Cẩm nang 8 bước quan trọng trong lễ đính hôn tại Việt Nam

Lễ đám hỏi là bước quan trọng xác nhận tình cảm và sự chuẩn bị cho hôn nhân. Sau lễ ăn hỏi, cô dâu và chú rể chính thức bước vào giai đoạn mới của cuộc đời với việc gọi bố mẹ của mình là 'bố' và 'mẹ' với gia đình đối phương.

Lễ nhập gia là bước khởi đầu trong lễ đám hỏi. Khi đoàn rước nhà trai đến nhà gái, mọi người hội tụ và chuẩn bị để tiến vào nhà gái. Trưởng tộc và chú rể đi trước, theo sau là ba mẹ chú rể, đoàn bưng mâm quả và họ hàng nhà trai. Trưởng tộc nhà gái và ba mẹ cô dâu sẽ đứng đón trước cổng khi nhà trai tới.

Ba mẹ hai bên không tham gia vào lễ gia tiên, trách nhiệm này được giao cho trưởng tộc (đại diện). Trưởng tộc của hai gia đình sẽ giới thiệu thân tộc của họ trong lễ ăn hỏi.

Trong bài phát biểu, bất kể là phía nhà trai hay nhà gái, cần có những phần sau:

• Phần 1: Lời chào mừng, giới thiệu tên, quan hệ với cô dâu/chú rể, cảm ơn sự có mặt của mọi người.
• Phần 2: Giới thiệu các thành viên trong gia đình nhà trai
• Phần 3: Mục đích của việc tham gia lễ ăn hỏi
• Phần 4: Lời cảm ơn gia đình nhà gái và chúc phúc cho cô dâu, chú rể.

Mâm quả cưới là một phần không thể thiếu trong lễ cưới truyền thống của người Việt. Cách chuẩn bị và trao mâm quả sao cho đầy đủ, đẹp mắt và phù hợp với phong tục tập quán là điều mà mỗi cặp đôi cần chú ý. Thông thường, mâm quả sẽ được mang đến nhà gái trong đám hỏi và sau thủ tục trao quả, đội bưng mâm quả sẽ tiến vào nhà gái để đặt quả trước bàn thờ gia tiên.

Trong truyền thống đám cưới Việt, nghi thức thắp hương lên bàn thờ tổ tiên là biểu hiện của lòng biết ơn và báo cáo việc thành lập gia thất. Cô dâu và chú rể sau khi chào hai gia đình thực hiện nghi thức này, có thể là thắp nhang hoặc đọc kinh tùy theo tín ngưỡng gia đình.

Cô dâu thường xé trầu cau trong mâm quả để thắp nhang và lạy. Quy trình thắp nhang và lạy có thể thay đổi tùy theo phong tục gia đình nhưng mục đích vẫn là bày tỏ lòng thành kính và sự biết ơn đối với tổ tiên.

• Ba cô dâu thắp nhang, cô dâu chú rể lạy.
• Ba cô dâu thắp nhang, sau đó dâu rể lạy.
• Gia đình theo đạo Chúa không thắp nhang thì chỉ lạy gia tiên.

Theo quan niệm từ xưa đến nay, cưới xin được coi là một trong ba việc quan trọng nhất của cuộc đời (sự nghiệp, xây nhà và cưới vợ). Khi nhà trai đến xin cưới, nếu nhà gái đồng ý thì sẽ trả lời kèm theo việc “thách cưới”. Thách cưới ở đây là nhà gái yêu cầu nhà trai chuẩn bị các món lễ vật, bao gồm: trà rượu, trầu cau, bánh trái, heo gà, trang phục, trang sức cho cô dâu và tiền mặt. Những lễ vật này có ý nghĩa xác nhận việc kết nối hôn nhân giữa hai gia đình. Một số nơi định nghĩa đây là lễ vật “mua dâu” vì sau khi lấy chồng, người phụ nữ phải chăm sóc gia đình chồng và không còn thời gian quan tâm đến nhà mẹ. Sính lễ như trầu cau, trái cây,… sẽ được đặt lên bàn thờ tổ tiên như lời cảm ơn đến nhà gái đã sinh con dâu cho nhà trai.

Trưởng tộc nhà trai sẽ trình bày lý do buổi ăn hỏi và giới thiệu lễ vật mang theo. Thông thường mẹ chú rể (hoặc cả mẹ cô dâu) sẽ mở từng mâm quả trước sự chứng kiến của hai gia đình khi trưởng tộc giới thiệu. Sau khi nhà gái nhận lễ thì mẹ cô dâu hoặc chú rể sẽ dẫn cô dâu ra mắt quan viên hai họ.

Người chồng mới sẽ dành trà rượu để mời rước cô dâu và các người lãnh đạo trong gia tộc. Sau khi lễ đính hôn hoàn tất, cặp đôi đã chính thức thành một. Hai gia đình sẽ ngồi lại để thảo luận về việc tổ chức đám cưới. Nếu gia đình chồng đã quyết định ngày cưới, họ sẽ thông báo với gia đình cô dâu. Nếu hai bên đều đồng ý, đám cưới sẽ diễn ra như kế hoạch. Sau phần lễ trao quà, nếu gia đình cô dâu đã chuẩn bị bữa tiệc thì mọi người sẽ ăn chung. Nếu không, gia đình chồng có thể rời đi và hoàn thành phần lễ cuối cùng của lễ đính hôn.

Đây là phần của lễ hứa hôn, cam kết của gia đình chồng đối với cô dâu, khẳng định rằng cô dâu sẽ là nữ chính trong tương lai của gia đình. Mẹ của chú rể thường tặng một món quà nhỏ như bông tai, vòng tay hoặc chú rể có thể tặng nhẫn đính hôn (nếu có).

Để lễ diễn ra trơn tru và vui vẻ, việc thỏa thuận trước về món quà này rất quan trọng để tránh những phiền toái trong quá trình lễ. Thông thường, quà được tặng trong ngày ăn hỏi, chỉ từ gia đình chú rể đến cô dâu, trong khi gia đình cô dâu sẽ đợi đến ngày cưới để tặng quà hồi môn cho con gái.

Món quà này là biểu tượng của tình cảm và lời chúc phúc từ gia đình dành cho đôi uyên ương, tuy nhiên, giá trị của quà cần phải phù hợp với điều kiện kinh tế của từng gia đình, để sau ngày cưới, cô dâu và chú rể không phải lo lắng về chi phí cho những trang sức đắt tiền. Quan điểm về cưới hỏi hiện đại đã linh hoạt hơn, do đó, hai gia đình và uyên ương nên thảo luận và sắp xếp mọi thứ sao cho phù hợp với tất cả mọi người và chi phí.

Gia đình của cô dâu sẽ phân chia một phần lễ vật trong mâm quả cho gia đình của chú rể. Quan trọng là phân chia lễ vật theo số lẻ, tránh sử dụng dao kéo để chia vì có nhiều gia đình kiêng kỵ việc này. Phần còn lại của quả sẽ được đặt lại trong mâm quả, đóng nắp quả và phủ mâm quả bằng khăn.

Khi trả lễ vật, quy trình tương tự như khi nhận lễ vật ban đầu. Cô dâu và chú rể chuẩn bị sẵn các phong bì lì xì cho những người bưng mâm quả. Giá trị của lì xì không cần phải giống nhau, phụ thuộc vào điều kiện tài chính của mỗi gia đình.

Sau lễ ăn hỏi, gia đình của cô dâu mời tất cả mọi người cùng ở lại để cùng nhau thưởng thức bữa cơm thân mật. Nhiều gia đình cũng tổ chức tiệc nhỏ để mời gia đình, người thân và bạn bè, đặc biệt là gia đình của chú rể.

Quy trình lễ ăn hỏi có thể thay đổi tùy theo văn hóa của từng vùng miền. Để buổi lễ diễn ra suôn sẻ, cặp đôi và hai gia đình cần chuẩn bị kỹ lưỡng, tránh mắc phải những sai sót và trễ hẹn để hôn nhân được hạnh phúc và thuận lợi.