Cảm nhận về Tỏ Lòng của Phạm Ngũ Lão

Bài viết về Tỏ Lòng, nâng cao nhận thức về tình yêu quê hương, trách nhiệm dân tộc.

Các mẫu văn bản: 1. Cảm nhận số 1 2. Cảm nhận số 2

Tỏ Lòng thể hiện tinh thần làm trai theo triết lý cổ điển của Nho giáo. Tác phẩm vẽ nên bức tranh anh hùng trong cuộc kháng chiến: một người dũng cảm, cầm giáo sẵn sàng chiến đấu, giành danh vọng. Đây cũng là lúc tôi nhớ đến câu ca dao:

Chỉ khi làm trai đúng là làm trai

Bước chân kề bên, Trái Đất ngẩng cao

Tâm hồn vươn xa, lòng dũng cảm vượt thời gian. Trong biển loạn, ý chí càng trở nên thiết thực hơn bao giờ hết. Lãnh tụ quân tử là biểu tượng của truyền thống đạo lý Nho giáo về nam tính đích thực. Điều này là tôn trọng và cao quý. Là con người, bất kể nam hay nữ, trẻ hay già, đều phải gánh vác trách nhiệm với đất nước, với quê hương, với cộng đồng, đặc biệt là những nhà lãnh đạo xuất hiện trong cơn bão loạn. Họ phải sẵn lòng đóng góp sức mạnh và trí tuệ của mình để giúp đỡ dân chúng, phục vụ đất nước, gìn giữ sự ổn định của xã hội. Với những người trí thức thời xưa, phục quốc, hiếu vua là mục tiêu và niềm vinh quang trong cuộc sống của họ. Theo lời của Nguyễn Công Trứ:

Sinh ra giữa vạn vật, hòa mình vào không gian bao la

Phải để lại dấu ấn vĩnh cửu trên núi non, dòng sông

Nếu họ không thể bước trên con đường vinh quang đó, họ sẽ cảm thấy nhục nhã trước mọi người. Cuộc đời của một quân tử chỉ có một mục tiêu cao cả để theo đuổi, đó là xây dựng danh tiếng. Đường lối mà Nho giáo đã truyền bá cho tất cả các người nam nhi là 'vững nhà, bảo quốc, hòa bình thiên hạ'. Triết lý này đã là động lực mạnh mẽ thúc đẩy các nhà Nho phát huy trí tuệ để phục vụ đất nước. Cũng như nhà triết học tiên tiến của thế kỷ XX - Phan Bội Châu - đã từng thể hiện bằng tinh thần hùng hồn và lòng nhiệt huyết của một anh hùng thời bao cấp:

Phải biết làm người trai đích thực trên cõi đời này

Có hiểu biết sâu rộng mới có thể tự chủ được định mệnh

Trong một thế kỷ đầy biến động, phải có người tận tụy với mục tiêu của mình

Sau này có ai nhớ đến chăng?
 

Bài văn Hồi ức về bài thơ Tỏ lòng đáng nhớ nhất

Triết lý đó đã tạo nên một hình ảnh đẹp, thể hiện ước mơ cứu nước trong văn học Việt Nam:

Ước mơ vượt qua biển Đông theo cánh buồm

Nghìn sóng biển dẫn đường ra khơi

Trong hàng ngàn năm lịch sử phồn hoa, đất nước ta đã chịu đựng bao trận chiến vì tự do quốc gia. Với một quốc gia nhỏ bé luôn đối diện với nguy cơ xâm lược, lòng yêu nước trở thành bản năng sâu thẳm của mỗi công dân. Vì vậy, hình ảnh anh hùng tuyệt vời nhất luôn là những người anh hùng thời bất ổn. Trong đó, hình ảnh của người anh hùng trong tác phẩm Tỏ lòng là một biểu tượng có vẻ đẹp tuyệt vời, vì trong giai đoạn lịch sử đó, nhà Trần với ba chiến thắng trước quân Nguyên Mông đã khắc sâu dấu ấn trong truyền thống chống ngoại xâm của dân tộc. Sau những anh hùng đó, còn có vô số hình ảnh tuyệt vời khác, như những người lính cụ Hồ, những chiến sĩ quốc gia trong cuộc chiến chống Pháp, những người lính giải phóng - như chàng Thạch Sanh của thế kỷ XX - trong cuộc chiến chống Mỹ...

Những người anh hùng với lý tưởng cao cả đã từng chiến đấu giữa biển đông và đánh bại kẻ thù, với tinh thần 'nuốt sao Ngưu' kiên cường ấy, nhưng khi nhìn lại quãng đường đã qua, họ vẫn mang trong mình những lo âu và trăn trở:

Danh vọng của người đàn ông vẫn còn một phần nợ chưa trả

Tai nghe câu chuyện về Vũ Hầu, lòng thẹn vô cùng

Đây là thẹn thùng của một tâm hồn cao quý. Mặc dù vậy, ước mơ về danh vọng vẫn chưa được hiện thực hóa, người quân tử không bao giờ ngừng theo đuổi thành công trong sự nghiệp. Phạm Ngũ Lão, qua bài thơ Tỏ lòng, đã phản ánh một nhân cách lý tưởng của một vị tướng lĩnh, một con người luôn khao khát đóng góp cho đất nước bằng tri thức và sức mạnh của mình. Bài thơ này là niềm tự hào của mỗi chúng ta về truyền thống đạo đức, lòng yêu nước của tổ tiên.

Phạm Ngũ Lão là một danh tướng vĩ đại trong thời kỳ Trần, được biết đến với sự xuất sắc cả về võ nghệ và văn chương. Trong cuộc chiến chống quân Nguyên Mông xâm lược, Phạm Ngũ Lão, dưới sự lãnh đạo của Hưng Đạo Vương Trần Quốc Tuấn, đã góp phần quan trọng vào việc tạo nên sự vĩ đại của thời đại. Khi nhắc đến Phạm Ngũ Lão, người ta không chỉ nhớ đến ông là một danh tướng mà còn nhớ đến ông là một nhà thơ tài ba. Trong đó, bài thơ Tỏ lòng là một trong những tác phẩm nổi tiếng nhất của ông.

Bài thơ Thuật Hoài được viết theo thể thơ thất ngôn tứ tuyệt. Qua bài thơ, Phạm Ngũ Lão đã thể hiện lòng khát vọng của tuổi trẻ trong xã hội phong kiến, mong ước được đóng góp cho đất nước, tôn vinh tinh thần anh hùng yêu nước và lòng dũng cảm của nhân dân nhà Trần thời bấy giờ.

Bao phủ khắp vùng đất lịch sử từ xa xưa

Tam quân chiến đấu, hổ thần làm chứng

Nam nhi cống hiến, không tiếc công danh

Nghe kể về huyền thoại của Vũ Hầu.

Trong hai câu thơ đầu, tác giả tập trung mô tả vẻ đẹp hùng vĩ của anh hùng Đông A:

Bao phủ mọi nẻo đường trong lịch sử vĩ đại

Ba quân vững vàng, khí thế tựa hổ, địa vị như ngưu.

Bằng cách mô tả trực tiếp, Phạm Ngũ Lão đã tạo ra hình ảnh của những người nam nhi - chiến binh, với vẻ đẹp mạnh mẽ, kiên cường, đầy sức sống, đang hy sinh cho đất nước.

“Hoành sóc giang sơn kháp kỉ thu” có nghĩa là “giữ gìn non sông bằng ngọn giáo đã mấy mùa thu”. So với bản dịch “Múa giáo non sông trải mấy thu”, bản dịch chưa hoàn toàn diễn đạt được vẻ kiêu hãnh trong tư thế của người lính đang đứng chiến đấu bảo vệ Tổ quốc. Tư thế cầm ngọn giáo tạo ra một hình ảnh vững chắc, uy nghi như một bức tượng đồng, hiên ngang trên chiến trường. Trong khi “múa giáo” đem lại vẻ động đậy, năng động. Ý thơ “giữ gìn non sông bằng ngọn giáo” mô tả hình ảnh người anh hùng đứng vững trên giang sơn, sông núi, với tư thế mạnh mẽ suốt hàng chục năm. Câu thơ đầu tiên đã thành công trong việc tạo ra hình ảnh bức tượng của người anh hùng bảo vệ đất nước, một vẻ đẹp hiên ngang đặc trưng cho thời Trần.

Kể lại cảm nhận sau khi đọc bài thơ Tỏ lòng.

Tiếp theo, câu thơ “Tam quân tì hổ khí thôn ngưu”, tác giả sử dụng thành ngữ 'khí thôn ngưu đẩu' để diễn đạt sức mạnh không thể ngăn cản của quân dân nhà Trần trong cuộc chiến. Sử dụng nghệ thuật thậm xưng, tác giả đã làm nổi bật sức mạnh vượt trội của người dũng sĩ nhà Trần, đưa vẻ đẹp ấy lên tầm cao mới, vượt xa cả vũ trụ.

Sinh ra trong gia đình danh tướng, từ nhỏ đã tỏ ra xuất sắc. Phạm Ngũ Lão, như nhiều anh hùng khác, nuôi trong lòng lý tưởng cao đẹp, sẵn sàng bảo vệ tổ quốc, hy vọng được ghi danh vào lịch sử vĩnh cửu. Tinh thần làm trai của Phạm Ngũ Lão là tinh thần mà ta thường thấy trong thơ văn cổ, như bài Chí làm trai của Nguyễn Công Trứ đã nói: “Làm trai đứng ở giữa trời đất? Phải làm gì để được ghi danh trong lịch sử với núi sông”. Vì hoài bão vĩ đại đó, việc không thể hoàn thành công danh sẽ khiến họ cảm thấy hổ thẹn:

Anh hùng đều sẵn lòng hy sinh cho công danh và đất nước

Nghe về truyền thuyết về Vũ Hầu.

Dịch thơ:

Nợ công danh vẫn còn đọng mãi trong tâm hồn nam tử

Thẹn hổng về những kỳ tích của Vũ Hầu

Vũ Hầu, hay còn gọi là Khổng Minh, một tướng tài thời Tam Quốc, đã tạo ra nhiều chiến công vĩ đại, vang danh mãi sau này trong sử sách.

Phạm Ngũ Lão nhìn vào những anh hùng lớn trong lịch sử, lấy họ làm gương mình phấn đấu. Bằng chữ 'thẹn', anh tìm động lực để tiến lên, hướng theo gương người đi trước. Câu thơ thể hiện lòng khát vọng của tác giả và những người trẻ thời đó, mong muốn cống hiến, góp phần bảo vệ đất nước. Đó là nguồn cảm hứng cho sự hào hùng của Đông Á trong lịch sử.

Thuật Hoài của Phạm Ngũ Lão không chỉ là một tác phẩm thơ độc đáo mà còn là biểu tượng của tinh thần dũng cảm và sự hy sinh cho tổ quốc. Bằng những câu thơ ngắn gọn nhưng sâu sắc, tác giả đã khắc họa rõ nét hình ảnh của những anh hùng hiên ngang trong lịch sử dân tộc. Bài thơ là một minh chứng cho sự vĩ đại và kiên cường của con người Việt Nam trong việc bảo vệ đất nước.

""""---KẾT THÚC""""---