòng chạy qua huyện với hai ga là Cẩm Giàng và Cao Xá.

- Đường sông: Một phần bờ hữu sông Thái Bình nằm trên các xã Cẩm Văn và Đức Chính.

Món đặc sản nổi bật: Mướp đắng chấm mắm tôm