Kế hoạch
I. Khai mạc
- Giới thiệu về tác giả Y Phương và bài thơ Nói với con.
- Bài thơ giúp chúng ta hiểu thêm về sức sống và vẻ đẹp tâm hồn của một dân tộc miền núi, gợi nhớ tình cảm gắn bó truyền thống, với quê hương cùng ý chí vươn lên mạnh mẽ trong cuộc sống.
II. Nội dung chính
1. Cảm xúc trong tác phẩm
- Thông qua lời nói với con, Y Phương khơi gợi về nguồn gốc của mỗi con người, từ đó thể hiện niềm tự hào về sức sống bền bỉ của quê hương.
- Bài thơ khởi đầu từ tình cảm gia đình, mở rộng ra đến tình cảm quê hương, từ những kí ức gần gũi, quen thuộc nâng cao lên thành triết lý sống.
2. Phân tích văn bản
* Tình thân ái, sự che chở ân cần của gia đình và quê hương đối với con người
- Cha mẹ nhắc nhở con về nguồn gốc, mong muốn con nhớ và hướng về tình thân gia đình, nơi đã nuôi dưỡng con trưởng thành
Chân phải dẫn đến cha
Chân trái dẫn đến mẹ
Một bước đến tiếng nói
Hai bước đến tiếng cười
+ Con lớn lên trong tình thương, sự chăm sóc và hy vọng của cha mẹ
+ Nhiều từ ngữ mạch lạc, kết hợp với nhịp thơ 2/3 tạo ra giai điệu vui tươi, gần gũi với những hình ảnh cụ thể: bước phải- bước trái; tiếng nói- tiếng cười; một bước- hai bước...
→ Tác giả tạo ra không khí ấm áp, thân thuộc và hạnh phúc. Mỗi bước đi, mỗi tiếng nói, tiếng cười đều được cha mẹ quan tâm, chăm sóc.
- Cha dạy con biết niềm vui của lao động và tình yêu của quê hương
+ Con sẽ trưởng thành trong bài hát, nhịp sống và công việc của những người cùng quê: “Đan lờ cài nan hoa/ Vách nhà ken câu hát”.
+ Tác giả mô tả các hoạt động cụ thể trong lao động, thể hiện sự gắn bó với cuộc sống lao động, kết hợp với niềm vui.
+ Hình ảnh của thiên nhiên che chở, nuôi dưỡng tâm hồn và lối sống cho con.
+ Cha nhắc đến ngày cưới - ngày đặc biệt nhất trong cuộc đời - đó là nguồn động viên cho hạnh phúc.
→ Cha muốn truyền đạt cho con vẻ đẹp của quê hương giàu truyền thống và tình thân.
* Những phẩm chất cao quý, tốt đẹp và truyền thống văn hóa của những người cùng quê
- Khi nói về quê hương, cha tự hào về sức sống bền bỉ, mạnh mẽ và cao đẹp của quê hương, mong muốn con tiếp nối và phát triển.
+ Cụm từ “những người cùng quê” được nhắc nhiều lần để khẳng định phẩm chất của họ, những người có lời nói giản dị, chân thành gợi lên sự yêu thương và gần gũi.
- Phẩm chất của những người cùng quê dần hiện qua lời nói tình cảm của cha
+ Đó là tấm lòng trung thành với nơi quê hương mộc mạc, một cuộc sống đong đầy niềm vui và hy vọng.
Sống như dòng sông, như dòng suối
Leo núi, xuống thác
+ Bằng cách sử dụng những tựa đề, ví dụ và so sánh cụ thể kết hợp với nhiều loại câu dài và ngắn khác nhau, lời tâm sự của cha khẳng định người dân miền núi, mặc dù gặp nhiều khó khăn, nhưng vẫn kiên cường, sống mạnh mẽ, yêu thương quê hương.
* Nguyện vọng của cha:
+ Mong con trung thành với quê hương.
+ Biết đối mặt với khó khăn, thử thách bằng ý chí, nghị lực và lòng tin của mình.
+ Những người cùng quê mộc mạc, giản dị, đầy ý chí và niềm tin, họ có thể thô sơ bề ngoài nhưng không bao giờ yếu đuối về tinh thần.
+ Những người cùng quê biết cách bảo vệ quê hương, xây dựng và giữ gìn truyền thống văn hóa của họ.
Người cùng quê tự mình xây dựng quê hương
Quê hương là nơi gìn giữ phong tục
+ Cha muốn con tự hào về những giá trị truyền thống và lối sống đẹp đẽ của quê hương và những người cùng quê.
+ Cha mong ước con sống cao quý, tự tin và chân thành, dù mộc mạc, giản dị để xứng đáng với người cùng quê.
+ Con hãy tự tin bước đi, vì sau lưng con có gia đình, quê hương, và trong tim con chứa đựng những phẩm chất quý báu của “người cùng quê”.
3. Suy ngẫm về trách nhiệm của người con
Tình thương của cha mẹ không gì có thể sánh kịp và không ai có thể so sánh. Cha mẹ từ khi chào đón chúng ta ra đời đã là điều kỳ diệu. Quá trình chăm sóc nuôi dưỡng chúng ta, đã tốn bao nhiêu mồ hôi, nước mắt, khiến cho cha mẹ thêm nhiều nếp nhăn và sợi tóc bạc. Vì thế, hãy luôn phấn đấu để trở thành niềm tự hào của cha mẹ, để cha mẹ mãi hạnh phúc vì đã đưa chúng ta đến với cuộc đời.
III. Kết luận
Bài thơ Nói với con phong phú về hình ảnh, giản dị nhưng vẫn mang một vẻ đẹp thơ mộng khi Y Phương thấu hiểu và thể hiện được bản sắc, tâm hồn của dân tộc.
Người cha nói với con là truyền đạt tới thế hệ sau về truyền thống, niềm tự hào, và khả năng sống kiên cường của những con người mặc dù 'thô sơ', 'nhỏ bé' nhưng đầy tự trọng và kiên nhẫn.
Liên kết với bản thân về trách nhiệm của đạo làm con.