Buzz
Viễn Phương, như nhiều người con khác trên đất nước Việt Nam, luôn kính trọng và biết ơn Bác - người cha già của dân tộc. Bài thơ 'Viếng lăng Bác', viết năm 1976, là sự thể hiện của lòng thành kính, mến yêu đối với Bác Hồ. Với ngôn ngữ thơ giàu hình ảnh, bài thơ đã chinh phục trái tim mỗi người đọc.
Sau bao mong mỏi, Viễn Phương cuối cùng cũng được gặp Bác Hồ khi đến lăng, vừa tròn một năm sau ngày khánh thành. Bài thơ theo dõi mạch cảm xúc từ khi đến lăng, đứng ngoài, vào trong và ra về. Hai khổ đầu thể hiện lòng thành kính, ngưỡng mộ; hai khổ sau là tình cảm thân thiết, gần gũi với Bác.
Khổ thứ nhất bắt đầu bằng những câu thơ giản dị, tự nhiên:
Con ở miền Nam đến thăm lăng Bác
Trong sương, hàng tre bát ngát hiện rõ
Ôi! Hàng tre xanh của Việt Nam
Bão táp mưa sa đứng thẳng hàng.
Câu thơ trở nên thân mật khi nhắc đến con - Bác. Việc thăm lăng Bác đã từ lâu là ước mơ của nhà thơ. Tuy nhiên, mất đi của Bác Hồ vẫn là nỗi đau không thể phai nhạt. Sử dụng ngôn ngữ để tạo ra một không gian gia đình giúp giảm bớt nỗi đau. Hình ảnh hàng tre bát ngát trong sương đậm chất thơ khiến nhà thơ thổn thức, biểu hiện tình cảm sâu sắc của mình. Hàng tre xanh thể hiện sức mạnh kiên cường của Việt Nam, cũng như tâm hồn cao quý của Bác. Dù đứng giữa bão táp, nhưng những phẩm chất ấy vẫn không thay đổi. Nhà thơ đã thể hiện sự ngưỡng mộ đối với Bác Hồ qua hình ảnh giàu ý nghĩa này.
Khúc thơ thứ hai có lẽ là đoạn thơ đẹp nhất trong bài với những hình ảnh thơ phong phú:
Mỗi ngày mặt trời lên trên lăng
Thấy một mặt trời đỏ trong lăng.
Mỗi ngày, những người qua lại đều mang theo nỗi nhớ
Tràng hoa dâng kính bảy mươi chín mùa xuân....
Mỗi ngày, mặt trời thực sự của trái đất, của muôn vạn sinh vật đi qua lăng Bác. Nó thấy một mặt trời khác đỏ trong lăng. Đó là một sự phát hiện, bỗng thấy còn một mặt trời khác. Nhờ ẩn dụ tinh tế, nhà thơ đã cho chúng ta thấy Bác Hồ như một mặt trời khác, không chỉ đem lại sự sống cho muôn vạn sinh vật mà còn đem lại sự sống trong lòng mỗi người dân Việt Nam qua sự nghiệp cách mạng giải phóng đất nước. Tâm hồn Bác thanh cao, lòng rộng mở. Bác Hồ là niềm tin, là ánh sáng soi đường, sự nghiệp xây dựng đất nước. Tâm hồn Người là mặt trời trong vũ trụ của người Việt Nam, riêng đất nước Việt Nam. Dòng người đi quanh lăng Bác, trong niềm nhớ thương cũng là hình ảnh đẹp. Mỗi người như một bông hoa, cả dòng người như một tràng hoa, dâng Bác kính yêu. Bảy mươi chín mùa xuân, bảy mươi chín năm Bác hiến dâng cho đất nước, cho Tổ quốc mà không quan tâm đến bản thân. Một tràng hoa kết tinh bằng tình người, là cảm tạ cho những việc Bác đã làm vì Tổ quốc Việt Nam.
Vào trong lăng, tình cảm của nhà thơ đối với Bác giờ đây là một sự gần gũi và đau đớn:
Bác nằm trong giấc ngủ bình yên
Trong ánh trăng sáng dịu hiền
Vẫn biết trời xanh mãi mãi
Thật lòng đau nhói trong tim!
Sau một cuộc đời đầy gian khổ, vất vả, Bác giờ đây nằm yên trong lăng, trong bình yên của không gian, vầng trăng - người bạn tri kỉ của Bác trong thơ ca, giờ đã theo Bác vào lăng. Ánh sáng dịu dàng của vầng trăng chính là tâm hồn thanh thản, trắng trong của Bác. Mặc dù biết rằng trời xanh là vĩnh cửu, nhưng nhà thơ vẫn không thể kìm nén được nỗi đau khi thấy Bác nằm nơi này. Nỗi đau thật sự làm lòng nhà thơ thổn thức!
Khúc thơ cuối cùng với ước nguyện chân thành của nhà thơ là được hoà mình vào cảnh vật bên Bác:
Mai về miền Nam, nước mắt tuôn trào
Muốn trở thành con chim hót quanh lăng Bác
Mong muốn trở thành đóa hoa thơm hương nơi đây
Mong muốn là cây tre trung hiếu ở chốn này.
Nghĩ đến việc phải trở về miền Nam vào ngày mai, phải xa lánh Bác Hồ kính yêu, Viễn Phương cảm thấy tiếc nuối. Dòng nước mắt không ngừng tuôn trào, chứng tỏ tấm lòng yêu quý Bác. Nhà thơ ước mình làm con chim hót quanh lăng, góp tiếng hót, và làm cành hoa thơm hương, như một phần của vườn hoa bên lăng. Ước mong trở thành cây tre trung hiếu ở đây. Hình ảnh cây tre xuất hiện trong hai khổ thơ đã tạo nên một kết cấu đồng đều như một minh chứng cho lòng trung thành với Bác của nhà thơ. Những ước mơ nhỏ bé nhưng chứa đựng một tấm lòng rộng lớn.
Bài thơ với nhịp điệu trầm bổng, giọng thơ lúc nhanh lúc chậm buồn thương nghe như là những nốt nhạc thánh thót. Bài thơ đã được một nhạc sĩ phổ nhạc, khiến cho những dòng chữ này càng thêm sâu sắc trong lòng người. Tình yêu tha thiết của tác giả dành cho Bác Hồ là điều rất đáng nhớ, đặc biệt trong lòng mỗi người về hình ảnh người cha già kính yêu của dân tộc.
