Cảm nhận về cuộc sống và phẩm chất của Nguyễn Bỉnh Khiêm qua bài thơ Nhàn

Đề bài: Cảm nhận về cuộc sống và phẩm chất của Nguyễn Bỉnh Khiêm qua bài thơ Nhàn

Cảm nhận về cuộc sống và phẩm chất của Nguyễn Bỉnh Khiêm qua bài thơ Nhàn
 

I. Kế hoạch Cảm nhận về cuộc sống và nhân cách của Nguyễn Bỉnh Khiêm qua bài thơ Nhàn (Tiêu chuẩn)

1. Khai mạc

Giới thiệu bài thơ 'Nhàn' của Nguyễn Bỉnh Khiêm.

2. Phần chính

- Cuộc sống hiện lên trong bài thơ của Nguyễn Bỉnh Khiêm mang đặc điểm giản dị, bình dị:
+ Ông như người nông dân tự lập với các công cụ như cuốc, cần câu.
+ Dù xung quanh có nhiều sự phức tạp, ông vẫn kiên trì với lối sống của mình.
+ Bữa ăn giản dị với măng trúc, giá đỗ, và nếp thể hiện sự sinh hoạt qua từng mùa xuân - hạ - thu - đông...(Tiếp theo)

>> Xem chi tiết Dàn ý Cảm nhận về cuộc sống và phẩm chất của Nguyễn Bỉnh Khiêm qua bài thơ Nhàn tại đây.

II. Mẫu văn Cảm nhận về cuộc sống và phẩm chất của Nguyễn Bỉnh Khiêm qua bài thơ Nhàn (Tiêu chuẩn)

Để 'tách biệt với thế gian', xa lìa khỏi những bận rộn và mưu mô, những học giả ngày xưa thường chọn cuộc sống tĩnh lặng. Nguyễn Bỉnh Khiêm, cùng với Nguyễn Trãi và Nguyễn Khuyến..., là một trong những danh nhân nổi tiếng với lối sống thuần túy này. Bài thơ 'Nhàn' là biểu tượng của cuộc sống bình dị và đạo đức cao quý của Bạch Vân Cư Sĩ.

Ngược với những ngày làm quan trong triều đình, cuộc sống khi rút lui vào ẩn của Nguyễn Bỉnh Khiêm đơn giản mộc:

'Một ngày, một cuộc, một cần câu
Thơ thẩn dầu ai vui thú nào'

Chỉ với hai dòng thơ trên, độc giả có thể tưởng tượng ra hình ảnh một lão người thong thả, thư thái với cuộc sống. 'Ngày' là công cụ lao động được con người sử dụng trong việc cày đất, đào giếng. 'Cuộc' được dùng để lật đất, làm cho đất mềm. Những công cụ này giúp nông dân trồng cây, lúa, ngô, khoai, sắn để đáp ứng nhu cầu sống. Cần câu được sử dụng để câu cá, làm giàu bữa ăn hàng ngày hoặc đơn giản là một niềm vui nhẹ nhàng của nhà thơ để giải tỏa. Ngày, cuộc, cần câu đều là những vật dụng không thể thiếu trong cuộc sống nông thôn và có vẻ như Nguyễn Bỉnh Khiêm đã trở thành một nông dân thực sự khi có chúng trong tay. Dù chỉ có 'một' của mỗi loại nhưng với nhà thơ, đó là đủ để tạo nên hạnh phúc. Từ từ 'thơ thẩn' hiện lên sự thoải mái, hài lòng với cuộc sống tự cung tự cấp hiện tại. Cho dù có bao nhiêu niềm vui ở bên ngoài kia, ông vẫn kiên trì với lối sống ấy. Cuộc sống như vậy không phải là quá 'nhàn' chăng?

Bữa ăn hằng ngày của ông mang đậm bản sắc, giản dị:

'Thu thưởng măng trúc, đông ăn giá
Xuân tắm hồ sen, hạ tắm ao'

Mỗi mùa có một món: măng trúc mùa thu, giá đỗ mùa đông. Hồ sen cho mùa xuân tắm, ao tắm mùa hạ. Chuỗi sinh hoạt của bốn mùa vòng tròn như vậy. Nhịp thơ nhẹ nhàng thể hiện sự hòa hợp giữa con người và thiên nhiên, nâng cao tầm vóc. Măng, giá không phải là những món ăn sang trọng, chỉ là thực phẩm thông thường mà mọi nơi núi rừng đều có. Nguyễn Bỉnh Khiêm không thấy thiếu thốn hay gian khổ, ngược lại, ông hưởng thụ cuộc sống như một nông dân thực thụ.

Bài thơ 'Nhàn' không chỉ thể hiện cuộc sống đơn giản, giản dị mà còn thể hiện sự cao quý trong nhân cách của Nguyễn Bỉnh Khiêm:

'Ta ngờ người tìm bình yên
Người khôn người đến chốn bận rộn'

Sự đối lập giữa 'ta'- 'người', 'ngờ' - 'khôn', 'bình yên' - 'bận rộn' là diễn đạt quan điểm về cuộc sống của tác giả. 'Bình yên' là chốn thanh thản, yên tĩnh, không lo toan, không vướng mắc đến những cạm bẫy thị trường quyền lực. 'Bận rộn' là thế giới nơi mà con người có thể đối đầu, cạnh tranh, đấu đá để đạt được lợi ích cá nhân. Đó là nơi mọi người cố gắng chiếm giữ danh lợi, quyền lực. 'Ta ngờ' người tìm kiếm chốn bình yên để sống một cuộc đời trong sạch, không lo toan, không quan tâm đến cuộc sống xã hội. Tác giả tự nhận mình là người ngờ người khôn đến chốn năng động, nhưng thực tế đó chỉ là sự ngờ ngợ, vì người khôn có thể là người nhận ra sự bận rộn vô nghĩa của cuộc sống. Nguyễn Bỉnh Khiêm đã chọn lựa nơi bình yên để tránh xa những cuộc cạm bẫy tầm thường, tránh xa những thứ làm mất đi nhân cách con người. Có ai bảo đảm rằng thế giới quan trường không có sự cạnh tranh, đấu đá hay những chiến thuật tàn nhẫn để chiếm lấy lợi ích, danh vọng cho bản thân? Có ai đảm bảo rằng nơi ấy không có sự ganh đua giữa các thế lực? Sự chọn lựa của tác giả có phải là một quyết định khôn ngoan không?

Ông cho biết rằng vị thế giàu có tựa như một giấc mơ mà chúng ta không thể mãi mê mải:

'Rượu, đến cội cây ta sẽ uống
Đã thấy phú quý tựa chiêm bao'.

Danh lợi, vị thế, chức quyền chỉ là những thứ tạm thời và con người cần phải tỉnh táo để không bị chúng mê hoặc lừa dối. Hương vị đậm của rượu có thể làm cho con người mất tỉnh táo, nhưng không vì vậy mà Tuyết Giang Phu Tử bị lạc lõng. Dưới bóng cây mát dịu của quê hương dân dã, ông thưởng thức hương vị tinh tế của rượu và nhận ra rằng phú quý, danh lợi chỉ là những giấc mơ có thể tan biến bất cứ lúc nào. Nhân cách của ông trở nên cao quý hơn khi ông không chỉ suy nghĩ cho bản thân mình mà còn để ý đến nhiều người khác. Ông đánh thức tâm hồn người đời bằng hai từ 'nhìn xem' mạnh mẽ. Hãy xem xét thật kỹ để có cuộc sống có ý nghĩa, nơi giá trị con người được xác định bởi nhân cách và lối sống, chứ không phải bởi tài sản hay danh tiếng. Nguyễn Bỉnh Khiêm thể hiện rõ thái độ coi thường danh lợi và khẳng định sự đúng đắn trong quyết định của mình. Điều này được thể hiện qua đoạn thơ:

'Tinh khiết, trong sạch vượt lên trên hết?
An nhàn, đó là tiên trong cuộc sống!'

(Tinh khiết, ai có thể vượt trội hơn?
An nhàn, đó là sự tiên tri trong cuộc sống!)

Với cuộc sống đồng thời thanh nhàn về thân và tâm, tác giả tự nhận mình như một tiên nhân. Ông tìm thấy sự thanh nhàn trong cuộc sống ẩn dật và luôn tự hào về quyết định của mình.