Cẩm nang thông tin cần biết về bệnh hen suyễn

1. Nguyên nhân gây ra tình trạng này là gì

Hiện nay, các nhà nghiên cứu vẫn chưa xác định được nguyên nhân chính xác gây ra bệnh hen suyễn. Tuy nhiên, họ đã tìm ra một số yếu tố nguy cơ, trong đó di truyền là yếu tố nổi bật nhất. Tùy theo từng bệnh nhân, các yếu tố nguy cơ gây cơn hen cũng khác nhau:

• Những bà mẹ hút thuốc lá hoặc hít nhiều khói thuốc trong quá trình mang thai làm tăng nguy cơ bị hen ở trẻ sau sinh.

• Môi trường không khí ô nhiễm do khí thải giao thông, nhà máy xí nghiệp,... bụi không khí, mùi hóa chất trong cuộc sống hàng ngày,...

• Các vận động viên có thể mắc bệnh khi tập luyện thời gian dài trong môi trường không khí khô và lạnh (do tần số thở vào và thở ra cao hơn nhiều so với người thường).

• Cơ quan hô hấp nhiễm vi sinh vật (vi khuẩn, virus, nấm,...).

• Một số người mắc bệnh hen có tiền sử bị viêm đường hô hấp.

Asthma - Hen suyễn

2. Triệu chứng của người mắc hen suyễn

Tùy vào từng cá nhân, các triệu chứng lâm sàng có thể khác nhau:

• Cơ quan hô hấp bị viêm, sưng, và có dịch nhầy khiến bạn khó thở, thở khò khè và ho, dẫn đến khó ngủ.

• Ho nhiều sẽ gây đau và tức ngực.

• Cơn ho sẽ nghiêm trọng hơn khi bị bội nhiễm.

Khi các triệu chứng trên trở nên nghiêm trọng hơn, đó là lúc cơn hen xuất hiện. Lúc này, đường thở của bạn sưng lên, co thắt lại, vô cùng đau đớn và có thể tiết ra nhiều dịch nhầy. Triệu chứng ở những người bị hen có thể khác nhau, thậm chí cùng một người nhưng tùy thời điểm cũng sẽ có biểu hiện khác nhau.

Tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng mà cơn hen suyễn được xếp loại từ nhẹ đến nặng. Nếu cơn hen xuất hiện một đến hai lần mỗi tuần và ít xảy ra vào ban đêm thì được xem là mức độ nhẹ. Ngược lại, nếu cơn hen xuất hiện dữ dội, liên tục cả ngày lẫn đêm, bạn đang ở mức độ cực kỳ nặng, ảnh hưởng lớn đến sức khỏe và các hoạt động hàng ngày.

Hen suyễn gây ra các cơn ho và khó thở

3. Biến chứng có thể gặp là gì

Bệnh hen suyễn có thể dẫn đến các tình trạng bệnh lý nghiêm trọng bao gồm:

• Gây viêm phổi và các biến chứng khác từ các bệnh nhiễm trùng thông thường như cúm.

• Thu hẹp vĩnh viễn các ống phế quản trong phổi.

• Ung thư phổi và suy hô hấp.

Khi không được kiểm soát, bệnh có thể gây nhiều khó khăn trong cuộc sống hàng ngày, chẳng hạn như:

• Cơ thể mệt mỏi.

• Ít vận động làm tăng cân.

• Ảnh hưởng tiêu cực đến các hoạt động thường ngày.

• Gây ra các vấn đề về sức khỏe tâm thần như lo lắng, căng thẳng thần kinh và trầm cảm.

4. Chẩn đoán bệnh hen suyễn

Chẩn đoán qua tiền sử

Hỏi bệnh nhân về các triệu chứng và tiếp xúc với các tác nhân liên quan đến hen suyễn. Bác sĩ có thể sử dụng các câu hỏi như:

• Các triệu chứng của bạn là gì? Chúng xuất hiện khi nào?

• Bạn có thường xuyên tiếp xúc với khói hóa chất, khói thuốc lá, bụi hoặc các chất kích ứng khác trong không khí không?

• Bạn có người thân cùng huyết thống như cha mẹ, cô chú, ông bà hoặc anh chị em mắc hen suyễn hoặc các tình trạng dị ứng khác không?

• Bạn có dùng thuốc hoặc thảo dược bổ sung nào không?

• Bạn có nuôi thú cưng có lông không?

Chẩn đoán lâm sàng

• Kiểm tra các cơ quan đường hô hấp: mũi, họng,...

• Nghe nhịp thở qua ống nghe: ran ẩm, ran nổ, ran rít, ran ngáy,...

• Kiểm tra da để xác định các dấu hiệu của tình trạng dị ứng như chàm hoặc nổi mề đay.

Chẩn đoán cận lâm sàng

• Đo chức năng hô hấp để đánh giá khả năng thông khí của phổi.

• Thực hiện các xét nghiệm bổ sung nhằm loại trừ các bệnh lý khác như: chụp X-Quang hoặc chụp cắt lớp vi tính (CT) ngực và các xoang, xét nghiệm máu, kiểm tra đờm trong phổi để phát hiện dấu hiệu nhiễm trùng do vi rút hoặc vi khuẩn.

Hình ảnh minh họa phế quản

5. Cách phòng ngừa và điều trị bệnh hen suyễn

Bệnh nhân có thể tuân thủ phác đồ điều trị của bác sĩ để dần dần sống chung và phòng ngừa các cơn hen suyễn:

• Quan tâm đến tần suất sử dụng ống hít: Nếu bạn ngày càng phải dùng nhiều hơn, bệnh hen của bạn có thể đang diễn biến xấu và khó kiểm soát hơn. Hãy đến cơ sở y tế gần nhất để được tư vấn phương pháp điều trị hiệu quả.

Người mắc hen suyễn thường phải dùng ống hít

• Hen suyễn cần được điều trị liên tục và kiểm tra định kỳ.

• Tiêm phòng cúm và viêm phổi: Để ngăn ngừa bùng phát bệnh, hãy tiêm phòng theo lịch trình.

• Xác định và hạn chế tiếp xúc với các tác nhân gây kích thích và dị ứng như bụi bẩn, không khí ô nhiễm, lông vật nuôi, phấn hoa, nấm mốc, không khí lạnh.

• Dùng thuốc theo chỉ định của bác sĩ.

• Tập thể dục đều đặn và ăn uống khoa học, thực hiện các bài tập thở để giảm bớt triệu chứng.

Theo số liệu thống kê, tỷ lệ mắc bệnh hen suyễn đang ngày càng gia tăng. Hiện tại, chưa có vaccine phòng ngừa và cũng chưa thể chữa khỏi hoàn toàn. Vì thế, mỗi người cần tự theo dõi sức khỏe, đặc biệt là hệ hô hấp của mình. Ngoài ra, việc duy trì tập luyện thể dục thể thao đều đặn và xây dựng chế độ ăn uống khoa học cũng được các chuyên gia khuyến cáo để tăng cường sức đề kháng, giúp giảm nguy cơ mắc bệnh.