Cảm nhận về truyện Hai đứa trẻ của tác giả Thạch Lam

Dàn ý

1. Giới thiệu

- Thạch Lam và tác phẩm Hai đứa trẻ

2. Phân tích chi tiết

2.1. Cảm nhận về phố huyện

a. Phố huyện vào buổi chiều tàn

- Phố huyện khi buổi chiều tàn được mô tả đầy đủ với âm thanh, màu sắc…

- Cảnh chợ vắng: Chợ đã hoang, chỉ còn lại rác rưởi, vỏ bưởi vỏ thị…

⇒ Cảnh chợ vắng: sự hoang tàn, sự nghèo đói, tiêu điều của phố huyện nghèo.

b. Phố huyện vào buổi đêm tối

- Phố huyện về đêm bị chìm trong bóng tối

⇒ Bóng tối lan tỏa, thấm qua mọi hoạt động của những con người tại phố huyện.

- Ánh sáng của sự sống hiếm có, nhỏ bé ⇒ ánh sáng yếu ớt, le lói như những cuộc sống nghèo khổ tại phố huyện.

- Sự đối lập giữa ánh sáng và bóng tối

c. Phố huyện khi tàu đến

- Hình ảnh đoàn tàu xuất hiện với dấu hiệu như: “ngọn lửa xanh biếc”, “tiếng dồn dập, tiếng xe rít mạnh vào ghi.”

- Khi tàu đến: các toa đèn sáng bừng, xa hoa, của kính sáng, mở ra một thế giới mới

- Khi tàu rời đi vào bóng tối: Để lại những đốm lửa đỏ bay lơ lửng trên đường sắt., xa xa biến mất sau hàng tre.

⇒ Đoàn tàu xuất hiện với âm thanh huyên náo và ánh sáng rực rỡ, mang đến phố huyện nghèo một thế giới khác, mà Liên luôn mong ước

2.2. Cảm nhận về nhân vật tại phố huyện

a. Buổi chiều tàn

- Các em nhỏ nhà nghèo săn tìm, nhặt nhanh những thứ còn sót lại ở chợ.

- Mẹ con chị Tí: với quầy hàng nước đơn giản, trống trải.

- Bà cụ Thi: hơi điên đi mua rượu vào buổi tối rồi bước vào bóng tối.

- Bác Siêu với xe phở - một phần thưởng xa xỉ.

- Gia đình bác xẩm mù sống bằng âm nhạc và sự tốt bụng của những người qua đường.

⇒ Cuộc sống với những khó khăn không ngừng lặp lại

b. Đêm về

- Cuộc sống của những người nghèo khổ trong bóng tối:

+ Chị Tí bày hàng nước

+ Bác Siêu bày xe phở gắn lửa.

+ Gia đình Xẩm “ngồi trên tấm chiếu rách, chiếc xô sắt để trước mặt”, “Góp chuyện qua mấy tiếng đàn bầu vang trong im lặng”

+ Liên, An trông coi cửa hàng tạp hoá nhỏ

⇒ Cuộc sống đơn giản, monoton không có lối thoát.

⇒ Phong cách viết: chậm rãi, u buồn, tình cảm của Thạch Lam dành cho những người nghèo khổ.

3. Cảm nhận về nhân vật Liên

- Cô bé nhạy cảm: Tâm trạng của Liên trước thời điểm tàn

- Cô bé yêu quê hương: Cảm nhận rất rõ: “mùi riêng của đất, của quê hương này”.

- Cô bé có trái tim lương thiện: Nỗi buồn sâu thẳm trước cảnh ngày tàn và cuộc sống nghèo khổ

- Cô bé mơ ước, đầy ước mơ: Mơ ước về Hà Nội xa xăm và hy vọng vào điều tốt lành

⇒ Tâm hồn nhạy cảm, tinh tế, có trái tim lương thiện, yêu thương con người. Đây cũng là nhân vật mà Thạch Lam dùng để truyền đạt tâm tư của mình

- Khẳng định lại thành công trong việc thể hiện nội dung văn bản

- Tác phẩm đóng gói nhiều cảm xúc của Thạch Lam về quê hương

Mẫu văn

   Trong khi các nhà văn của Tự lực văn đoàn mô tả cuộc sống với những điều tốt đẹp, trong sáng nhất, Thạch Lam lại chọn cho mình một con đường khác biệt. Dưới con mắt của ông, cuộc sống không chỉ có tình yêu mãnh liệt đến mức quên cả đất trời, quên cả mọi người, mà còn có những nỗi đau. Bút của Thạch Lam kết hợp với cuộc sống, đi sâu vào tận tâm hồn con người để từ đó rút ra một bức tranh đầy đủ về cuộc sống ở phố huyện nghèo (Hai đứa trẻ), nơi mà bóng tối áp đặt lên cuộc sống khốn khổ, lẫn lộn của con người.

   Bức tranh về cuộc sống ở huyện bắt đầu với cảnh tối và kết thúc với cành chờ tàu của chị em Liên và mọi người. Toàn bộ bức tranh là bóng tối, bóng tối bao trùm, tạo nên bầu không khí u ám, u uất. Dường như cuộc sống ở đây chỉ có màu đen xám. Bóng tối bao trùm rặng tre, góc quán, ánh sáng lờ mờ của đom đóm. Mọi thứ, mọi người đều ngập trong bóng tối. Cuộc sống của con người tại phố huyện, ban đầu đã nghèo khổ, lại càng trở nên cô đơn, bất hạnh khi bị bóng tối che khuất. Vài đứa trẻ chui ra từ góc chợ hoang vắng vào buổi tối. Chị em Liên tìm kiếm xung quanh quán đã vắng khách. Hàng phở của bác Siêu im lặng... Những hình ảnh cô đơn, lẻ loi kết hợp với vài ánh sáng yếu ớt không đủ để phá tan bóng tối, lan tỏa đè lên cuộc sống của họ - những con người được đếm trên đầu ngón tay “mấy chú”, “mấy người”. Bóng tối và im lặng trở thành người bạn đồng hành của họ. Thời gian trở nên im lặng, u buồn kì lạ. Không gian của họ trở nên u ám, nặng nề. Bức tranh đó đem đến nhiều nỗi đau trong lòng độc giả, biến thành những tiếng kêu uất ức mà không có giải pháp.

   Tất cả hành động, sự việc và cuộc sống ở phố huyện nghèo đều lặp đi lặp lại, nhàm chán. Chỉ có con tàu không bao giờ nhàm chán. Con tàu là biểu tượng của hy vọng, của tương lai cho mọi người. Họ đến với con tàu, không chỉ để mua bán, mà còn để chờ đợi điều gì đó mới lạ trong cuộc sống hàng ngày đã trở nên đơn điệu. Con tàu, với tiếng máy ầm ĩ, với ánh sáng rực rỡ, xé toang bầu không khí u ám, sau đó lại biến mất trong bóng tối. Với chị em Liên, con tàu còn đại diện cho quá khứ hoàng kim của Hà Nội, là một chút mới mẻ trong hiện tại và là niềm hy vọng trong tương lai. Hình ảnh con tàu vụt qua giúp giảm bớt sự tuyệt vọng của cuộc sống, để lại niềm hy vọng - một niềm hy vọng thiết tha cho mỗi con người.

   Trái với các nhà văn của Tự lực văn đoàn, Thạch Lam không tách biệt văn chương ra khỏi thực tại, mà thậm chí, ông liên kết mạch với cuộc sống, mặc dù ông là một trong những thành viên nổi tiếng nhất của nhóm văn này. Trong khi đồng nghiệp ca ngợi tình yêu ở mức độ say đắm, đau đớn, xô bồ (Hồn bướm mơ tiên, Trăng sáng, Tình tuyệt vọng...) thì Thạch Lam lại tập trung vào tình người. Văn chương của Thạch Lam đánh thức những cảm xúc sâu thẳm nhất trong tâm hồn con người và thức tỉnh họ bằng những nỗi đau. Với phong cách vừa lãng mạn, vừa thực tế, bút của Thạch Lam thực sự nổi bật khi viết về cuộc sống nghèo khó của con người, với những nỗi đau âm thầm, nhẹ nhàng nhưng không thể quên. Không phải những nụ cười đau lòng, những nỗi đau sâu thẳm như của Nam Cao, nhưng những dòng văn nhẹ nhàng, tinh tế và sâu lắng của Thạch Lam đã miêu tả đầy đủ cuộc sống ở phố huyện, cũng như cuộc sống xã hội Việt Nam khốn khổ, ngột ngạt, mang đến cho người đọc những cảm xúc đầy lòng nhân ái.

   Mặc dù chưa mạnh mẽ và nhất quán như một số nhà văn có tính cách mạng, nhưng với quan điểm nghệ thuật sâu sắc và chính xác: Văn chương không phải là phương tiện để trốn tránh hoặc lãng quên, mà ngược lại, văn chương “phải thực sự là một vũ khí cao cả và có sức mạnh”, là tiếng kêu thảm thiết thoát ra khỏi những kiếp lầm than, khổ cực, Thạch Lam đã khác biệt so với các nhà văn lãng mạn cùng thời, và tác phẩm Hai đứa trẻ của ông sẽ luôn làm xúc động độc giả.