Buzz
1. Dàn ý phát biểu cảm nghĩ về bài thơ 'Bạn đến chơi nhà'
1.1. Mở đầu
- Bài thơ được Nguyễn Khuyến viết dành riêng cho Dương Khuê trước khi ông qua đời.
- Thể hiện mối quan hệ bạn bè bền chặt và gắn bó
1.2. Phần thân bài
Dòng đầu: Đã lâu lắm bác mới đến thăm nhà
- Thời gian dài bạn mới có dịp ghé thăm nhà mình
- Cách xưng hô gần gũi: bác - tôi
- Thể hiện tình bạn gắn bó, sâu sắc và bền lâu
- Niềm vui rộn ràng khi tất cả những kỳ vọng và mong mỏi sau thời gian dài xa cách đã được hiện thực hóa bằng cuộc gặp gỡ với bạn.
Sáu câu tiếp theo:
Bối cảnh tiếp đón bạn của Nguyễn Khuyến
- Những khó khăn về địa lý: chợ ở xa, và trẻ con không có mặt ở nhà để hỗ trợ
→ Không thể mua sắm những món ăn ngon để tiếp đãi bạn
- Sản phẩm tại nhà: cá thì có nhưng ao quá sâu, gà thì khó bắt được
→ Không thể chuẩn bị món cơm gà cá cho bạn
- Rau củ: cà mới chỉ ra nụ; bầu còn non; mướp chưa có quả
→ Mắm muối và rau củ cũng không thể đáp ứng được yêu cầu
- Đạt đến mức tối thiểu khi không có cả miếng trầu, khởi đầu câu chuyện cũng không có
→ Thiếu cả những điều tối thiểu để tiếp đãi bạn. Nguyễn Khuyến liệt kê hàng loạt điều 'không' để nhấn mạnh rằng tình bạn không phụ thuộc vào vật chất, và thể hiện rằng tình bạn có thể vượt qua mọi thử thách
Câu kết: Bác đến chơi đây ta với ta
- 'ta' - chỉ tác giả và bạn; cả hai cùng là một
→ Tình bạn sâu sắc, gắn bó, dù là hai nhưng hòa quyện thành một
→ Tri âm tri kỷ, hòa hợp tâm hồn.
1.3. Kết luận
- Nội dung: Tình bạn chân thành, nghĩa tình đích thực
- Nghệ thuật: tạo tình huống khó xử, giọng thơ dí dỏm; thể thơ thất ngôn bát cú; lặp từ một cách tinh tế.
2. Suy nghĩ về bài thơ Bạn đến chơi nhà
Thơ Nguyễn Khuyến thường đượm buồn vì nỗi đau của đất nước và sự bạc bẽo của đời thường. Từ khi ông về sống ẩn dật ở quê, nỗi buồn càng trở nên sâu sắc. Tuy vậy, bài thơ Bạn đến chơi nhà lại là điểm sáng vui vẻ, thể hiện sự thông minh và dí dỏm của ông. Bài thơ thể hiện tình bạn chân thành, vượt qua mọi nghi lễ tầm thường, cho thấy tình cảm ấm áp dù trong hoàn cảnh khó khăn.
Bài thơ viết theo thể thất ngôn bát cú đường luật, nhưng có cấu trúc 4 phần (đề, thực, luận, kết), mỗi phần hai câu như thông thường. Tác giả chỉ sử dụng một câu đề, câu thứ hai chuyển sang phần thực. Ranh giới giữa phần thực và luận không rõ rệt; câu 7 liên kết với phần luận và câu 8 là phần kết. Sự phá cách này tạo nên nét độc đáo và chứng tỏ sự sáng tạo của tác giả.
Đá đã lâu bác mới đến nhà
Câu thơ mở đầu giản dị và tự nhiên như lời chào chân tình giữa hai bạn lâu ngày gặp lại. Dù cách gọi dân dã nhưng vẫn thể hiện sự tôn trọng và gắn bó giữa chủ và khách. Câu thơ như một lời chào quen thuộc, mở đầu cho việc bày tỏ cảm xúc: Đã lâu rồi bác mới ghé thăm, quý hóa quá! Dù vậy, mong bác thông cảm và vui lòng tha thứ cho những khiếm khuyết.
Theo phép xã giao, khi khách đến, chủ nhà phải tiếp đón chu đáo với nước và trầu. Đặc biệt khi bạn thân từ xa đến, phải mời cơm và rượu. Trong phố phường có quán xá, nhưng ở vùng quê Nguyễn Khuyến thì khó kiếm. Điểm hay của bài thơ bắt đầu từ đây:
Con trẻ đi vắng, chợ xa tít
Nhà thơ giải thích về sự tiếp đãi không chu đáo của mình. Mới gặp nhau đã phải giải bày: 'Nhà vắng người giúp việc, chợ thì ở xa, tôi thì tuổi già sức yếu không thể đi lại được', không biết có làm bạn buồn lòng không? Nhưng bạn già có lẽ sẽ thông cảm vì lý do chủ nhà đưa ra khá hợp lý. Dù mọi thứ đã sẵn sàng nhưng vẫn còn khó khăn:
Ao sâu nước lạnh, không thể đánh cá,
Vườn rộng, hàng rào thưa, khó đuổi gà.
Rau cải mới mọc, cà chua chỉ mới nụ,
Bầu vừa rụng rốn, mướp mới nở hoa
Khách đến mà nhà không có trầu tiếp đãi...
Cách đón tiếp bạn của nhà thơ không thể trách móc. Những lý do đưa ra vừa khiến người đọc bật cười vừa thấy đáng thương. Mặc dù có phần phóng đại, nhưng không thể phủ nhận rằng khi bạn đến chơi, gia đình nhà thơ thực sự không có gì để tiếp đãi.
Nguyễn Khuyến miêu tả tình trạng khó khăn của gia đình mình bằng giọng điệu vui tươi, hóm hỉnh. Người đọc vừa mỉm cười vừa cảm thông: Khi về ẩn dật, Tam Nguyên Yên Đổ sống kham khổ như vậy sao? Sự thiếu thốn của chủ nhà đạt đến đỉnh điểm với việc 'miếng trầu' cũng không có. Nhưng thực tế có thể không khó khăn đến mức đó.
Có thể đây chỉ là cách đùa vui để nhấn mạnh điều gì đó bất ngờ. Dù thiếu thốn vật chất, đến cả cái tối thiểu cũng không có, nhưng vẫn muốn thể hiện sự tiếp đãi bằng tình cảm. Tình huống này vừa tạo sự vui vẻ vừa thể hiện mong muốn tiếp đãi chu đáo cả về vật chất lẫn tinh thần, cho thấy tình cảm chân thành có thể bù đắp cho những thiếu hụt vật chất.
Bác đến thăm, chỉ có chúng ta
Câu thơ như bộc lộ trọn vẹn cảm xúc và trở thành linh hồn của bài thơ. Vật chất không còn quan trọng, chỉ cần tấm lòng chân thành là đủ. Câu thơ cuối cùng với cụm từ 'ta với ta' nhấn mạnh rằng tình cảm tri âm không cần vật chất, chỉ cần sự chân thực. Những người tri âm có thể chỉ cần ngâm vài câu thơ hay đàn một bản nhạc là đủ vui. Tình cảm không nhất thiết phải đầy đủ vật chất mới trọn vẹn.
Trong bài thơ 'Qua Đèo Ngang' của Bà Huyện Thanh Quan, cụm từ 'ta với ta' diễn tả nỗi cô đơn của tác giả. Ngược lại, trong bài thơ của Nguyễn Khuyến, cụm từ này biểu thị sự ấm áp và vui vẻ giữa tác giả và bạn tri âm, tri kỷ. 'Ta với ta' của Nguyễn Khuyến đầy ắp sự ấm áp và thân thiết.
Qua cách cư xử của nhà thơ, có thể thấy Nguyễn Khuyến rất trân trọng bạn bè và mong muốn tiếp đón chu đáo. Ông rất coi trọng tình cảm và sự tôn trọng trong tình bạn, thể hiện qua sự quan tâm và cách tiếp đãi của mình.
Ngôn ngữ trong bài thơ 'Bạn đến chơi nhà' mang tính dân dã, với nhiều từ thuần Việt. Điểm độc đáo của bài thơ là tạo ra nghịch lý: nhiều thứ thiếu thốn nhưng thực ra lại đầy đủ tất cả những gì cần thiết.
Bài thơ 'Bạn đến chơi nhà' của Nguyễn Khuyến khiến người đọc không khỏi mỉm cười trước sự dí dỏm của tác giả. Tuy nhiên, điều lưu lại sâu sắc nhất là sự xúc động về một tình bạn chân thành và sâu sắc, vượt qua mọi vật chất và cách ứng xử thông thường.
Dưới đây là bài viết của Mytour về cảm nhận bài thơ 'Bạn đến chơi nhà' của Nguyễn Khuyến. Hy vọng bài viết sẽ mang lại giá trị cho độc giả. Cảm ơn bạn đã đọc!
