Buzz
Bố cục
1. Giới thiệu:
- Tổng quan về Nguyễn Đình Chiểu: một số phận bi thương, đầy đau khổ.
- Tổng quan về đoạn văn 'Lẽ ghét thương'.
2. Nội dung
a. Thái độ ghét thương qua cách trả lời của ông Quán và Vân Tiên
- Nhân vật ông Quán (chủ quán rượu) thuộc lực lượng chính nghĩa ủng hộ nhân vật chính ( trên con đường tìm kiếm chính nghĩa)
- Ông Quán có phong cách của một nhà nho ẩn dật, thông thái về lịch sử, và đau lòng với những kẻ phá hoại xã hội, làm tổn thương dân lành.
- “Vì biết ghét nên biết thương”: Biết ghét để có thể thương. Vì yêu dân nên ghét những kẻ làm tổn hại dân. Ông Quán thể hiện thái độ ghét thương phân biệt.
=> Đây là câu nói tóm tắt tư tưởng của Nguyễn Đình Chiểu trong toàn bộ đoạn văn. Tác giả đã lý giải nguyên nhân của sự ghét thương của mình.
b. Mối quan hệ giữa ghét – thương trong tư tưởng của ông Quán
b.1. Ghét thế lực cầm quyền tàn ác – thương dân bị bỏ rơi
- Ghét:
+ Đời Kiệt, Trụ mắc nạn >< dân bị mắc kẹt trong hang động
+ Đời U, Lệ điên rồ >< dân bị bỏ rơi
+ Đời Ngũ bận rộn >< dân làm việc mệt mỏi
+ Đời thúc thú vị >< dân gặp rắc rối
- Từ “ghét”+ “đời” + liệt kê nhiều ví dụ: Kiệt, Trụ, U, Lệ, Ngũ bá, thúc thú + Phương pháp so sánh giữa vua quan và dân + từ “dân” + động từ “mắc, bỏ rơi” + tính từ “mắc nạn, mất trí, bận rộn, thú vị”=> Tác giả căm ghét những người vua tàn ác, tham lam, bạo ngược, những kẻ đã tạo ra hậu quả của chiến tranh, hỗn loạn và thể hiện sự đau lòng sâu sắc đối với người dân bị bỏ rơi phải chịu mọi khổ sở.
=> Như vậy, tác giả đứng về phía dân mà thể hiện thái độ yêu ghét đầy đủ, đúng đắn.
b.2. Ghét thế lực cầm quyền tàn ác – thương tài năng không được trọng dụng
- Liệt kê nhiều danh nhân trong lịch sử:
+ Khổng Tử: đối diện với vận mệnh
+ Gia Cát: có tài mà gặp tai
+ Nhan Tử: tài ba mưu lược nhưng không được nhận biết
+ Đồng Tử: có tài học rộng mà không được sử dụng
+ Nguyên Lượng: văn chương tài ba, học rộng, từ quan sống giấu kín
+ Hàn Dũ: thẳng thắn mà gặp rủi
+ Liêm, Trạc: triết học giỏi không được nhìn nhận, trở về dạy học
- Điểm chung của những nhân vật này: họ đều có tài năng, có ý chí làm việc, giúp đời, giúp dân nhưng vì thời đại không thuận lợi.
- Họ là những người đồng cảnh ngộ với Nguyễn Đình Chiểu: ông muốn làm nhiều việc tốt, gặt hái nhiều thành công nhưng cuộc đời đầy bi thảm, lại thêm thời đại đầy loạn lạc. Bởi vậy, thơ, đoạn thơ chính là lời thốt lòng chân thành tận sâu trong tâm hồn của cụ Đồ Chiểu.
c. Tư tưởng và tình cảm của tác giả
- Hai câu kết:
“Suy lại kinh nhiều lần thi cử
Nửa phần lại ghét nửa phần lại thương.”
- Phương pháp so sánh => cảm xúc “thương” và “ghét” ở đây, mặc dù nói về lịch sử nhưng phần nào đó cũng phản ánh tình hình tan rồi của nhà Nguyễn và tâm sự của Nguyễn Đình Chiểu lúc bấy giờ.
3. Kết thúc:
- Tổng quan về nội dung và kỹ thuật của đoạn văn.
Trong tác phẩm, Nguyễn Đình Chiểu không chỉ nhấn mạnh vào trung, hiếu, tiết, hạnh mà còn tập trung vào nhân nghĩa và chỉ trích mọi hành vi không công bằng. Tác phẩm đầy những tình cảm đẹp đẽ, trong sáng của những con người biết giúp đỡ nhau trong khó khăn, yêu thương nhau khi gặp gian truân. Bằng việc viết Lục Vân Tiên, Nguyễn Đình Chiểu muốn truyền tải những giá trị về đạo đức và lẽ phải. Trung quân là những người đứng vững trước quốc gia, trung với lẽ phải và với lòng trung hiếu.
Đoạn thơ 'Lẽ ghét thương' trong Lục Vân Tiên, là lời của ông Quán, thể hiện tư tưởng trung quân của Nguyễn Đình Chiểu, với sự chú trọng không phải là vua mà là dân, là lợi ích của dân. Ông Quán chỉ coi trọng những vua tốt, biết quan tâm đến dân, còn với những vua xấu, làm hại dân, ông lên án gay gắt. Từ ghét đến thương, ông Quán tỏ ra là một con người tâm huyết với sự yêu thương sâu sắc đối với nhân dân.
Trong đoạn thơ này, ông Quán thể hiện sự căm ghét đối với những hành vi bất nhân, bất nghĩa. Ông phê phán những hành động lừa gạt, làm tổn thương dân làm cho dân phải gánh chịu nhiều khổ đau. Từ việc sử dụng những từ ngữ như 'ghét cay, ghét đắng, ghét vào tận tâm', Nguyễn Đình Chiểu đã miêu tả một cách rõ ràng tâm trạng của ông Quán, là sự căm hận sâu sắc và khinh bỉ. Từ lẽ ghét, ông Quán cũng bộc lộ tình thương bao la đối với những người có tài năng, lòng dũng cảm và muốn giúp đỡ dân. Từ những trải nghiệm đắng cay trong cuộc sống, ông Quán đã hình thành một lòng nhân ái rộng lớn, mong muốn dân tộc được hạnh phúc, bình an.
