Buzz
*Đề bài*
*Cảm nhận của bạn về văn bản *Một thời đại trong thi ca* của Hoài Thanh*
*Lời giải chi tiết*
*Một thời đại trong thi ca* là một văn bản phê bình văn học. Bài viết thể hiện phong cách khoa học và nghệ thuật. Phong cách khoa học thể hiện ở những luận điểm mới mẻ, sâu sắc, phân tích kỹ lưỡng. Phong cách nghệ thuật thể hiện ở cảm xúc thẩm mỹ tinh tế, ngôn ngữ vừa uyển chuyển vừa giàu cảm xúc. Văn bản đưa ra quan điểm đúng đắn của tác giả về tinh thần thơ mới qua những phân tích sắc sảo và cách diễn đạt tài hoa.
Đoạn trích là phần cuối của bài tiểu luận *Một thời đại trong thi ca*. Luận điểm chính là 'tinh thần thơ mới' - một luận điểm đặc sắc kết tinh tinh hoa phê bình văn học của Hoài Thanh. Ông nêu ra nguyên tắc định nghĩa dựa trên 'cái hay', 'đại thể' thay vì 'cái dở', 'tiểu tiết'. Theo quan niệm của Hoài Thanh, chỉ 'cái hay', 'đại thể' mới đại diện cho một thời đại thi ca, còn 'cái dở', 'tiểu tiết' không đủ tư cách đại diện cho nghệ thuật và một thời đại lớn của nghệ thuật. Ông định nghĩa tinh thần thơ mới bằng cách so sánh: tinh thần thơ cũ là chữ 'ta'; tinh thần thơ mới là chữ 'tôi'.
Qua ba bước lập luận, nhà phê bình dẫn dắt từ xa đến gần, từ khái quát đến cụ thể, từ không gian đến thời gian. Trình tự này đảm bảo tính logic của tư duy và khả năng thuyết phục cao - ưu điểm của văn nghị luận.
Tinh thần thơ mới gói gọn trong một chữ 'tôi'. 'Cái tôi' của nhà thơ là bản ngã của mỗi người. Trong những thời kỳ nhất định, như thời trung đại, hệ tư tưởng chính thống áp đặt làm 'cái tôi' bị kiềm chế. Nhà thơ phải nói tiếng nói của 'cái ta đạo lý' chung của thời đại. Chỉ khi 'cái tôi' được giải phóng, nhà thơ mới có thể bộc lộ tâm tư. 'Cái tôi' đó là khát vọng được thành thực, tự khẳng định bản thân trong xã hội. Khi 'cái tôi' được giải phóng, thi ca mới giàu có hơn với những cảm xúc mới mẻ và cách tân nghệ thuật.
Hoài Thanh so sánh tư tưởng thơ cũ (chữ 'ta') và tư tưởng thơ mới (chữ 'tôi'). Ông nêu lên tính tích cực của cái tôi trong thơ mới, bao gồm quan niệm cá nhân và sự tự ý thức về bản thân. Sự trỗi dậy của cái tôi được thể hiện trong văn chương, phong trào Thơ mới sinh ra từ sự trỗi dậy của cái tôi đó.
Hoài Thanh không dùng lý lẽ để diễn đạt bi kịch của cái tôi, mà dẫn dắt bằng ngôn ngữ đời sống và cảm xúc thẩm mỹ. Điều này tạo ra sự rung cảm và đồng cảm với người đọc. 'Cái tôi' của các nhà thơ mới đáng thương vì họ mất đi chỗ dựa tinh thần trong một thời đại mòn mỏi và tù túng. Nghệ thuật tương phản giữa con đường thoát thân và thực tại cuộc sống làm nổi bật bi kịch của cái tôi trong thơ mới. Đoạn văn sử dụng ngôn ngữ giàu hình ảnh và nhịp điệu, khiến văn phê bình như thơ. Hoài Thanh viết bằng ngôn ngữ phi khái niệm, súc tích, dễ hiểu và vẫn giàu chất thơ.
Chủ đề được triển khai thành hai phần chính: khái quát về hướng tìm tòi, hệ quả chung và điểm qua những gương mặt điển hình trong thơ mới. Từ đó, tác giả nhận định: 'Thơ Việt Nam chưa bao giờ xôn xao như thế.' Đây là nỗi buồn của một thế hệ thi nhân mất nước, mang cái tôi cô đơn và nhỏ bé trước cách mạng. Điều này tạo nên âm hưởng và giọng điệu đặc trưng của thơ mới.
Bi kịch của cái tôi thơ mới là bi kịch khó giải quyết vì họ thiếu lòng tin và lý tưởng sống cho cuộc đời. Các thi nhân tìm chỗ dựa trong tiếng Việt, xem nó như tấm lụa hứng vong hồn các thế hệ. Họ tìm thấy giá trị bất diệt trong tiếng Việt, thể thơ xưa và tư tưởng nòi giống. Bài văn nhấn mạnh và thể hiện giọng điệu thông cảm, tình người của người phê bình với các thi nhân thơ mới.
Đoạn trích và toàn bộ bài tiểu luận *Một thời đại trong thi ca* là một mẫu mực đẹp đẽ, một thành tựu xuất sắc của Hoài Thanh trong lĩnh vực phê bình văn học. Đoạn văn nêu bật tư tưởng thơ mới, nhìn nhận đúng đắn và khoa học về thơ mới trong bối cảnh lịch sử và thực tiễn thơ ca. Cách lý giải của Hoài Thanh vẫn gần với cách hiểu của chúng ta về thơ mới hôm nay, dù đã hơn 60 năm trôi qua.
