Buzz
Dàn bài
I. Giới thiệu
Tổng quan về tác giả Nguyễn Quang Sáng và tác phẩm ngắn Chiếc lược ngà.
Dẫn dắt vấn đề: Phân tích nhân vật bé Thu để thấy rõ tình cảm cha con sâu đậm trong bối cảnh bất kỳ cuộc chiến nào cũng có thể phá hủy.
II. Nội dung chính
1. Hoàn cảnh của bé Thu
- Bé Thu sinh ra trong thời kỳ chiến tranh chống Mỹ ác liệt, phải chịu nhiều thiệt hại từ chiến tranh.
- Từ khi còn nhỏ, bé sống mà không cảm nhận được tình thương của cha, chỉ biết cha qua bức ảnh chụp cùng mẹ.
- Cho đến khi em 8 tuổi, cha em mới có dịp nghỉ phép để về nhà thăm.
2. Bé Thu là đứa trẻ nghịch ngợm trong cuộc gặp gỡ
- Khi nghe thấy tiếng ông Sáu từ bến thuyền, Thu “giật mình, đôi mắt tròn trĩnh” Cô bé trông ngơ ngác và lạ lùng, sau đó bất ngờ quay đi, chạy về và kêu gào “mẹ, mẹ”.
- Trong 3 ngày ông Sáu nghỉ phép, bé Thu nghịch ngợm từ chối gặp cha:
+ Thu tránh né ông Sáu trong khi ông luôn cố gắng thân thiện, nhưng Thu quyết không muốn gọi ông là cha.
+ Do mẹ đe dọa, Thu phải kêu ông Sáu ăn cơm, nhờ ông múc nước cơm nhưng lại nói trớ trêu
+ Bị đẩy vào tình thế khó khăn, bé Thu muốn khóc nhưng tự kiềm chế, múc nước cơm mà không dám gọi cha
+ Thu đẩy cái đĩa trứng ra khỏi bàn, cơm bắn tung tóe, bị cha đánh nhưng không khóc mà chạy sang nhà ông nội.
→ Bé Thu “nghịch ngợm” khó bảo nhưng tràn đầy tình yêu thương cho cha
2. Bé Thu yêu thương cha một cách mãnh liệt, chân thành
- Trước khi ông Sáu ra đi
+ Tình cảm cha con hiện hữu trong khoảnh khắc chia ly ngắn ngủi khiến người đọc cảm động không thể kìm nén
+ Trước khi ông Sáu bước vào chiến trường, bé Thu được bà giải thích về vết sẹo trên khuôn mặt của ông, cô bé lo lắng suốt đêm không ngủ được, cảm thấy hối hận và căm ghét kẻ thù, đồng thời yêu quý cha mình hơn bao giờ hết
- Cảnh chia tay đầy xúc động giữa ông Sáu và bé Thu
+ Bé Thu chia tay cha mà không còn tính khí như trước, không còn nhăn mày hay cãi lời nữa
+ Lời kêu gọi của cha vọng lên từ trái tim non nớt của bé, khát khao tình cha bị giấu kín bỗng dậy mạnh mẽ, tiếng gọi đã chờ đợi suốt 8 năm
+ “Bé vừa kêu vừa chạy lao tới ôm chặt cổ cha”. Bé ôm ông Sáu và hôn cả vết sẹo dài trên má ông
+ Hai bàn tay của Thu nắm chặt lấy cổ của cha, hai chân ôm chặt lấy cha không muốn ông Sáu rời đi
→ Bé Thu yêu thương cha một cách mãnh liệt, không giới hạn
III. Kết luận
- Tác giả đã thành công trong việc miêu tả tâm lý nhân vật, đặc biệt là tâm lý của trẻ em, thể hiện sự yêu thương sâu sắc của nhà văn đối với con người
- Bé Thu được mô tả là một nhân vật có nhiều biến đổi tâm lý, là một đứa trẻ trong sáng, nghịch ngợm và đầy tình yêu thương vô tận dành cho cha
Bài mẫu
Trong cuộc chiến tranh vệ quốc khốc liệt, nhà thơ Tố Hữu từng viết:
Tuốt gươm không chịu sống quỳ,
Tuổi xanh chẳng tiếc, sá chi bạc đầu.
Lớp cha trước, lớp con sau,
Đã thành đồng chí, chung câu quân hành
(Tiếng hát sang xuân - 1965)
Vần thơ ấy gợi nhớ trong lòng ta hình ảnh thế hệ trẻ Việt Nam anh hùng thời đánh Mĩ. Hình ảnh nhân vật Thu - nữ giao liên trong truyện Chiếc lược ngà của Nguyễn Quang Sáng đã cho ta nhiều ngưỡng mộ.
Qua nhân vật bác Ba, Nguyễn Quang Sáng đã dành cho cô Thu giao liên bao tình cảm quý mến và trân trọng. Ông cảm thông với cái ương hướng 'cứng đầu” của một em bé, chỉ vì vết sẹo chiến tranh trên gương mặt người lính từ mặt trận trở về mà một tiếng 'ba' cũng không chịu gọi. Hình ảnh bé Thu 'hôn tóc, hôn cổ, hôn vai và hôn cả vết thẹo dài trên má của ba', cùng với cử chỉ 'dang cả hai chân rồi câu chặt lấy ba nó', không chịu cho ba nó lên đường đi xa, mãi mãi là hình ảnh rất cảm động của tình cha con giữa thời máu lửa. Giây phút giã biệt ấy đã trở thành vĩnh biệt. Nỗi buồn đau từ câu chuyện đã cứa một nhát đau tê tái vào lòng người bấy nay!
Năm anh Sáu đi bộ đội, bé Thu mới lên 1 tuổi. Năm hai cha con gặp lại nhau, bé Thu gần 9 tuổi. Năm 1958, ông già Sáu hi sinh, con gái ông mới 13 tuổi. Năm 16 tuổi cô mới nhận được chiếc lược ngà của cha cô gửi lại, cô đã trở thành một nữ chiến sĩ giao liên 'rất thông minh, mưu trí'.
Cô Thu giao liên có bao phẩm chất anh hùng. Lọt vào ổ phục kích giặc, cô vẫn mưu trí đánh lừa chúng, thoát hiểm. Cô có tài phân biệt từ rất xa 'thằng nào lù thằng Mĩ, thằng nào là ngụy' bằng 'cái mũi rất thính' của mình. Chuyến công tác đưa đoàn cán bộ từ trạm M.G đến trạm L.A, giữa đường gặp bọn biệt kích, cô đã ở lại chặn địch. Sáng hôm sau, cô xuất hiện ở binh trạm 'quần áo bùn đất bê bết và đẫm ướt', vừa bước ra khỏi chỗ nguy hiểm mà gương mặt 'cứ phơi phới' lạ thường! Cặp mắt 'trong súng', nước da rám nắng, đôi tai đeo bông tòn teng, vừa duyên dáng, vừa hồn nhiên đó là đứa con gái của ông Sáu. Chúng ta xúc động cảm thấy cô chiến sĩ giao liên đang đi tiếp con đường chiến đấu gian khổ, vô cùng oanh liệt, vẻ vang của cha anh.
Tình tiết cô giao liên gặp lại ông già, đồng đội của ba mình và nhận chiếc lược ngà nói lên vật kí thác thiêng liêng đã tìm đến đúng địa chỉ. Nhận được kỉ vật bố gửi lại, cô Thu 'đôi mắt tròn to xúc động đến thẫn thờ'. Tuy biết ba mình đã hi sinh, nhưng xem dòng chữ: 'Yêu nhớ tặng Thu con của ba', cô cảm thấy được gặp lại bóng hình người cha thân yêu. Gần 10 năm đã trôi qua. Cô Thu đã khóc 'hai giọt lệ sắp rơi xuống bỗng vỡ ra tràn đầy qua đôi mắt'. Tình đồng đội, tình đồng chí chiến đấu thủy chung đã giúp cho chiếc lược ngà đến tay cô giao liên. Và những giọt nước mắt của cô Thu là giọt khóc về tình phụ tử sâu nặng.
Cảnh giã biệt giữa ông già và cô giao liên diễn ra trên một không gian nghệ thuật đầy ấn tượng. Những đợt sóng lúa xanh nối nhau rập rờn như chạy đến 'vỗ về' chân cô giao liên. Từ rừng dừa bị chất độc hóa học, cọng tàu dừa khô như những chiếc xương cá khổng lồ, những 'đọt non vừa mới đảm lên, xa trông như một rừng gươm...'. Đó là chất thơ trong văn xuôi của Nguyễn Quang Sáng. Cảnh sắc ấy mang hàm nghĩa: thế trận nhân dân là một rừng cây, một rừng người; lớp người trước ngã, lớp người sau tiếp bước tiến lên 'như một rừng gươm' dào dạt sức sống trẻ trung và dũng mãnh.
Nhân vật Thu, nữ chiến sĩ giao liên đã tô đậm chủ đề của tác phẩm. Sự nối tiếp của các thế hệ Việt Nam anh hùng đã làm cho dáng đứng Việt Nam thêm hào hùng tráng lệ.
