Chế Lan Viên là một nhà thơ tài năng của văn học Việt Nam. Ông có một phong cách nghệ thuật độc đáo, chứa đựng những suy tư sâu sắc và hiện đại. Bài thơ 'Con cò' là minh chứng rõ ràng cho điều này.
Hình ảnh con cò trong bài thơ không chỉ là biểu tượng mà còn là tên của tác phẩm, được lấy từ truyền thống dân gian. Tác giả sử dụng hình ảnh này để thể hiện tấm lòng của mẹ và giai điệu ru.
Bài thơ được chia thành ba phần, mỗi phần liên kết mạch lạc với nhau: hình ảnh con cò bắt đầu với những lời ru từ tuổi thơ; con cò hiện diện trong tiềm thức của tuổi thơ, trở nên thân thiết và đi cùng với con người suốt cuộc đời; từ con cò, tác giả suy ngẫm về ý nghĩa của lời ru và tình mẫu tử.
Trong bài thơ, hình ảnh con cò biến đổi theo sự phát triển của con người, từ thời thơ ấu đến khi trưởng thành.
Lời ru của mẹ đưa hình ảnh con cò vào tâm trí con người từ khi còn nhỏ. Đây là khởi đầu của sự hiểu biết về thế giới qua lời ru và dân ca.
Trẻ con chưa thể hiểu ý nghĩa sâu xa của bài ca, nhưng chúng nhận được sự ấm áp từ âm nhạc và tình yêu thương của mẹ. Kết thúc bài thơ là hình ảnh của cuộc sống thanh bình.
Sau nhiều năm, con cò trở thành bạn đồng hành của tuổi thơ:
“Con và cò làm quen
Đứng quanh khắp mọi nơi
Sau đó, cò về tổ
Khi con ngủ, cò cũng ngủ
Cánh cò, hai đứa bay cùng một nơi”
Khi trở thành học trò:
“Con cùng cò đến trường
Cánh cò trắng bay theo đôi bàn chân”.
Và khi trưởng thành:
'Cánh cò trắng vẫn bay không ngừng
Trước nhà
Và trong bóng mát của câu văn…”.
Hình ảnh con cò từ lời ru đã thấm vào tiềm thức của tuổi thơ, trở nên thân quen và đi theo con người suốt cuộc đời. Từ dân ca, cánh cò tiếp tục sống trong tâm trí con người và đồng hành cùng họ trên mỗi bước đường. Con cò là biểu tượng của tình mẫu tử, sự dìu dắt, che chở của người mẹ.
Ở phần cuối bài thơ, hình ảnh cánh cò trở thành biểu tượng cho tình thương của mẹ:
“Dù ở gần hay xa
Lên rừng hay xuống biển Cò sẽ tìm con
Cò mãi mãi yêu con'
Từ đây, nhà thơ khẳng định sự bền vững, rộng lớn và sâu sắc của tình mẫu tử.
'Dù trưởng thành, ta vẫn là con của mẹ
Trọn đời con, lòng mẹ vẫn theo sát'
Câu thơ chuyển từ cảm xúc sang liên tưởng để diễn đạt những triết lý. Dù ở bất cứ nơi đâu, bên mẹ hay đi đến nơi xa xôi, dù còn nhỏ bé hay đã trưởng thành, con vẫn được mẹ che chở, yêu thương hết mình.
“Một chút còn lại”
Con cò mẹ ru
Đời vẫn còn mãi
Bay qua nơi nôi”
Lời ru cũng như một khúc hát yêu thương. Sự hiện diện của người mẹ trong hình ảnh con cò đậm ý nghĩa, thể hiện sự hi sinh, gian khổ, và sự quan tâm vô bờ bến của mẹ. Câu thơ cuối cùng tạo ra một hình ảnh đẹp đẽ: cánh cò vỗ qua nôi giống như mẹ đang nâng niu, che chở con, truyền đạt những lời yêu thương sâu nặng trong lòng mẹ.
Bài thơ sử dụng thể thơ tự do nhưng vẫn giữ được hình thức của thể thơ truyền thống. Thể thơ tự do giúp tác giả thể hiện cảm xúc linh hoạt, biến đổi dễ dàng. Các câu thơ bắt đầu với những dòng ngắn, có cấu trúc giống nhau, tạo ra âm điệu như lời ru. Tuy nhiên, giọng điệu của thơ không chỉ là lời ru êm ái, mà còn là sự suy tư triết học, đưa người đọc đến những suy tư sâu xa.
Trong bài thơ này, Chế Lan Viên vẫn cho thấy tài năng sáng tạo của mình trong việc tạo ra những hình ảnh nghệ thuật sâu sắc. Việc sử dụng hình ảnh con cò trong ca dao là điểm xuất phát cho các liên tưởng tưởng tượng của tác giả, chứng minh rằng hình ảnh biểu tượng có khả năng mang lại những ý nghĩa mới, phong phú.
“Con cò” của Chế Lan Viên là một bài thơ đặc biệt. Dù viết về đề tài cũ như tình mẫu tử và sử dụng những hình ảnh truyền thống như con cò và lời ru, nhưng qua sự sáng tạo và tài năng nghệ thuật, Chế Lan Viên đã tạo ra một bài thơ mới mẻ, sâu sắc và đầy ý nghĩa. Khi đọc “Con cò”, ta cảm nhận được những yêu thương mà mẹ dành cho mình suốt cuộc đời.
Nguồn: Mytour